اشتیاق ایتالیا برای حضور دوباره در اقتصاد ایران

بدون اغراق روابط سیاسی - اقتصادی ایران و ایتالیا از كهن ترین رابطه ها میان كشورهای جهان است. روابط ایران و ایتالیا به سده های پیشین باز می گردد كه به نوعی بزرگترین امپراتوری های شرق و غرب جهان آن روزگار بودند. این رابطه در دوره های گوناگون با فراز و نشیب هایی همراه بود و گاهی تبدیل به رابطه ای منازعه آمیز می شد. در دوره معاصر این ارتباط نزدیك شد و حتی در سخت ترین دوران تحریم ها نیز ادامه داشت. اكنون به نظر می رسد با اجرای عملی برجام، ایتالیا در كنار آلمان از كشورهای پیشرو برای دستیابی سریع به اقتصاد و بازار ایران است.
اهمیت روابط جمهوری اسلامی ایران با ایتالیا و آلمان از این جهت برجسته است كه آن ها در روند صنعتی شدن تولید در كشورمان از قرن 19میلادی و به ویژه در قرن بیستم و پس از جنگ جهانی دوم سهم مهمی داشتند. این دو كشور بسیاری از صنایع سنگین و زیربنایی ایران را ساختند. برخی از مهمترین زیرساخت های كشورمان در داخل پایتخت و خارج آن به دست این 2 كشور اروپایی بنا شد كه حوزه های حمل و نقل، صنایع فولاد، صنعت خودرو و صنعت نفت از نمونه های بارز این همكاری اقتصادی به شمار می رود.
دیروز دوشنبه بیست و یكم دی ماه دومین نمایشگاه اختصاصی ایتالیا در ایران با حضور بیشتر از 60 بنگاه تولیدی و خدماتی ایتالیا در تهران آغاز به كار كرد. شركت های ایتالیایی حاضر در این نمایشگاه تا روز چهارشنبه دستاوردهای خود را در زمینه های فنی مهندسی، مبلمان، تجهیزات اداری و منزل، هتل سازی، ساخت فضاهای شهری، معماری، تجهیزات آشپزخانه، حمام و در و پنجره به نمایش می گذارند.

*** ایران خبر خوش سال 2016 برای ایتالیا
ایتالیا چهارمین كشور قدرتمند اروپا و یكی از 10 كشور برتر پیشرفته و صنعتی جهان به شمار می رود. جدیت مقام های این كشور از گفته مقام های ایتالیایی نمایان است كه بیان داشتند این بزرگترین هیات تجاری آن ها بود كه در 2 سال گذشته به یك كشور خارجی سفر كرده است.
مبادله تجاری ایران و ایتالیا در سال 2011 حدود 7 میلیارد یورو بود اما به علت تحریم ‌ها این رقم اكنون نزدیك به 1.5 میلیارد دلار است. گویا مقام های 2 كشور هدف گذاری نخست خود را دستیابی به رابطه اقتصادی 7 میلیارد دلاری پس از اجرای برجام عنوان كرده اند.
«كارلو كالندا» معاون وزیر توسعه اقتصادی ایتالیا كه از مدیران هیات تجاری 360 نفره ایتالیا بود چندی قبل در مورد تاثیر اجرای برجام و رفع تحریم ها ابراز داشت كه ایران خبر خوش سال 2016 برای تجارت و صنعت ایتالیا است.
از زمان تصویب برجام درتیرماه 1394 تاكنون چندین هیات تجاری و سیاسی از ایتالیا به همراه چند تن از وزیران كابینه این كشور وارد تهران شدند و بر پایه اخبار رسانه ها توافق های خوبی به همراه گفت وگوهای اولیه اجرا به دست آمد. نكته مهم برای ایتالیایی ها اعلام زمان اجرای برجام و برچیده شدن عملی محدودیت ها علیه ایران بوده است.
یكی از مهمترین این دیدارها حضور 360 فعال اقتصادی از بنگاه های بزرگ صنعتی و 10 بانك ایتالیایی در تهران در آذر ماه 1394 بود كه نتیجه آن امضای چند توافقنامه همكاری در حوزه های گردشگری، صنعتی و تجاری به همراه یك خط اعتباری بانكی 5 میلیارد دلاری بود.
از سوی دیگرنگرش های داخلی به ایتالیا مثبت است زیرا این كشور حتی در اوج سخت ترین تحریم ها نیز روابط خود را با ایران قطع نكرد و همواره مجرایی را برای همكاری های اقتصادی با ایران باز گذاشت. شركت نفتی «انی» ایتالیا از آخرین شركت های نفتی غرب بود كه با افزایش تهدیدها و تحریم ها مجبور به ترك ایران شد.
پس از كاهش شدید رابطه اقتصادی 2 كشور، با آغاز ریاست جمهوری «حسن روحانی»، این روابط به تدریج گرم تر شد و اكنون بار دیگر ایتالیا در میان 10 شریك تجاری مهم ایران قرار گرفته است.
ایتالیا دارای صنایع بزرگ و پیشرفته است كه در بسیاری از حوزه ها نسبت به شركای تجاری چند سال گذشته ما مزیت اقتصادی دارد. این كشور در حوزه هایی همچون نفت، پتروشیمی، امور بانكی و مالی، صنایع سنگین همچون فولاد، خودروسازی و گردشگری تجربه، فناوری و سرمایه جایگاه مناسبی دارد. بتازگی «مائوریتزیو مارتینا» وزیر سیاست‌های كشاورزی ایتالیا نیز برای سفر به ایران و افزایش همكاری ها در صنایع كشاورزی و غذایی ابراز تمایل كرده است.
این توانایی ها در كنار مزیت های داخلی و منطقه ای كشورمان می تواند زمینه ها را برای جهش بزرگ صنعتی و اقتصادی در حوزه تولید و صادرات برای ایران به ارمغان بیاورد.

***ایتالیا دروازه نفت ایران به اروپا
یكی از زمینه های همكاری ایران و ایتالیا در گذشته صنعت نفت بود و ایتالیا مهمترین سرپل ارتباطی و صادراتی نفت ایران به اروپا بود كه البته با تحریم ها این شرایط تغییر كرد. اخبار رسانه ها گویای این است كه یك هیات ایتالیایی در زمینه نفت و گاز تا 2 هفته آینده (اواخر ژانویه) به ایران سفر می كند. این گروه پروژه های مورد علاقه شركت های ایتالیایی در زمینه نفت و گاز را برای سرمایه گذاری در بخش نفت ایران اعلام خواهد كرد.
در گذشته نه چندان دور شركت های بزرگ و كوچك ایتالیایی در حوزه های گوناگونی همچون ساخت تجهیزات، اكتشاف، استخراج، احداث پالایشگاه و انتقال نفت با ایران همكاری داشتند. شركت ملی نفت ایتالیا (انی) یكی از شناخته شده ترین بنگاه های این كشور بود كه در حوزه انرژی در ایران فعالیت می كرد. انی یكی از بزرگ ‌ترین شركت ‌های نفت و گاز اروپا است كه پیش از ترك بازار ایران، در مجموعه ‌ای از پروژه‌های بخش نفت و گاز و حتی در توسعه فازهای 4 و 5 پارس جنوبی و نیز میادین نفتی درود و بلال مشاركت داشت. این شركت در فاز اول و دوم طرح توسعه میدان نفتی دارخوین در منطقه غرب كارون مشاركت و سرمایه گذاری داشت.
انی در واقع یك «هولدینگ انرژی» است كه علاوه بر صنعت نفت، در صنعت برق، انواع فرآورده های نفتی، روغن های صنعتی و ویژه، فرآورده ها و سوخت های خاص در صنعت كشاورزی، محصولات شیمیایی و سوخت هوایی فعالیت دارد.
سفرهای چند باره «كلادیو دسكالتسی» مدیر عامل شركت ملی نفت ایتالیا، به ایران در ماه های گذشته نشان از جدیت و عزم راسخ این شركت مطرح ایتالیایی برای ورود قدرتمندانه به عرصه اقتصاد و انرژی ایران است. نزدیك به یك ماه قبل نخستین قراردادها میان ایران و یك شركت مطرح نفتی خارجی، بسته شد. در این توافق حفاری چندین حلقه چاه توسعه ای و توصیفی در طرح توسعه فاز 14 پارس جنوبی با شركت انی ایتالیا به امضا رسید.

***فرجام سخن
به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران فرصت ها و توانایی های خود را به دیگر كشورها و شركت ها معرفی و قراردادهای نفتی خود را به روز رسانی كرده است. كشورهای جهان از جمله ایتالیا علاقه مندی خود را برای همكاری با ایران به طور آشكار نشان داده اند و حتی پیش از اجرای برجام توافق هایی نیز به امضای 2 طرف رسید.
از اینرو با توجه به شرایط بازار و اهمیت موضوع انرژی برای اروپا، شاهد تكاپوی بیش از پیش كشورهایی همچون ایتالیا در آینده ای نه چندان دور خواهیم بود كه در پی به دست آوردن جایگاه پیشین خود در همكاری با ایران هستند.
*گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9130**2054