تحولات خارجی، نظامی و امنیتی روسیه در سال جاری
...............................................
تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی 23/12/1386
پژوهش.سیاسی.نظامی.روسیه.
در عرصه خارجی و نیز عرصه نظامی - امنیتی در سال 1386 روسیه اقدمات و
تحولات مهمی را صورت داد.
با توجه به احیای قدرت سیاسی و بازیابی قدرت اقتصادی روسیه و تلاش این
کشور برای کسب جایگاه سابق خود در صحنه بین 'المللی، مسکو تلاش 'های
نمایانی را برای ارتقای جایگاه خود و نیز مقابله عملی با اقدامات توسعه
طلبانه ناتو و ایالات متحده صورت داد، لذا هرچند یکبار شاهد بروز چالش
بین روسیه با غرب بر سر مسایل مختلف هستیم. از جمله می 'توان به خروج
روسیه از پیمان نیروهای متعارف در اروپا در دسامبر 2007 (آذر 1386)
اشاره کرد که در واقع واکنش به استقرار سپر موشکی آمریکا در اروپای
شرقی محسوب می 'شود.
روسیه پس از اخطارهای مکرر به اعضای ناتو در مورد امکان تعلیق اجرای
پیمان "نیروهای متعارف در اروپا" در صورت عدم پیوستن این کشورها به
پیمان مذکور، روز 12 دسامبر 2007 اجرای آن را تا زمان نا معلومی به حال
تعلیق درآورد. لازم به ذکر است که طبق این پیمان، شمار تسلیحات متعارف
شامل هواپیما، هلیکوپتر، تانک، نفربر زرهی و توپ در کشورهای عضو این
پیمان از جمله مناطق اروپایی روسیه محدود شده و مراکز نظامی روسیه در
این مناطق هم به طور منظم مورد بازرسی قرار می 'گرفت.
"ولادیمیر پوتین " رئیس جمهوری روسیه با انتقاد از خودداری کشورهای عضو
ناتو از تصویب و اجرای پیمان نیروهای متعارف در اروپا گفت: روسیه به طور
کامل این پیمان را اجرا کرده و حتی در زمان اقدامات جنگی در چچن نیز بدان
پایبند ماند.
پیمان نیروهای متعارف در اروپا در سال 1990 در پاریس توسط 16 کشور عضو
ناتو و 6 کشور عضو پیمان ورشو امضاء شد و در سال 1999 در استانبول اصلاح
شد.
چهار کشور "روسیه"، "اوکراین"، "بلاروس " و "قزاقستان" این پیمان را
تصویب کردند ولی کشورهای عضو ناتو تصویب این پیمان را منوط به خروج
نیروهای روسیه از "مولداوی" و "گرجستان "دانستند و از این کار تاکنون
امتناع کرده 'اند.
موضوع استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در کشورهای "لهستان " و "جمهوری
چک" از جمله مسایلی بود که واکنش شدید مقام های روسی را برانگیخته و
حتی این کشور را وادار به اقدامات عملی مانند تغییر شکل بندی نیروها در
منطقه "کالینینگراد" در مجاورت دریای بالتیک، استقرار موشکهای بالستیک
در بلاروس و حتی تهدید به خروج از پیمان نیروهای هسته 'ای میان برد در سال
2008 کرده است.
از دیدارهای انجام گرفته بین مقام های روسی و آمریکایی می 'توان به اهمیت
این موضوع برای دو کشور در چارچوب دیدارهای 2 2+ و نیز معاونان وزیر
امور خارجه با یکدیگر و کارشناسان دو کشور اشاره کرد که هیچ یک از این
رایزنی ها به حل اختلافات موجود بین آنها در این زمینه کمکی نکرد.
روسیه استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در مجاورت مرزهای خود را تهدید علیه
امنیت ملی خود و در راستای محاصره روسیه از سوی غرب و نیز پیشروی ناتو
به سوی شرق تلقی و اعلام کرده است که مراکز سامانه سپر دفاع موشکی را
هدف گیری خواهد کرد.
رئیس جمهوری روسیه به منظور حل این مساله استفاده مشترک از اطلاعات
ایستگاه های رادار "قبله" در جمهوری آذربایجان و "آرماویر" درجنوب روسیه
را به شرط خودداری آمریکا از استقرار این سامانه دفاع موشکی در اروپای
شرقی پیشنهاد کرد که با واکنش منفی آمریکا مواجه شد و همین امر موجب
سردی هرچه بیشتر روابط واشنگتن و مسکو شد.
در همین راستا پوتین در سخنرانی خود در بهمن 1386 در دومای روسیه گفت :
"برچیدن پایگاههای نظامی دوره شوروی توسط روسیه، در حالی است که ناتو
پایگاه هایی در رومانی و بلغارستان دایر کرده وآمریکا نیز قصد اجرای طرح
سپر دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک رادارد". به گفته وی از جانب ناتو
هیچ اقدامی ملموس برای رفع نگرانی 'های روسیه و یافتن یک مصالحه بعمل
نیامده است.به همین جهت پوتین خاطر نشان کرد که روسیه با تولید تسلیحاتی
که از نظر تکنولوژی پیشرفته است همواره به تهدیدهای ناشی از مسابقه
تسلیحاتی جدید پاسخ خواهد داد.
به همین جهت تحلیلگران سال 2007 را سردترین سال مناسبات میان روسیه و غرب
تلقی کرده 'اند. کما اینکه "ادوارد لوکاس " از تحلیلگران مجله"اکونومیست"
عقیده دارد که ممکن است مناسبات روسیه و غرب در آینده سردتر شود. به
گفته وی:+ از زمان فروپاشی شوروی ، سال 2007 بدترین سال درمناسبات روسیه
و غرب بود. نه تنها این مناسبات به پایین 'ترین نقطه خود رسید،بلکه دامنه
آن نیز خطرزا بود. ;
از جمله اقدامات نمادین پوتین برای مبارزه با ناتو، انتصاب "دیمیتری
روگوزین"، یک ملی گرای مشهور به عنوان نماینده جدید روسیه در ناتو بود.
وی در نخستین روز کاری خود در "بروکسل" گفت که:" کرملین مواضع خود را در
قبال مسایلی نظیر مخالفت با موضوع استقرار سپردفاع موشکی آمریکا در شرق
اروپا و تعلیق عضویت روسیه در پیمان "نیروهای متعارف در اروپا" تغییر
نخواهد داد. با توجه به اینکه آمریکا هچنان سیاست دوره جنگ سرد مبنی بر
محاصره روسیه و تضعیف این کشور را دنبال می کند و سعی دارد که نفوذ خود
را در منطقه نفوذ سنتی روسیه در کشورهای سابقا کمونیست در شرق اروپا،
قفقاز و حتی جمهوری 'های آسیای مرکزی گسترش دهد".
انتقادهای نماینده جدید روسیه در ناتو در شرایطی مطرح می 'شودکه اختلاف
های دو طرف با موضوع احتمال عضویت دو همسایه روسیه بین گرجستان و
اوکراین در ناتو بالا گرفته است.
این موضوع قرار است در اجلاس سران ناتو در آوریل2008 ( بهار 1387 ) در
"بخارست " پایتخت "رومانی" مطرح شود. مقام های کرملین نگران آن هستند
که ناتو تحت رهبری آمریکا با گسترش حوزه جغرافیایی خود به سمت شرق اروپا
و قلمرو شوروی ، درصدد ایجاد معادله جدید سیاسی و امنیتی است که منافع
روسیه را تهدید می 'کند. در واقع اظهارات روگوزین حکایت از تاکید مسکو
درباره حفظ منافع خود در قبال سیاست 'های توسعه طلبانه ناتودارد. به
همین لحاظ پوتین در آخرین کنفرانس خبری سالانه خود با تاکید بر انجام
اقدامات متقابل در مورد توسعه ناتو و استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در
اروپای شرقی گفت:" با این اقدامات در واقع سطح امنیت اروپا کاهش خواهد
یافت".
وی هم چنین گفت:+ دفاع در برابر موشک 'های ایرانی و نیز خطر روسیه
بهانه 'ای برای استقرار سپر موشکی آمریکا و تیره کردن روابط ما با لهستان
است ;.
همچنین ژنرال "یوری بالویفسکی"، فرمانده ارتش روسیه درباره تهدیدهای
جاری علیه روسیه اظهار داشت:+ مهم ترین تهدید برای روسیه امروز عبارت
است از حضور نظامی آمریکا در مناطقی که به طور سنتی تحت نفوذ روسیه
بوده 'اند و از این بدتر آن است که آمریکا سعی دارد دامنه نفوذ سیاسی،
اقتصادی و نظامی خود را در این مناطق افزایش دهد.روس 'ها هنوز می 'پندارند
طرح گسترش نظامی ناتو و افزایش قدرت کشورهای غربی باعث تضعیف امنیت ملی
روسیه خواهد شد.;
مجموعه این عوامل باعث شده تا در کنار خواست ملی روس 'ها، دولت روسیه با
استفاده از ثروت حاصل از فروش نفت و گاز ضن افزایش خدمات اجتماعی به
دنبال به سازی و گسترش نیروهای نظامی نیز برود. در پنج سال گذشته بودجه
دفاعی روسیه افزایش دو رقمی داشت و قرار است تا طی پروژه ای 200 میلیارد
دلاری اقدام به روزآمد (مدرنیزه ) کردن نیروهای مسلح خود تا سال 2025
میلادی ( 1404 ه.ش ) کند.
سرمایه 'گذاری های جدید همچنین در زمینه توسعه سلاح'های راهبردی جدید به
ویژه موشک 'های بالستیک قاره پیمای "توپول - ام" که برای شکست سامانه 'های
دفاعی راهبردی آمریکا طراحی شده و ه مچنین سامانه ضد موشکی "اس - 400"
صورت گرفته است. هزینه 'های دفاعی روسیه در سال 2007 به 4/32 میلیارد
دلار رسیده که با 23 درصد افزایش نسبت به سال گذشته همراه بوده است.
قرار است روسیه تا سال 2025 میلادی تولید هواپیماهای جنگنده خود را دو
برابر کند و تسلیحات استراتژیک بیشتری مانند موشکهای بالستیک قاره پیما
و زیر دریایی های هسته ای جدید تولید کند.
همچنین روسیه با از سرگیری پروازهای گشتی بمب 'افکن 'های استراتژیک خود پس
از 15 سال بر فراز مناطق دوردست، تلاش 'های جدید برای تثبیت حاکمیت خود
بر مناطقی از قطب شمال، گسترش فروش 'های تسلیحاتی و در کنار آن استراتژی
جدید این کشور برای توسعه همه جانبه صنایع نظامی - به ویژه صنایع هواپیما
سازی و نیز افزایش نقش و اهمیت سازمان همکاری شانگهای که اکنون در
گستره 'های جدید نظامی و امنیتی شاهد گسترش همکاری 'های روسیه و چین و
برگزاری مانورهای مشترک بین این دو کشور است، در مسیر بازیابی و گسترش
قدرت نظامی خود تلاش می 'کند.
***روابط خارجی
در عرصه روابط خارجی، به نظر می 'رسد که افزایش تنش 'ها در روابط روسیه و
آمریکا با توجه به تقارن آن با روند تحکیم موقعیت جهانی روسیه، حکایت
از نگرانی و ناراحتی شدید آمریکا از این مسئله دارد.
آمریکا که به یکه تازی در عرصه جهانی در 15 سالی که از فروپاشی شوروی
گذشته خو گرفته بود، قدرت 'گیری روسیه و اتخاذ مواضع مستقل در قبال مسایل
مهم جهانی از جمله برنامه 'های هسته 'ای ایران، مسئله کوزوو، اوضاع عراق
و خاورمیانه را امری غیرقابل تحمل تلقی می 'کند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در کنفرانس امنیتی مونیخ در فوریه سال
2007 ساختار تک قطبی جهان را که واشنگتن بر آن اصرار دارد ، رد کرد. وی
از آمریکا به خاطر اتخاذ شیوه 'های نادرست در برخورد با بحران 'های بین
'المللی که به گفته وی رسیدن به راه حل سیاسی را غیرممکن ساخته به شدت
انتقاد کرد. پوتین هم چنین به ناتو درباره توسل به اقدامات نظامی افسار
گسیخته برای حل بحران 'های بین المللی هشدار داد.
*تیرگی روابط روسیه و انگلیس
تیرگی روابط روسیه و انگلیس از رویدادهای مهم سال گذشته روسیه بود. این
مسئله به دلیل خودداری روسیه از تحویل "آندره لوگووی" افسر سابق امنیتی
روس به انگلیس صورت گرفته که از طرف این کشور به قتل همکار سابقش در
لندن متهم شده است.
روسیه و انگلیس هر یک چهار دیپلمات یکدیگر را اخراج کردند و مسکو به
عنوان پاسخ به رفتار اهانت آمیز لندن تصمیم به تعطیل کردن مراکز فرهنگی
انگلیس موسوم به "بریتیش کانسیل "در شهرهای مختلف روسیه به استثنای شهر
مسکو گرفت.
*ارسال سوخت هسته ای نیروگاه بوشهر
از رویدادهای مهم دیگر در روسیه موضوع ارسال محموله سوخت هسته 'ای نیروگاه
اتمی بوشهربه ایران برای راه 'اندازی آن تا سال آینده بود. این اقدام پس
از حدود ده ماه تاخیر از آخرین توافق دو کشور و پس از نشست 22 آذرماه
کمیسیون مشترک همکاری 'های اقتصادی ایران و روسیه در مسکو صورت گرفت.
سفر ولادیمیر پوتین به ایران و شرکت وی دراجلاس سران کشورهای حاشیه دریای
خزر در 24 مهرماه 1386، به عنوان نخستین دیدار رئیس جمهور روسیه از
ایران، واقعه مهمی در روابط سیاسی ایران و روسیه در سال 2007 بود.
پس از این دیدار، روند همکاری 'های ایران و روسیه سرعت بیشتری یافت وتشکیل
هفتمین کمیسیون مشترک همکاری 'های دو کشور در مسکو و امضای هفت موافقتنامه
همکاری از جمله این نتایج محسوب می شود.
پژوهم - س.ر.م.ط. -1446
شماره 109 ساعت 16:15 تمام