به گزارش ايرنا در ادامه اين گفت و گو كه با قلم 'ابراهيم بهشتي' تنظيم شده آمده است: انتخاب يك مدير كرد و اهل سنت به عنوان سفير ايران در كامبوج و ويتنام بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي داخلي و خارجي داشته است. اين انتخاب از آن جهت مورد توجه قرار گرفت كه براي نخستين بار يكي از هموطنان اهل سنت به اين مسئوليت منصوب شده است. بر همين اساس، بسياري از تحليلگران اين اقدام رئيس جمهوري و دولت يازدهم را در راستاي عمل به وعده‌هاي خود ارزيابي كرده‌اند.
انتصاب «صالح اديبي» موجي از خرسندي را نيز در بين فعالان مدني و سياسي كردستان هم ايجاد كرده است. «جلال جلالي‌زاده»، دبير شوراي هماهنگي اصلاح‌طلبان كرد و نماينده پيشين سنندج در مجلس در سايت شخصي خود نوشته است: «انتصاب يك سفير از اكراد اهل سنت از سوي دولت روحاني را بايد به فال نيك گرفت، مطمئنم كه انتصاب دكتر صالح اديبي نشان مي‌دهد كه جمهوري اسلامي از اين اقدام سودها و منافع زيادي مي‌برد زيرا مسئولان آغار به اعتمادسازي كرده‌اند و اين اعتمادسازي مي‌تواند استعدادهاي درخشان فرزندان اين مرز و بوم را بيش از پيش شكوفا نمايد و آزمايشي است براي ايرانيان اهل سنت كه تاكنون در جبهه روابط خارجي و فعاليت‌هاي ديپلماسي نتوانسته‌اند خود را نشان دهند. اگر ما تاكنون به عنوان فعالان اهل سنت و اصلاح‌طلب كرد به دنبال مطالبات مردم هستيم، از اينكه در دولت روحاني بتدريج خواسته‌هايمان اعم از تدريس زبان و ادبيات كردي و انتصاب سفير محقق مي‌شود، شاد هستيم. بنابراين اگر بخشي از حقوق ملت هم تحقق يابد، نبايد با بدبيني و تخطئه با آن برخورد كرد.» گفت‌وگوي ما با صالح اديبي را در ادامه بخوانيد.
٭ ٭ ٭
آقاي اديبي! متولد كجا هستيد و تحصيلات و سوابق اجرايي‌تان چيست؟
متولد 1343 درسنندج مركز استان كردستان هستم. كارشناس رشته زبان و ادبيات عرب از دانشگاه تهران، كارشناس ارشد زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تربيت مدرس و دكتراي تخصصي زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه خوارزمي يا همان تربيت معلم سابق. عضو هيأت علمي دانشگاه كردستان هستم و پيش از اين مدير گروه زبان‌شناختي زبان و ادبيات كردي اين دانشگاه بودم. در ادامه چند سالي رئيس دانشگاه آزاد كردستان شدم و بعد برگشتم به دانشگاه كردستان و مسئوليت پژوهشكده زبان و ادبيات كردي اين دانشگاه را عهده‌دار شدم. بعد از شروع به كار دولت آقاي روحاني هم به عنوان رئيس بنياد نخبگان استان انتخاب شدم و همچنين نماينده معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري در استان كردستان و رئيس شوراي علمي استان هم بودم.
به نظر مي‌رسد شما بيشتر يك فعال علمي و فرهنگي هستيد؟
بله من سمت سياسي نداشته‌ام.
شما نخستين چهره اهل سنت هستيد كه به مسئوليت سفارت منصوب شده‌ايد. همين مسأله بازتاب‌هاي متفاوتي در رسانه‌هاي داخلي و خارجي يافته است؟ شما خودتان اين بازتاب‌ها را رصد مي‌كنيد؟
اين بازتاب‌ها طبيعي است به هر حال انقلاب و نظام ما مخالفان و حسوداني دارد همچنان كه دوستداران و علاقه‌منداني هم دارد. آنها كه عناد دارند، مثل گروهك‌هاي ضد انقلاب از اين مسأله ناخشنود و ناراحت شدند چون فضا را عليه جوسازي‌هاي كاذب خود مي‌بينند. مخالفان نظام كه همواره روي بحث اقليت‌ها مانور مي‌دهند، از برخي اتفاقات داخلي بهره‌برداري تبليغاتي مي‌كنند از جمله اينكه نيروهاي نخبه اهل سنت يا كرد عهده‌دار مسئوليت‌هاي مهم نمي‌شوند. اما با اين اقدام دولت يازدهم آنها به نوعي خلع سلاح و دچار شوك شدند. گويي اصلاً انتظار چنين اقدامي را نداشتند. اينكه يك چهره علمي دوستدار نظام و انقلاب، اهل سنت و كرد سفير ايران در دو كشور خارجي شود، براي آنها گران تمام شده است.
واكنش‌هاي داخلي در منطقه را چگونه ديديد؟
بر اساس آنچه ما ديديم، دوستان انقلاب از اين كار خوشحال هستند چون هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرايان معتقدند كه اهل سنت هم بايد در اداره كشور و امور اجرايي سهيم باشد. از مجموعه نيروهاي داخلي كساني را نديديم كه مخالف انتخاب من و حركت دولت باشند. دوستان اصلاح‌طلب اين انتخاب را برگ برنده‌اي در كارنامه دولت آقاي روحاني مي‌دانند و حركت در مسير وعده‌هاي ايشان. دوستان اصولگرا هم به هر حال باور دارند كه در آينده به خيل رأي چند ميليوني اهل سنت نياز دارند و البته همچون اصلاح‌طلبان معتقدند كه اين قبيل رفتارها تقويت نظام و كشور را در پي دارد. در مجموع فضاي خرسندي و اميدواركننده‌اي در منطقه ايجاد شده و من هم اميدوارم بتوانم اداي دين كنم به كشور، نظام و بخصوص آقاي دكتر روحاني كه اين كار بزرگ را انجام دادند. به طور حتم اين اقدام زمينه‌هاي تعلق خاطر و همدلي و همزباني بيشتر مردم و دولت را فراهم مي‌كند.
گرايش سياسي شما به طور مشخص چيست؟
من در انتخابات به روحاني رأي دادم و به لحاظ بينشي، اصلاح‌طلب معتدل و ميانه‌رو هستم. ديدگاه‌هاي من با برنامه‌هاي دولت تدبير و اميد همراه است. ضمن اينكه در سال‌هاي جنگ و جهاد و در خدمت به نظام و انقلاب هم آنچه در توانم بوده، انجام داده‌ام. خانواده ما در كردستان به علاقه‌مندي به نظام شهره است.
اطلاع داريد روند انتصاب شما به عنوان «سفير» چه مراحلي را طي كرد؟
انتخاب من يك پروسه يك و نيم ساله را طي كرد. در ابتداي شروع به كار دولت، 17 امام جمعه شهرهاي بزرگ اهل سنت در استان‌هاي آذربايجان غربي، كردستان و كرمانشاه نامه‌اي به رئيس جمهوري نوشته بودند كه در آن اظهار بيعت، همراهي و برادري با آقاي رئيس جمهوري كرده بودند. اين نامه به نثر مرحوم آقاي مجتهدي امام جمعه سنندج بود. در اين نامه من به عنوان رابط علما و نخبگان كردستان با دولت به رئيس جمهوري معرفي شده بودم. در نخستين سالگرد انتخابات 92 كه مراسمي در تالار وزارت كشور در تهران برگزار شد، من به عنوان نماينده اقليت‌ها و اقوام سخنراني و اشاره كردم كه بيش از 70 درصد مردم كردستان به آقاي روحاني رأي داده‌اند و اين رأي حاوي پيام است كه هم به روحاني ارادت دارند هم مي‌خواهند در خدمت به مردم و نظام سهم بيشتري داشته باشند.
بعدتر موضوع انتخاب سفير از ميان اهل سنت كليد خورده بود و گزينه‌هاي متعددي مطرح بودند. من هم جزو يكي از گزينه‌هاي مطرح بودم چون به زبان خارجي هم مسلط بودم و مورد حمايت علما و نخبگان استان بودم. با اين حال در زمان سفر رئيس جمهوري به كردستان اين مسأله رسانه‌اي نشد چون بررسي‌ها ادامه داشت. اما علما در اين سفر در محضر رئيس جمهوري محترم طرح كرده بودند كه اهل سنت مي‌خواهند سهم بيشتري در امور داشته باشند.
پس علما و نخبگان استان كردستان در انتخاب شما يا لااقل معرفي و حمايت از شما نقش قابل توجهي داشته‌اند؟ در واقع، دولت به پيشنهاد بزرگان اهل سنت كردستان توجه نشان داده است؟
بله همين طور است. در حقيقت هيچ جناح سياسي پيگير اين كار نبود و خود علما و بزرگان و نخبگان استان بودند كه از آقاي رئيس جمهوري چنين تقاضايي داشتند. البته چندين ديدار و جلسه با دستيار محترم رئيس جمهوري در امور اقوام و اقليت‌ها داشتم چون بر اساس نامه مورد اشاره، من رابط علما و نخبگان استان با دولت بودم. فارغ از اينكه من انتخاب شدم يا فرد ديگري از خطه كردستان عهده‌دار اين مسئوليت مي‌شد، نفس كار و جسارت آقاي رئيس جمهوري بسيار مهم است. اين كار مطابق با قانون اساسي، منشور وفاق دولت و وعده‌ها و برنامه‌هاي دولت تدبير و اميد به اقوام و اقليت‌هاست. به نظر من موفقيت بزرگي است براي دولت روحاني كه اين شهامت را به خرج داد و استارت اين كار در دوره ايشان خورده شد.
نخستين بار چه كسي اين خبر را به شما داد؟
همان طور كه اشاره رفت، روند انتخاب من يك دوره يك و نيم ساله طول كشيد. چون گزينه‌هاي متعددي مطرح بودند و در نهايت من انتخاب شدم. اولين بار آقاي قشقاوي معاون وزير خارجه با من تماس گرفت و گفت كه چند نفر از دوستان اهل سنت براي سفارت كانديدا هستند و شما هم جزو نامزدها هستيد. ايشان گفت كه فعلاً داريم بررسي مي‌كنيم. چند روز بعد با مهندس سرمدي قائم مقام وزير امور خارجه ديدار و گفت‌وگو كردم كه پروسه تأييد و پذيرش شروع شد. چند بار ديگر هم به وزارت خارجه مراجعه كردم و توانمندي‌ها و قابليت‌ها ارزيابي شد تا اينكه تقريباً 6 ماه پيش به من گفتند براي سفارت كامبوج و ويتنام انتخاب شديد. حدود 4 ماه پيش نيز مراحل پذيرش‌ام توسط كشورهاي مقصد انجام شد و مراحل ديگري هم در نهاد رياست جمهوري و وزارت خارجه طي شده و بعد به من اطلاع داده شد كه بياييد براي دريافت استوارنامه. حدود 3 هفته پيش بود كه رفتم از تشريفات وزارت خارجه استوارنامه‌ام را دريافت كردم.
چه زماني راهي محل كار جديد مي‌شويد؟
پروتكل‌هايي دارد كه ظاهراً 20 الي 30 روزي طول مي‌كشد فكر مي‌كنم به ياري خدا اوايل مهرماه راهي شوم.
به چه زبان‌هايي تسلط داريد؟
به زبان كردي و فارسي كه به صورت تخصصي هم روي آنها كار كرده‌ام. از آنجا كه در دوره ارشد و دكترا روي اقبال لاهوري كار كرده‌ام، اجباراً به زبان اردو هم مسلط شدم. همچنين به زبان عربي اشراف دارم و ترجمه هم مي‌كنم. به زبان انگليسي هم تسلط دارم و يكي دو كار ترجمه انگليسي هم دارم ضمن اينكه در دانشگاه زبان تخصصي هم تدريس كرده‌ام.
به نظر مي‌رسد حساسيت‌هاي اين انتخاب، بار مسئوليت شما را سنگين‌تر كند، آيا اعتقاد داريد كه عملكرد شما مي‌تواند انتخاب‌هاي بعدي را هموارتر يا دشوارتر كند؟
بله همين طور است. من اين توفيق را از جانب خدا مي‌دانم و درايت دولت روحاني. محتاج دعا و همراهي هموطنان هستم. اميدوارم در پيشگاه خدا و خلق او روسفيد شوم.ك/1
1904/3033
سنندج- ايرنا- روزنامه ايران در شماره امروز شنبه 14 شهريور گفت و گويي را با دكتر صالح اديبي اولين سفير اهل سنت ايران كه اهل كردستان است، انجام داده است.