سینمای «هنر و تجربه»؛ نگاهی نو و غیرتجاری به سینما

آیین گشایش گروه سینمایی «هنر و تجربه»، همزمان با عید سعید قربان در شامگاه شنبه 12 مهر 1393 درسالن موزه ی سینما برگزار شد و نمایش رسمی فیلم های این گروه سینمایی از روز 13 مهر در تهران، پردیس های سینمایی «آزادی» و «كوروش»، سالن سینمایی «خانه ی هنرمندان» و سالن سینمایی «موزه ی سینما» و در مشهد پردیس سینمایی «هویزه» آغاز شد.

سینمای «هنر و تجربه» با هدف حمایت از آثار سینمایی كوتاه، بلند و مستند فیلمسازان ایرانی به ویژه فیلمسازان جوان، كه از معیارهای هنری و فرهنگی نیز برخوردار هستند تشكیل شده است؛ فیلم هایی كه به هر دلیل امكان رسیدن به اكران تجاری برای آنها فراهم نشده است.

در مراسم گشایش این گروه سینمایی «كیوان كثیریان» مستندساز و نایب رییس انجمن منتقدان و نویسندگان سینما، در خصوص نمایش این آثار در سینمای «هنر و تجربه» گفت: نمایش این آثار اتفاق مباركی است كه با پیگیری و حمایت هنرمندان، اصحاب رسانه و مردم، این فیلم ها فرصت دیده شدن پیدا می كنند و در طولانی مدت طیف عظیمی از مخاطبان این فیلم ها را خواهند دید.

در این مراسم «هوشنگ گلمكانی» منتقد و عضو شورای سیاستگذاری گروه سینمای «هنر و تجربه» نیز گفت: این گروه سینمایی باید تبدیل به یك امكانی شود برای دیده شدن برخی فیلم ها. جوان های پرشوری داریم كه علاقه مند به سینما هستند؛ جوان هایی كه شاید نامشان را به عنوان فیلم ساز نشنیده باشیم و در خانه هایشان فیلم هایی را كه ساخته اند نمایش می دهند و دوست دارند فیلم شان اكران عمومی شود و به عنوان سینماگر به رسمیت شناخته شوند.

این منتقد سینما افزود: امیدوارم گروه سینمای «هنر و تجربه» مثل طرح های پیشین شكست نخورد و از این طرح حمایت شود. چرا كه این طرح آخرین تیر تركش برای نمایش این فیلم ها است و اگر شكست بخورد دیگر عقلم قد نمی دهد كه چه كار می توان انجام داد و این فیلم ها را نمایش داد.

برای بررسی بیشتر این موضوع گروه پژوهش های خبری ایرنا به گفت و گو با «امیر حسین علم الهدی» مدیر اجرایی و دبیر شورای سیاستگذاری سینمای «هنر و تجربه» و «ایرج تقی پور» تهیه كننده و عضو دیگر شورای سیاستگذاری این گروه سینمایی پرداخت.



***سینمای «هنر و تجربه» به دنبال بهبود سطح كیفی سینما

آن گونه كه دست اندر كاران گروه سینمایی هنر و تجربه می گویند، این گروه سینمایی با هدف تقویت سطح كیفی سینما و ایجاد انگیزه برای فیلمسازان جوان، برای خلق آثار سینمایی ارزشمند فعالیت خود را آغاز كرده و همانطور كه از نام آن بر می آید آثاری را به نمایش خواهد گذاشت كه از معیارهای هنری لازم برخوردار باشند.

در این ارتباط «امیر حسین علم الهدی» مدیر اجرایی و دبیر شورای سیاستگذاری سینمای «هنرو تجربه» در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا گفت: سینمای «هنر و تجربه» همواره دغدغه ی مهمی برای فعالان حوزه ی فرهنگ و هنر و سینماگرانی كه نگرانی تولید و نمایش آثار سینمایی ارزشمند را داشته اند، بوده است.

وی افزود: اگر فیلم های ارزشمند سینمایی در ساز و كاری مانند گروه «هنر و تجربه» به نمایش در نیایند و این سینما در حد بضاعت خود نتواند به اكران عمومی آثار كمك برساند، تاثیر منفی نمایش ندادن این فیلم ها در سینما دیده خواهد شد.

به گفته ی مدیر اجرایی و دبیر شورای سیاستگذاری سینمای «هنر و تجربه»، این نوع سینما دغدغه ی سینمای تجاری و اكران را ندارد، زیرا سینمای تجاری اكنون با مشكل های مالی و اقتصادی رو به روست و هدف آن در مرحله ی نخست تجاری است. اما سینمای «هنر و تجربه» می خواهد به عنوان یك سینمای پایه به بحث های جدیدی در حوزه ی سینما چه از منظر ساخت و چه از منظر محتوا ورود یابد.

به باور علم الهدی، در سینمای «هنر و تجربه» مهمترین بحث این است كه فیلم های هنری به نمایش در بیایند تا سینماگران بتوانند خودشان را محك بزنند. بنابراین سینمای «هنر و تجربه» به عنوان سینمایی كه در صدد تقویت سطح كیفی سینماست و در دراز مدت می تواند اثرات كیفی خودش را به سینمای تجاری تحمیل كند، نیازمند حمایت مالی و معنوی دستگاه های دولتی است؛ چرا كه بیش از دو دهه است كه نبود این نوع سینما از پیشرفت كیفی سینمای ایران جلوگیری كرده است.



*** معیار اكران فیلم ها در سینمای «هنر و تجربه» چیست؟

در حالی كه سینمای «هنر و تجربه» فعالیت خود را به طور رسمی آغاز كرده است، برخی نقدها در خصوص ساز و كار این گروه سینمای وجود دارد. برخی منتقدان بر این باورند كه سینمای «هنر و تجربه» بر خلاف آنچه دست اندركاران آن می گویند، می تواند بر سطح كیفی آثار سینمایی اثر نامطلوبی بگذارد.

به گفته ی این منتقدان، تشكیل چنین گروهی، راهی برای نمایش فیلم هایی است كه از ارزش های هنری كافی برخوردار نیستند و از اینرو نتوانسته اند در سینمای تجاری به نمایش در آیند. این موضوع شاید از انگیزه ی فیلم سازها برای ساختن فیلم خوب بكاهد.

در پاسخ به این نقدها اما ایرج تقی پور تهیه كننده و عضو شورای سیاست گذاری سینمای «هنر و تجربه» در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا گفت: شورای سیاست گذاری سینمای «هنر و تجربه» به ریاست امیر حسین علم الهدی كه خود از سینماگران با تجربه است به طور قطع نظارتی هنری، ارزشی و فرهنگی بر روی فیلم ها خواهد داشت و فیلم هایی را برای اكران عمومی انتخاب خواهد كرد كه از معیارهای هنری و فرهنگی لازم برخوردار باشند.

تقی پور افزود: قرار نیست گروه سینمایی «هنر و تجربه» فیلم های ضعیفی را كه به دلایلی مانند كم مخاطب بودن در سینمای تجاری اكران نشده اند به نمایش عمومی بگذارد. ضمن اینكه به نمایش در نیامدن یك فیلم در سینمای تجاری همیشه نمی تواند دلیلی برای بد بودن آن باشد. گاهی ممكن است اثر ارزنده یی ساخته شود كه هنری و معناگرایانه بوده و به این دلیل كه مخاطب عام از آن استقبال نمی كند، در سینمای تجاری اكران نشود. چنین آثاری مخاطبان خاص خود را دارند و با تشخیص شورای سیاست گذاری می توانند در سینمای «هنر و تجربه» نمایش داده شوند.

به گفته ی این تهیه كننده ی سینما، در سینمای «هنر و تجربه» بنابر تشخیص شورای سیاست گذاری آن، فقط و فقط فیلم هایی به نمایش در خواهند كه ارزش سینمایی، فرهنگی و هنری داشته باشند.

در همین چارچوب امیر حسین علم الهدی نیز گفت: گروه سینمایی «هنر و تجربه» نیامده است تا مشكل فیلم های سینمایی پشت خط اكران را حل كند. این گروه آمده است كه نوع دیگری از سینما را كه به جنس فرهنگ، اندیشه و جسارت تعلق دارد، به نمایش بگذارد. به طور طبیعی یكسری فیلم ها در این قالب نمی گنجند از اینرو نمی توانند در سینمای «هنر و تجربه» به نمایش در بیایند.

علم الهدی افزود: اگر فیلمی شاخص های «هنر و تجربه» را نداشته باشد، به یقین ما از آن استقبال نمی كنیم. فیلم ها در صورت نداشتن شاخص های لازم باید از جاهای دیگر پخش شوند.



*** سینمای «هنر و تجربه» از سینمای تجاری فاصله دارد

به گفته ی دست اندركاران سینمای «هنر و تجربه» بسیاری از فیلم هایی كه در این سینما به نمایش در خواهند آمد، به دلیل جسارتی كه در شكل و محتوای خود دارند و از آنجا كه می خواهند نوع جدیدی از سینما را برای مخاطبان به نمایش در آورند، مورد استقبال سینمای تجاری كه در وهله ی نخست سود مالی را در نظر دارد، قرار نمی گیرند؛ چراكه این گونه آثار مخاطبان خاصی خواهند داشت و شاید نتوانند مخاطب عام را به سینما جذب كنند.

با وجود این نمایش چنین فیلم هایی حتی اگر منفعت مالی چندانی را به همراه نداشته باشد، از آنجا كه در آنها از خلاقیت های سینمایی و هنری بهره گرفته شده و معناگرایانه و هنرمندانه هستند، نوع دیگری از هنر سینما را به نمایش می گذارند و مشتاقان خود را نیز دارند؛ موضوعی كه دغدغه ی سینمای «هنر و تجربه» است.

در همین ارتباط امیر حسین علم الهدی مدیر اجرایی و دبیر شورای سیاستگذاری سینمای «هنر و تجربه» در ادامه ی گفت و گو با پژوهشگر ایرنا گفت: این نوع سینما به خاطر جسارتی كه در شكل و در محتوای خود دارد، كمتر با استقبال بدنه ی سینما یا سینمای تجاری رو به رو می شود؛ چرا كه آن سینما بیشتر به دنبال سود مالی است. البته این به آن معنا نیست كه ما به دنبال سود نیستیم. به مرور اگر همنفسی تماشاگران با فیلم سینماگران جوان یا سینماگری كه می خواهد نوع دیگری از سینما را تجربه كند، اتفاق بیافتد ما به سود مالی در حد خود نیز خواهیم رسید؛ اما مهم تر از هر چیز برای ما آن است كه این همنفسی در چند سال آینده اثر مثبت خود را در سطح كیفی سینمای ایران خواهد گذاشت.

به گفته ی علم الهدی، سینمای تجاری ساز و كار خودش را دارد و با قراردادهای میلیاردی سر و كار دارد، ولی سینمای «هنر و تجربه» سینمای كم هزینه یی است و مخاطبان انتخاب شده یی دارد اما با همین مخاطب اندك هم می تواند به سودی در حد خود برسد.

به باور این سینماگر، رویكرد سینمای «هنر و تجربه» جلب توجه مخاطبان خاموش سینمای ایران است كه تعلق خاطری به سینمای تجاری ندارند و كمتر به آن سینما می روند. مخاطبان عمده ی این سینما كسانی هستند كه می خواهند نوع دیگری از فیلم ها را بر روی پرده ی سینما تجربه كنند و سینمای «هنر و تجربه» هیچ مزاحمتی را برای سینمای تجاری از جمله در كسب در آمد آن ندارد.

فیلم های سینمایی «ماهی و گربه» به كارگردانی «شهرام مكری» و «بیداری برای سه روز» به كارگردانی «مسعود امینی تیرانی» و مستند «شش قرن و شش سال» به كارگردانی «مجتبی میرتهماسب» از جمله برنامه های امشب سینمای «هنر و تجربه» است كه تاكنون با استقبال خوبی رو به رو شده اند.

بر اساس متن فراخوان گروه سینمایی هنر و تجربه منتشر شده در سایت این گروه هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند فیلم خود را متقاضی نمایش در اكران گروه سینماهای هنر و تجربه كند.

همچنین دریافت پروانه ی نمایش فیلم از سازمان سینمایی كشور از ضرورت های نمایش فیلم در این گروه سینمایی است و موافقت با نمایش فیلم‌ها در این طرح بر اساس نظر اعضای شورای سیاست‌گذاری طرح امكان‌پذیر است.

*از:مهتاب افشین نسب (گروه پژوهش های خبری)

**پژوهشم**9282**2054