به گزارش ایرنا، در میان ازدحام خودروها و مسیرهای منتهی به مركز شهر، عمارتی بزرگ به جای مانده از دوران قدیم بیش از سایر ساختمان ها در این مسیر خودنمایی می كند.
ورودی این عمارت بزرگ كه به سبكی خاص ایجاد شده نشان می دهد كه این عمارت روایتگری قدیمی از تاریخ استان ایلام است كه با وجود گذشت ده ها سال اما شكل و شمایل آن همچنان پا برجا مانده است.
دیوارهایی ساخته شده از آجرهای قدیمی با نقشینه هایی زیبا، كه هركدام خاطراتی از گذشته در ذهن دارند كه در مقابل دیدگان هر مخاطبی به تصویر كشیده می شود.
محوطه آجرفرش با حوضچه هایی در میان حیاط ورودی این عمارت در نخستین نگاه به چشم می آید، پس از پله هایی است كه به درهایی بزرگ ختم می شود كه هزاران خاطره در آنها خشكیده شده است.
پله ها با استفاده از سنگ هایی كه با ظرافت خاصی تراشیده شده، بر روی هم قرار گرفته و در پیرامون آن آجرهایی برای حفاظت قرار دارد.
این در دارای دو قسمت جدا از هم برای آمد و رفت مردان و زنان بوده است؛ از در كه رد می شوی دو اتاقك نگهبانی وجود دارد كه باید پس از عبور از این بخش، پنج پله دیگر را پشت سر بگذاری.
دو درخت توت در مقابل روبروی درب ورودی قرار گرفته اند كه می توان از لا به لای آنها حوضچه های بزرگ آبی را به نظاره ایستاد كه زیبایی خاصی به این عمارت بخشیده است.
آب زلال از میان حوضچه ها به اتاق ها می رود و نقوش زیبای سقف و دیوار اتاق های قلعه با تركیب و رقص رنگ های زنده، تصویری زیبا و آرام بخش مقابل دیدگان به نمایش می گذارد.
همه چیز رنگ و بوی قدیمی دارد، اتاق بزرگ ˈشاه نشینˈ رو به روی در ورودی قرار دارد، و والی با سبیل های بزرگ همراه دیگر ملازمان و دوستانش نشسته و قلیان چاق می كند، كمی آنسوتر نیز میرزا و كاتب باشی برگ دیگری به صفحه كتاب تاریخ ˈوالیان پشتكوه و پیشكوهˈ (ایلام و لرستان) می افزاید.
اتاق های تو در تو مخصوص هر فردی در دوران والیان پشتكوه بوده است و این اتاق ها سه ضلع پیرامونی حیاط قلعه را در بر گرفته اند.
اتاق های قلعه تبادل داخلی داشته و تو در تو بنا شده اند، قلعه دارای 20 اتاق بزرگ، پنج اتاق كوچك، چهار ایوان و دو تراس كوچك در ضلع جنوبی است.
قلعه شش زیر زمین در سه ضلع شمال، باختر و خاور دارد كه بلندی آنها تا زیرسقف دو متر است و روشنایی آنها به وسیله پنجره های مشبك آجری و رنگی از درون حیاط تامین می شود.
قلعه؛ سه در ورودی در سه ضلع جنوب خاوری و باختر دارد كه ورودی اصلی آن در ضلع جنوبی قرار گرفته است كه با 11 پله 20 سانتی متری به درون اتاق نگهبانی و سپس با هشت پله دیگر به كف حیاط پیوند داده شده است.
ورودی قلعه به سبك معماری یونانی بنا شده و دیگر درهای قلعه به صورت خصوصی بوده و یا برای تردد مهمان ها ساخته شده اند كه با راهروهایی سرپوشیده به داخل محوطه قلعه مرتبط می شود.
این عمارت بزرگ جایی نیست، جز قلعه والی كه امروزه به گنجینه مردم شناسی ایلام تبدیل شده است.
گنجینه مردم شناسی واقع در قلعه والی امروز به مكانی زیبا و جذاب كه روایت ایلام قدیم را به شكلی زنده به تصویر كشیده است.
قلعه والی یكی از بناهای فرهنگی - تاریخی و یادگاری بر جای مانده از دوران قاجاریه است كه در نوع خود بی نظیر بوده و در سال 1326 قمری به دستور 'غلامرضا خان فیلی' والی پشتكوه یعنی ایلام كنونی در محله ای بنام ˈحسین آباد فیلیˈ ساخته شده است.
'غلامرضاخان والی' این محل و بنا را برای اسكان خود در فصل تابستان برگزید و آن را بر روی تپه ای نه چندان بلند به 'چغا میرگ' ساخت.
در مورد تاریخچه قلعه والی چنانچه از سنگ نبشته ای كه در ˈتخت خانˈ (منطقه ای تفریحی در 15 كیلومتری راه ارتباطی ایلام به مهران) پیداست چنین آمده كه غلام رضاخان بعد از ذكر چندین سطر از كارهای انجام شده خود می نویسد: ˈامر به ساختن قلعه حسین آباد فیلی كه مشهور به ده بالا است نمودم قلعه حمام و باغ با معماری حاج درویش علی كرمانشاهی و حجاری رضاقلی به اتمام رسید.ˈ
مدیركل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ایلام می گوید: این قلعه با هدف به تصویر كشیدن ایلام قدیم به گنجینه مردم شناسی تبدیل شده است.
'عبدالمالك شنبه زاده' بیان كرد: تلاش شده كه در این گنجینه آداب و رسوم مناطق مختلف، پوشش اقوام استان، حرفه هایی همچون كشاورزی، نمدمالی، خراطی، چیت سازی، گلیم و نمد و جاجیم و قالی بافی، زندگی در سیاه چادر، آیین عروسی و پیكره هایی از شخصیت های مختلف است كه در سده های گذشته زندگی كرده اند در این قلعه به تصویر كشیده شود.
وی ادامه داد: در آستانه سال نو، بیست و هشتم ماه جاری قرار است نمایشگاهی از صنایع دستی و هنرهای سنتی استان ایلام نیز برای بازدید علاقه مندان در داخل حیاط قلعه و خیابان روبروی آن دایر شود.
وی اظهار كرد: قرار است در این نمایشگاه كه شامل 30 غرفه خواهد بود، تازه ترین دست آفرینه های صنعتگران استان ایلام به نمایش گذارده شود. ك/4
7173/540
ایلام - ایرنا - رنگ و بوی قدیمی دارد، اما همه چیز انگار امروز اتفاق افتاده است.