در چند روزي كه از پايان جشنواره فيلم فجر گذشته است مانند سنت هر ساله همچنان اعتراض‌ها به برگزيدگان جشنواره ادامه دارد، اما در اين ميان ظاهرا اعتراض به فيلم برگزيده جشنواره، «رستاخيز»، با سال‌هاي قبل متفاوت است و با توجه به موضوع حساس و اشتباهات تاريخي فاحشش هر روز بر حجم انتقادات به اين فيلم افزوده مي‌شود. فيلمي كه به جز اشكالات عديده‌ي تاريخي، برخلاف برگزيدگان سال‌هاي قبل تمام طيف‌هاي سينمايي آن را فيلمي ضعيف مي‌دانستند كه در حد بردن تمايز جوايز اصلي جشنواره نبود.
به گزارش 'رجانيوز'، در همين زمينه در آخرين مورد از سير اعتراضات به اشتباهات تاريخي فيلم و همچنين نشان دادن چهرهي ذوات مقدسه از جمله حضرت عباس(ع) حضرت آيتالله مكارم شيرازي در نامه‌اي به 'حجت‌الله ايوبي' رئيس سازمان سينمايي اعتراض خود را به اين فيلم نشان داده است.
در اين نامه آمده است: «عدّه قابل توجهي به دفتر ما شكايت كرده اند كه چرا در فيلم رستاخيز چهره حضرت قمر بني هاشم و جمعي ديگر از شهداي كربلا عليهم السلام به طور مشخص نشان داده شده و مي دانيم اين كار آثار نامطلوبي دارد و نيز به بعضي از وقايع تاريخي آن ايراد كرده اند. آيا بنا بر اين است كه سازمان سينمايي قداست مقدّسات را بشكند و از خطوط قرمز بگذرد؟!»
اما پيش از اين نيز عده زيادي از علما، مراجع و همچنين مداحان اهل بيت عليهم السلام به انتقاد از اين فيلم پرداخته بودند. از جمله در آخرين مورد از انتقاد مداحان به اين فيلم
'عبدالرضا هلالي' انتقادات تندي را به اين فيلم و سازندگان آن وارد كرده و گفته است:
«شما مي خواهيد مثال بزنيد و از تخيلتان استفاده كنيد، خب اين همه سوژه تاريخي! اما شما حق نداريد در مورد مبدا تاريخي و تعامل و تعالي بشر نظر بدهيد. سر سلسه انقلاب هاي عالم امام حسين (ع) است. حتي كساني كه منش امام حسين (ع) را قبول ندارند؛ رهبر انقلاب هاي خودشان را امام حسين (ع) مي دانند همچون گاندي! براي اين جريان به اين مهمي خيلي بيجا مي كنيد به بهانه كار هنري انحراف ايجاد مي كنيد. چرا گير داديد به امام حسين(ع)؟ آنقدر قشنگ به اين مسائل وارد مي شوند و تحريف مي كنند! آقاي درويش مبناي تاريخي ساخت اين فيلم كجاست؟ و از كجا در آمده است؟ شما اگر يك سند آوردي كه پسر حر در شام و كوفه بوده من دست شما را مي بوسم!»
عبدالرضا هلالي با اشاره به نمايش چهره معصومين در اين فيلم گفته است: «نكته بعد هم نشان دادن چهره شخصيت هايي است كه آرمان هاي ما هستند! چهره ايي كه همه جوانمردان و شهداي عالم به جايگاهش غبطه مي خورند. نشان دادن چهره اي كه امام حسين(ع) به آن مي فرمايند به نفسي انت! ما براي كوچكترين بي حرمتي كه مي خواستند به حرم حضرت زينب(س) كنند، اين همه شهيد داديم. اين درست است كه هيبت ناموس خدا را نشان دهند؟ اين توهين نيست؟
اين شوخي نيست. نمي دانم متولي كيست، كميسيون فرهنگي مجلس يا دولت. ما از شما مي خواهيم كه يك گروهي تشكيل دهند، هم جلوي اين فيلم را بگيرند و هم ريشه ساخت اين فيلم را دربياورند. در محكم ترين مقتل ها 2-3 جمله بيشتر در مورد بكر بن حر نداريم. در لهوف كه مستند است نوشته است 'و اما پسر حر بود كه به شهادت رسيد و وي جزو اولين شهداي كربلا بود'. حالا داستان را عشقي مي كنند! اين را چه كنيم!؟ مي داني در مورد كه حرف مي زنيم؟ اين حرف ها وهن است و سخيف است!»
اما پيش از اين نيز حاج‌منصور ارضي و مجيد بني‌فاطمه از مداحان اهل بيت به اشتباهات فراوان تاريخي «رستاخيز» و همچنين نمايش چهرهي حضرت ابالفضل‌العباس(ع) در آن اعتراض كرده بودند.
حاج منصور ارضي با انتقاد از اين فيلم گفته بود: «در اين جشنواره فيلم اخير، فيلمي را درباره امام حسين(ع) پخش كردند كه صداي خود مسئولان هم در آمده است و آنهايي كه درد را شناختند فريادشان بلند است... مراجع تقليد درباره حرام بودن نشان دادن تصوير معصومان(ع) فتوا داده اند. اما نشان دادن عكس و صورت اينها تنها بخشي از مشكلات اين فيلم است؛ حالا هر چقدر هم مي خواهند به طراح و سازنده و هنرپيشه هاي داخلي و رقاصان خارجي آن جايزه بدهند.»
سيدمجيد بني‌فاطمه نيز با انتشار يادداشتي در انتقاد از اين فيلم گفته بود: «حال سوال اين جاست كه سازندگان فيلم «رستاخيز» با چه كساني براي ساخت اين فيلم مشورت كرده اند و از چه مشاوران و متخصصان ديني و تاريخي استفاده كرده اند كه خروجي اين اثر تا اين اندازه با اصل تاريخ در تضاد است و در بسياري از موارد به سمت تحريف واقعه عاشورا رفته است؟ آيا نبايد براي هركاري به سراغ متخصص آن رفت؟ آقاي درويش و دوستانشان تا به حال ارباب مقاتل حضرت سيدالشهدا(ع) را خوانده‌اند؟ اگر خوانده‌اند اين چه برداشتي است كه در «رستاخيز» ارائه داده‌اند؟ اگر هم نخوانده‌اند كه كار بسيار اشتباهي كرده‌اند كه بدون مطالعه به سراغ ساخت چنين فيلمي آمده اند...»
بني‌فاطمه در ادامه اين يادداشت نوشته است: «مثلاً آيا هيچ عقل سليمي به اين موضوع راي مي دهد كه در آن معركه و ميدان جنگ بساط عشق زميني يك مرد به يك زن پهن شود كه در اين فيلم شاهد آن هستيم؟ كجاي تاريخ نوشته شده كه عشق پسر حضرت حر(ع) به يكي از زنان كاروان سيدالشهدا (ع) باعث پيوستن او به سپاه حق شده است؟ (اين موضوع نوعي توهين نيز به حضرت حر(ع) مي باشد. در جايي كه وهب مسيحي كه يكي- دو شب از ازدواجش نگذشته، با ديدن امام حسين (ع) دين خود را تغيير مي دهد و همراه با همسر و مادرش با حضرت عازم كربلا مي شود)... متاسفانه در اين فيلم سينمايي آنطور نشان داده شده كه بيشتر از آنكه پسر حر (ع) جذب عشق اباعبدالله (ع) شود به خاطر عشق زميني خود به سمت سپاه آل الله (ع) كشيده شده كه جاي تامل و تاسف دارد!
وي در انتها با انتقاد از سازندگان فيلم «رستاخيز» آورده است: «وقتي نمي توانيم اثري در خور ِ شان واقعه عاشورا بسازيم، بياييم و براي امام حسين (ع) فيلم نسازيم! چه اصراري داريم تصورات مردمي كه از كودكي با امام حسين (ع) خو گرفته اند را با تخيلات خود تخريب كنيم؟ اجازه دهيم مردم در خلوت خود، با مطالعه تاريخ و پاي منبرها حادثه كربلا را براي خود تصوير كنند و معرفت خود را با مطالعه زندگينامه و كتب خاصي كه در مورد ائمه (ع) به رشته تحرير در آمده بالا ببرند نه با فيلم‌هاي شما!»
'حسين سازور' از ديگر مداحان اهل بيت نيز در مصاحبه‌اي به ساخت اين فيلم اعتراض كرده و گفته است: «وقتي علماي ما و بزرگان ما به تمثال خيالي حضرت ابوالفضل (ع) ايراد گرفتند و گفتند كه بهتر است كه چنين تمثال‌هايي نصب نشود، چطور در برابر فيلمي كه مي‌خواهد چهره حضرت ابوالفضل را نشان بدهد سكوت كنيم؟»
اعتراض مراجع؛ از «مختارنامه» تا «رستاخيز»
اما جز مداحان اهل بيت كه واكنش‌هاي تند و صريحي نسبت به نمايش چهره معصومين در «رستاخيز» داشتند. اين‌بار نيز مراجع، مرجع اصلي دريافت نظر صحيح در مورد فيلم «رستاخيز» بودند و اتفاقا ايشان نيز به اين موضوع ورود كردند و واكنش‌هاي انتقادآميزي نسبت به اين موضوع داشتند. واكنش‌هايي كه البته سابقه آن در سريال مختارنامه نيز وجود داشت و دور از انتظار هم نبود.
در همين زمينه در اولين اعتراض‌ها به فيلم «رستاخيز» دفتر آيتالله وحيد خراساني ضمن ابراز ناراحتي از نشان دادن تمثال و تصاوير مربوط به چهره حضرت عباس (ع) و تكرار آن، اعلام كرد كه ديدن اين فيلم توسط مقلدان ايشان جايز نيست.
آيتالله وحيد خراساني پيش از اين در زمان پخش سريال مختارنامه نيز واكنش تندي نسبت به نمايش چهره حضرت ابالفضل‌العباس(ع) نشان داده بودند و همين واكنش نيز منجر به عدم نمايش قسمت‌هايي از سريال مختارنامه شد. ايشان در آن زمان در اعتراض به سريال مختارنامه گفته بودند: « شنيدهام ميخواهند قمر بني هاشم را به نقش هنرپيشهها درآورند. قمر بني هاشم كسي است كه حجت خدا مقابل قبر او مي‌ايستد و مي‌گويد: «سلام خدا، سلام تمام انبيا، سلام تمام اوصيا، سلام تمام شهدا بر تو يا بن اميرالمومنين». قمر بني هاشم كسي است كه 124 هزار پيغمبر، هر صبح و شب به او سلام ميكنند. حال اين شخصيت را مي خواهند به نقش هنرپيشهها درآورند ... خدا نكند كه چنين كاري را انجام دهند، كه اگر بكنند، آن وقت هر چه پيش آيد و هر چه ما بگوييم، معذوريم.»
اما جز دفتر آيتالله وحيد خراساني، آيتالله علوي گرگاني از مراجع عظام قم نيز با انتشار بيانيه‌اي ضمن محكوم كردن اين اقدام تأكيد كردند كه اينگونه رفتارها در سايه سهل‌انگاري وزارت ارشاد محقق شده است كه باعث سوء استفاده برخي فيلمسازان شده است.
ايشان در بيانيه‌اي كه در اعتراض به فيلم «رستاخيز» منتشر كرده، آورده‌اند: «متأسفانه در آستانه سي و پنجمين بهار انقلاب كه با اعتقاد و ايمان مردم و رهبري مراجع عظام مخصوصا امام خميني رحمه الله به بار نشست، بر خلاف نظر عموم مراجع مبني بر عدم جواز نشان دادن تصوير ذوات مقدسه در فيلم‌ها، در فيلمي در جشنواره فجر اين ذوات نشان داده شد. لذا اين موضوع نوعي بي‌احترامي و بي‌توجهي به نظر ديني مراجع تقليد مي‌باشد و باعث حرمت شكني عظمت امامزادگان بزرگوار خواهد شد و لذا اينجانب اين عمل را محكوم مي‌كنم.»
در ادامه اين بيانيه آمده است: «شكي نيست كه اينگونه رفتارها در سايه سهل انگاري وزارت ارشاد محقق شده است كه باعث سوءاستفاده برخي فيلمسازان شده است و لذا توصيه مي‌شود وزارت محترم ارشاد در نظارت‌هاي خود دقت بيشتري به خرج داده و شرايط و نكات شرعي را رعايت كنند. طبيعي است عدم توجه به نصايح علما موجب كم‌رنگ شدن اعتماد قشر متدين به دستگاه‌هاي فرهنگي شده و كم‌رنگ شدن عظمت امامزادگان موجب توبيخ و بلكه عقاب الهي در قيامت خواهد شد و همه مسئولين بايد خود را براي جوابگويي در روز حساب آماده كنند.»
در ادامه روند اعتراض به «رستاخيز» اما آيتالله مقتدايي نيز با تاكيد بر اينكه نمايش چهره ذوات مقدسه بي‌اشكال نيست، گفته است كه: اين بزرگواران قداست بالايي در بين شيعيان و افراد متدين دارند، لذا نبايد چهره آنان به صورت شفاف نشان داده شود...آنچه در فيلم رستاخيز رخ داده است كار خوبي نيست و ما بايد حرمت اهل بيت (ع) را نگه داريم. اگر خودمان به دست خودمان حرمت اهل بيت (ع) و فرزندانشان را حفظ نكنيم، چه توقعي از تكفيريون و سلفيون خواهيم داشت؟.. من به عوامل فيلم رستاخيز توصيه مي‌كنم كه از نمايش چهره فرزندان معصومين (ع) همچون حضرت ابوالفضل العباس (ع) خودداري كنند تا عاقبتشان ختم به خير گردد.»
با اين همه و با وجود اعتراض مراجع پس از نمايش «رستاخيز» در جشنواره، بايد به اين نكته اشاره كرد كه اين مسئله موضوع تازه‌اي نيست و پيش از اين علما و مراجع به كارگردان فيلم مختارنامه و مديران صداوسيما كه قصد به تصوير كشيدن چهره حضرت عباس (ع) را داشتند توصيه كردند كه از اين كار امتناع كنند و در نهايت صحنه‌هاي مورد اعتراض از سريال حذف شد. موضوعي كه احمدرضا درويش، كارگردان فيلم «رستاخيز»، بي‌توجه به آن‌ها دست به نمايش چهرهي حضرت عباس(ع)، حضرت علي اكبر(ع)، حضرت قاسم(ع) و .. زد و با توجه به مشكلات تاريخي و ساختاري فيلمش حاشيه‌هاي فعلي را در سينماي ايران به وجود آورد.
اما جز آيتالله وحيد خراساني و آيتالله علوي گرگاني كه در مورد اخير نيز صريحا موضع گرفته‌اند، تعدادي ديگر از مراجع عظام نيز در زمان پخش سريال مختارنامه در پاسخ به استفتائاتي نمايش چهره ذوات مقدسه را جايز ندانسته بودند كه نظرات ايشان عبارتند از:
آيتالله مكارم‌شيرازي: در مورد حضرت قمر بني‌هاشم (ع)، نشان دادن چهره آشكار به مصلحت نيست و بهترين راه حل اين است كه مانند معصومين (ع) چهره ايشان را به صورت مبهم و در هالهاي از نور نشان دهند تا مشكلي پيش نيايد.
آيتالله مظاهري‌اصفهاني: اين كار حرام است و بايد نباشد.
آيتالله موسوي‌اردبيلي: به طور كلي هرگونه عملي كه موجب وهن و بيحرمتي به ساحت مقدس اهلبيت (ع) و از آن جمله حضرت ابوالفضل عباس بن اميرالمومنين(ع) شود و يا مستلزم مفسدهاي باشد جايز نيست. بر مسئولان لازم است كه رعايت كنند.
آيتالله ملكوتي‌تبريزي: بهتر، بلكه لازم است به نحوي از هاله نور از نشان دادن استفاده شود.
آيتالله حسيني‌شاهرودي: چون احتمال ميرود كه نشان دادن چهره مبارك قمر بني‌هاشم(ع) در فيلم، مستلزم وهن به ساحت مقدس ايشان شود بنابراين نبايد نشان داده شود.
آيتالله صافي‌گلپايگاني: جواب همان است كه حضرت آيتالله وحيد فرموده‌اند.
استفتاء رجانيوز از مراجع
با همه‌ي اين توضيحات و وجود نظر صريح مراجع در اين مورد و همچنين ورود مداحان به موضوع و انتقادات صريح كارشناسان و منتقدان سينمايي به فيلم «رستاخيز» اما براي روشن‌تر شدن موضوع باز هم «رجانيوز» اقدام به انجام استفتاء از مراجع عظام تقليد كرد كه نظر دقيق‌تر مراجع از جمله مراجعي كه هنوز به اين موضوع ورود نكرده‌اند مشخص گردد.
در اين استفتاء از مراجع عظام پرسيده شد: «با سلام. به استحضار آن مرجع گرانقدر مي‌رسانم كه اخيرا در يكي از فيلم‌هاي پخش شده در جشنواره فيلم فجر چهره حضرت ابالفضل‌العباس(ع) به نمايش درآمده است و سازندگان فيلم در توجيه اين اقدام خود گفته‌اند كه «با اجازه برخي از مراجع اين كار را انجام داده‌ايم» سوال بنده از محضر مبارك شما اين مي‌باشد كه ايا نمايش چهره حضرت ابالفضل‌العباس(ع) از نظر گرانقدر شما جائز مي‌باشد؟» كه پاسخ صريح مراجع به شرح زير مي‌باشد:
حضرت آيت‌الله‌العظمي شبيري زنجاني: به طور كلي تابع صدق وهن و هتك شخصيت حضرات است. سزاوار است در غير اين مورد هم نهايت حساسيت صورت پذيرد.
منبع: رجانيوز
تهران - ايرنا- اعتراض علما و مراجع به فيلم سينمايي «رستاخيز» ادامه دارد. آيت الله مكارم شيرازي گفته است: 'آيا قرار است سازمان سينمايي قداست :مقدّسات را بشكند'؟