به گزارش ایرنا ، به موجب متون تاریخی و تحقیقی ، گنبد علویان توسط خاندان علویان ابتدا به عنوان مسجد احداث شده بود و در دوره‌های بعد با ایجاد سردابی در زیر زمین به مقبره آن خاندان تبدیل شده است.
بنای زیبا، معماری و گچ بری منحصر به فرد این بنا را به عنوان یكی از میراث معماری كهن ایران زمین مطرح كرده است. بنای گنبد علویان در شهر همدان كه تا چندی پیش در محدوده دبستانی كوچك در بافت قدیمی شهر مجالی برای شناساندن معماری منحصر به فرد خود نداشت اكنون پس از آزاد كردن بافت پیرامون و تجهیز محدوده آن در وضعیت مناسب تری قرار گرفته و به دلیل معماری ویژه و تزیینات بسیار پیچیده گچی آن كه از حدود 900 سال پیش به جا مانده در خور معرفی است.
گنبد علویان به اعتبار تحقیقات باستان شناسان بنایی مغولی یا به عبارتی سلجوقی تكامل یافته و این گنبد به دلایلی چند، از جمله ویژگی های منحصر به فرد كالبدی و ظرافت تزیینات استثنایی آن همواره مورد توجه ویژه محققان قرار داشته است.
مدیر كل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی همدان نیز گفت: باوجودی كه در بنای مغولی یك مقیاس عظیم به كار می رفت، آنها در عین حال خیلی سبك ترند به طور كلی در این معماری سختی و خشنی كاهش یافته، فضاهای خالی بیشتر شده و روشنایی افزون تر و بهتر طراحی شده است.
'علیرضا ایزدی' افزود: این بنا از لحاظ هنر گچبری و آجركاری از آثار ارزشمند و كم نظیر سده های میانی دوره اسلامی (سده های شش و هفت هجری) است.
وی ادامه داد: بر فراز ورودی و درون كادر مستطیل شكل گچبری های برجسته لانه زنبوری شامل گل و بوته های در هم پیچیده به شكل زیبایی خود نمایی می كند. ترابی اضافه كرد:در حاشیه خارجی كادر نیز كتیبه ای گچبری شده مشتمل بر آیاتی از قرآن مجید به خط كوفی مشاهده می شود.
ایزدی گفت: پیشانی طاق نما را نیز گچبری مثلثی و ستاره ای شكلی به صورتی بدیع تزیین كرده و حد فاصل طاق نما و برج های پیرامونی را دو سطح مستطیل شكل هم ارتفاع با كل بنا و به عرض 80 سانتی متر پوشیده از تزیینات گچبری و نیز دو سطح نیم دایره كه با آجرهای راسته و خفته تزیین شده اند زینت می بخشند.
وی بیان كرد: اضلاع غربی و شرقی ساختمان هر كدام دارای دو طاق نما به ارتفاع 5/8 و عرض چهار متر است كه درون آنها با برجسته كاری های آجری مشتمل بر طرح های تو در تو لوزی شكل تزیین شده است.
وی افزود: بر فراز طاق نماها و قسمت های انتهایی برج ها بقایایی از كتیبه ای آجری و برجسته به خط كوفی مشتمل بر آیات نخستین سوره (دهر) مشاهده می شود.
وی اضافه كرد: سطح شبستان ورودی بنا در مقایسه با زمین های اطراف و دیوارهای خارجی آن در ارتفاعی معادل 2/1 متر واقع شده و هم اكنون هفت پله ارتباط بیرون و داخل بنا را میسر می كند.
وی گفت:در هر كنج بنا دو طاقچه رفیع و نیز دو طاق نما در اضلاع غربی شرقی پوشیده از طرح های انبوه و بسیار زیبای گچبری دیده می شود.
وی افزود: محراب گنبد نیز كه در ضلع جنوبی واقع شده با تزیینات بدیع گچبری بر غنای این اثر افزوده است.
ایزدی گفت: معدود نورگیرهای مرتفع و مجاور سقف روشنایی مناسبی به محوطه داخل بنا می دهند و راه پله های كم عرض از درون برج شمالی شرقی دسترسی به سقف ونیز راه پله ای كه به صورت غیر متعارف درون محراب ایجاد شده راه یابی به سرداب اشكوب زیرین را میسر می كند.
وی افزود: سرداب كوچك مدفن دو تن از بزرگان خاندان علویان است كه فضای داخلی آن از شش حجره با طاق نمای جناغی تشكیل شده و قبر ها به شكل مكعب مستطیل شكل پوشیده از آجرهای لعابدار فیروزه ای در مركز آن قرار گرفتند.
مدیر كل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان پرچم جشنواره تابستانی این استان در گنبد علویان كه در میدان امام زاده عبدالله یكی از میادین اصلی شهر واقع شده نصب شده است.
ایزدی افزود: معرفی برنامه های جشنواره تابستانی و اطلاع رسانی به مسافران از مهمترین اهداف نصب این پرچم است.
وی ادامه داد: پرچم جشنواره همچنین در میدان آرامگاه بوعلی سینا، باباطاهر و باغ نظری همدان نصب شده است.
وی اظهار داشت: این مناطق به عنوان مهمترین مقاصد گردشگری همدان برای نصب پرچم جشنواره تابستانی این استان انتخاب شده است.
وی یادآور شد: جشنواره تابستانی همدان از 17 مرداد تا 26 شهریورماه امسال در استان همدان برگزار می شود.
7521/575
همدان- پرچم جشنواره تابستاني همدان در گنبد علويان به عنوان يكي از برجسته ترين معماري پس از اسلام در اين استان طي آييني افراشته شد.