روابط آمریكا و روسیه همواره یكی از چالش برانگیزترین روابط میان كشورها بوده است. روابطی كه در زمان اتحاد جماهیر شوروی با جنگ سرد به پایان رسید و روسیه امروز روابط پر فراز و نشیبی را با آمریكا تجربه كرد، به نحوی كه حوزه های همكاری دو كشور از یكدیگر تفكیك شدند. حوزه هایی همچون نوع تعامل در بحران های منطقه ای، طرح سپر دفاع موشكی و موضوع حقوق بشر در یك سو و تعامل در حوزه های تجارت و حوزه كنترل تسلیحات (پیمان استارت2) در دیگر سو قرار گرفتند. اما این تعاملات هیچ وقت در یك خط مستقیم قرار نگرفت و همواره یك وضعیت سینوسی را به خود دید. از این منظر، دو طرف با درك تفاوت نگاه به منافع ملی و رویكردهای منطقه ای- بین المللی در طی این سال ها تلاش كرده اند تا در حوزه های همكاری تعامل بیشتری داشته باشند و در حوزه های رقابتی نیز گفت و گوها را ادامه دهند. در این زمینه نیز، 'جان كری' وزیر امورخارجه آمریكا روز سه شنبه هفدهم اردیبهشت در سفری دو روزه به مسكو تلاش می كند تا درباره موضوعات متنوعی همچون ایران، كره شمالی، همكاری ضد تروریسم و مهمترین موضوع یعنی بحران سوریه با مقامات روسی به گفت و گو بنشیند. . 'سرگئی لاوروف' وزیر امور خارجه روسیه، پیش از این ابراز امیدواری كرده بود كه مذاكرات وزیر خارجه آمریكا در مسكو 'مفید' بوده و بتواند به نزدیك شدن مواضع دو كشور در خصوص مسایل مهم بین المللی و روابط دوجانبه كمك كند. همچنین به گفته 'دمیتری پسكوف' سخنگوی كاخ سفید، بحران سوریه یكی از اصلی‌ترین موضوعات مورد مذاكره جان كری در دیدار با مقامات مسكو خواهد بود. این نخستین سفر كری به عنوان وزیر خارجه آمریكا، به روسیه است.
در این قالب، شاید بتوان بحران سوریه را همراه با موضوع طرح سپر دفاع موشكی ناتو از مهمترین موضوعات چالشی میان دو كشور دانست كه هر دو طرف تلاش می كنند تا این موضوعات را در چارچوب منافع بلندمدت و حوزه رقابتی تفسیر بكنند. در یك سو آمریكایی ها تلاش می كنند تا وضعیت سوریه را یك 'وضعیت فوق العاده' جلوه دهند. در اقدام جدید بسیاری از مقامات آمریكایی از وزارت دفاع گرفته تا كنگره و كاخ سفید از 'احتمال' استفاده حكومت سوریه از جنگ‌افزار شیمایی خبر دادند. این در حالی است كه 'كارلا دل‌پونته' عضو كمیسیون تحقیق بین‌المللی مستقل سوریه، روز گذشته (16 اردیبهشت) اعلام كرد كه 'شهادت قربانیان حملات شیمیایی نشان می‌دهد كه احتمالا مخالفان مسلح دولت سوریه از گاز سارین استفاده كرده اند.' اما در دیگر سو، روس ها كه پیش از این بحران لیبی را تجربه كرده اند با درك وضعیت جدید تلاش می كنند تا در موضوع سوریه نقشی محوری ایفا كنند. در این زمینه وتوی دو قطعنامه نوشته شده از سوی آمریكا و غرب در شورای امنیت سازمان ملل از سوی روس ها به وضوح بیانگر نوع اختلاف میان دو طرف بوده است.
بر اساس چنین شاخص هایی می توان دریافت سطح اصطكاك دو طرف در موضوعات بین المللی بشدت افزایش یافته و حال واشنگتن، موضوع سوریه را تبدیل به گرانیگاه سیاست خارجی خود جهت گذر از مانعی به نام روسیه كرده است. همچنین از دیگر سو برای مسكو نیز موضوع سوریه موضوعی راهبردی تلقی می گردد، چرا كه روس ها در موضوع طرح سپر دفاع موشكی با آمریكا به یك بن بست راهبردی رسیده اند به طوری كه حال آمریكایی ها علاوه بر اجرای سپر دفاع موشكی ناتو به دنبال طرح سپر دفاع موشكی جهانی (از جمله در شرق آسیا و خلیج فارس) نیز هستند و اساسا چنین رویكردی از منظر روسیه برهم زدن موازنه راهبردی تلقی می گردد. در این زمینه نیز روس ها علاوه بر افزایش قابلیت های دفاع راهبردی خود و گسترش نفوذ در اروپای شرقی و اوراسیا، تلاش می كنند تا بحران سوریه را گرانیگاه دفاعی خود در مقابل آمریكا قرار دهند. در چنین دیدگاهی به نظر می رسد كه، تعامل آمریكا و روسیه در یك مسیر هماهنگ به سختی صورت گیرد و دو طرف برمبنای خواسته های امنیتی و اقتصادی خود تلاش خواهد كرد تا بیشترین فشار را بر طرف مقابل وارد سازند. در این زمینه، پرونده معروف به 'ماگنیتسكی' (وكیل كشته شده در مسكو در سال2009) نشان داد كه دو طرف تاچه حد پتانسیل دخالت در حوزه های داخلی یكدیگر را نیز دارند.
در نهایت، سفر وزیر امورخارجه آمریكا به روسیه را می توان از دو منظر مورد ارزیابی قرار داد: اول، مذاكره برای درك بهتر سیاست روسی و ارزیابی رویكردها نسبت به موضوعات مورد اختلاف بین المللی و دوم ارایه نگاه آمریكا به تصمیم سازان مسكو در موضوعات مورد مناقشه و به ویژه موضوع سوریه.
در مجموع با توجه به سیاست های خاص دو طرف به نظر می رسد كه حضور وزیر امورخارجه جدید آمریكا با پیشنهادات جدید نیز نمی تواند دو طرف را از چنین بستری خارج و به مسیری جدید رهنمون سازد.
تحقیق**2040**1358
گروه تحقيق و تفسير خبر- سفر دو روزه 'جان كري' وزير امور خارجه آمريكا، به روسيه را مي توان در چارچوب سياست همكاري و رقابت ميان دو طرف مورد بررسي قرار داد.