این كنفرانس كه اولین دوره آن از سال 1365 و با اعلام نامگذاری 12 تا 17 ربیع الاول به عنوان هفته وحدت شكل گرفت، كمترین تاثیر آن می تواند تجمع متفكرانی از كشورهای مختلف باشد تا در كنار هم راهی برای وحدت یكپارچگی و تشكیل امت واحده اسلامی پیدا كنند.
تا سال 1369 متولی برگزاری این كنفرانس سازمان تبلیغات اسلامی بود و كنفرانس اول تا چهارم را این سازمان برگزار كرد اما از سال 1369، همزمان با تاسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ، این امر بر عهده مجمع گذاشته شد.
هدف از برگزاری كنفرانس وحدت، ایجاد زمینه‌های اتحاد و همبستگی جهان اسلام و همفكری علما و دانشمندان به منظور نزدیك سازی دیدگاه‌های علمی و فرهنگی آنان در زمینه‌های فقهی، اصولی، كلامی، تفسیری و… و نیز بررسی مسایل و مشكلات مسلمانان و ارایه راه حل‌های مناسب و موضع‌گیری مشترك در برابر آن است.
میهمانان كنفرانس از میان شخصیت‌های فرهیخته، وزرای كشورهای اسلامی، علماء و مفتیان، اساتید دانشگاه‌ها و سایر مجامع علمی و فرهنگی داخل و خارج كشور انتخاب می‌شوند.
تاكنون صدها متفكر، عالم و مصلح از سراسر جهان و هزاران نفر از علما و متفكران شیعه و اهل تسنن از مناطق گوناگون ایران در این كنفرانس شركت كرده و به ارایه مقاله، سخنرانی و بیان دیدگاه‌های خود پرداخته اند.
مجمع تاكنون 500 عنوان كتاب به چاپ رسانده كه از میان آنها 64 عنوان كتاب به زبان‌های فارسی و عربی شامل گزیده مقالات ارایه شده به كنفرانس‌ها بوده است.
این مقالات در زمان برگزاری كنفرانس نیز در شمارگان مناسب چاپ و در اختیار شركت‌كنندگان قرار می‌گیرد.
هیات علمی كنفرانس از بین شخصیت‌های اندیشمند حوزه و دانشگاه انتخاب می‌شوند و تاكنون موضوعات مختلفی در خصوص مسایل مورد اهتمام امت اسلامی و اثرگذار در تحقق وحدت اسلامی در كنفرانس های سال های گذشته مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
وحدت‌اسلامی، امام و وحدت اسلامی، دستاوردهای وحدت اسلامی، تقریب بین مذاهب اسلامی، طلایه‌داران وحدت، نقش تفاهم فكری در تقریب مذاهب اسلامی، مبانی تقریب، قرآن و سنت، سیره و وحدت اسلامی، حكومت از دیدگاه مذاهب اسلامی، ویژگی‌های اساسی اسلام، اسلام و امت اسلامی در قرن آینده، امت اسلامی، رنج ها و آرزوها، جایگاه اهل بیت (ع) در اسلام و امت اسلامی و پایبندی به اصول و پاسخگویی به نیازهای زمان در فقه مذاهب اسلامی، عنوان موضوع های مورد بحث در این كنفرانس بوده است.
جهان شمولی اسلام و جهانی سازی، بیداری اسلامی، چشم‌اندازهای آینده و هدایت آن، استراتژی تقریب مذاهب اسلامی، مسلمانان در كشورهای غیر اسلامی، ویژگی‌های سیره پیامبر اعظم (ص)، منشور وحدت اسلامی،نقد و بازنگری، امت اسلامی و برنامه‌های راهبردی برای رویارویی با چالش‌های فراروی وحدت، امت‌اسلامی، از تنوع مذهبی تا فرقه‌گرایی و راهكارهای اندیشه‌ای و كاربردی تحقق تقریب مذاهب اسلامی دیگر موضوعات 25 دوره كنفرانس سال های گذشته را شامل می شود.
این كنفرانس ها پس از 25 سال برگزاری نتایج مختلفی به همراه داشته كه می توان به گسترش روحیه تقریب بین علما و استادان دانشگاه‌ها و متفكرین جهان اسلام، بررسی مسایل مهم امت اسلامی و چالش‌های فراروی آن و پیشنهاد راه حل‌ها (جهانی شدن، بیداری اسلامی، گام‌های وحدت توازن بین اصالت و معاصرت)، ارایه رهنمود به اجلاس ها و كنفرانس‌های اسلامی دیگر و عرضه دستاوردهای فكری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اشاره كرد.
حل برخی از اشكالات بین مذاهب اسلامی، گسترش روحیه تفاهم بین توده‌های مسلمان و كوشش در یكسان كردن مواضع آنها، بزرگداشت سالانه هفته وحدت در داخل و خارج از كشور، تقویت ارتباط با تشكل های تقریبی در سراسر جهان، پشتیبانی از اقلیت‌های اسلامی در جهان كه تعداد آنها به یك سوم مسلمانان می‌رسد و مطرح كردن مشكلات آنها، برخی دیگر از نتایج برگزاری كنفرانس بین المللی وحدت اسلامی طی سال های گذشته است.
بیست و ششمین كنفرانس بین المللی وحدت اسلامی امسال در روزهای هشتم و نهم بهمن ماه با حضور متفكران و اندیشمندان 102 كشور جهان در حالی در سالن اجلاس سران كشورهای اسلامی برگزار می شود كه مدیریت برگزاری این دوره از كنفرانس به آیت الله 'محسن اراكی' واگذار شده است.
آیت الله محمدعلی تسخیری كه سال ها سكان هدایت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را به عهده داشت اكنون در سمت مشاور عالی مقام معظم رهبری در امور جهان اسلام مشغول فعالیت است و اقدامات موثری را در زمان دبیر كلی مجمع برای تقریب و وحدت امت اسلامی به سرانجام رساند.
اكنون باید منتظر ماند تا با مدیریت جدید مجمع به ایده ها و انگیزه هایی كه برای تحقق دیپلماسی وحدت به عنوان یكی از منویات رهبر معظم انقلاب مطرح است، تا چه حد می تواند جامه عمل بپوشاند و از حضور اندیشمندان و متفكران كشورهای مختلف اسلامی و غیر اسلامی در بیست و ششمین دوره كنفرانس بین المللی وحدت اسلامی در راستای تحقق اهداف مدنظر تا چه میزان استفاده بهینه خواهد شد.
فراهنگ (5)**1883**1588
تهران - كنفرانس بين المللي وحدت اسلامي به عنوان يكي از بزرگترين رويدادهاي جهان اسلام براي ايجاد وحدت و همدلي امت ها به شمار مي رود كه در مدت 25 سال گذشته توانسته با گردهم آوردن انديشمندان كشورهاي مختلف گام هاي مثبتي بردارد.