آنگارسک ؟ برنامه ای برای جلب مشارکت جهانی یا انحصار دانش هسته ای ؟

آنگارسک ؟ برنامه ای برای جلب مشارکت جهانی یا انحصار دانش هسته ای ؟ ..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/06/20 سیاسی.آنگارسک.ایران.هسته ای گروه تحقیق و تفسیر خبر- پیشنهاد اخیر دستیار رییس جمهوری روسیه درباره مشارکت جمهوری اسلامی ایران در مرکز بین المللی غنی سازی اورانیوم آنگارسک * در حالی ارایه می شود که ایران طی روزهای اخیر بار دیگر بر آمادگی خود برای ایجاد کنسرسیوم های مشترک هسته ای تاکید کرده است.
سرگیی پریخودکو یکی از مقام های ارشد کاخ کرملین و دستیار رییس جمهوری روسیه، سیزدهم شهریور ماه با بیان اینکه پیشنهاد روسیه به ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم در مرکز بین المللی آنگارسک همچنان به قوت خود باقی است، این امر را یکی از ابتکار عمل های روسیه برای حل موضوع هسته ای ایران خواند.
پریخودکو در گفت وگو با خبرگزاری روسی ایتارتاس همچنین از مشارکت روسیه و قزاقستان و پیوستن قریب الوقوع ارمنستان و اوکراین در این مرکز خبر داد و گفت: پیوستن کشورهایی مانند کره جنوبی، بلاروس، بلغارستان و آفریقای جنوبی به این مرکز نیز در دست بررسی قرار دارد.
این در حالی است که ایران طی هفته های اخیر بار دیگر آمادگی خود را برای شرکت در تاسیس کنسرسیوم های دوجانبه یا چندجانبه با روسیه و حتی آمریکا اعلام کرده است.
علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی چهارم شهریورماه ، از پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران به روسیه مبنی بر ایجاد کنسرسیوم سوخت هسته ای برای تامین سوخت نیروگاه بوشهر و نیروگاههای آینده خبر داد و گفت: ما به روسیه پیشنهاد ایجاد کنسرسیومی، زیر لیسانس این کشور را داده ایم تا بخشی از کارها در روسیه و بخشی از کارها در ایران انجام شود که مسکو در حال بررسی این پیشنهاد است.
چهار روز بعد صالحی در نشستی رسانه ای با بیان اینکه روس ها به طور اصولی با تاسیس شرکت مشترک موافقت کرده اند، اضافه کرد: درصدد هستیم سوخت را زیر نظر روس ها و تحت لیساس روسیه تولید کنیم و در همین ارتباط بخشی از سوخت می تواند در اراضی روسیه و بخشی از آن در ایران تولید شود.
وی همچنین در راستای سیاست اعلام شده جمهوری اسلامی ایران از سال 1385 مبنی بر آمادگی برای مشارکت هسته ای با دیگر کشورها، عنوان کرد اگر آمریکایی ها آماده باشند برای ایجاد شرکت های مشترک برای ساخت نیروگاه های اتمی و ایجاد کنسرسیوم برای تولید سوخت با ایران وارد مذاکره شوند ما آماده هستیم و با آنها وارد شراکت می شویم.
به نظر می رسد اظهارات پریخودکو نوعی پاسخ به اعلام آمادگی ایران بوده باشد. البته باید در نظر داشت که روسیه از ابتدای شکل گیری مرکز بین المللی غنی سازی اورانیوم آنگارسک بارها ایران را برای مشارکت و واگذاری غنی سازی اورانیوم مورد نیاز خود به این تاسیسات ترغیب کرده که هر بار مساله ای در این میان رخ داده است که در سطور بعدی به آن می پردازیم.
** مروری بر ویژگی های مرکز آنگارسک ------------------------------------------ آنگارسک که شهری در استان ایرکوتسک روسیه و در پنج هزار و 150 کیلومتری مسکوست، پنجم بهمن ماه 1384 در پی ارایه طرح ایجاد نخستین مرکز بین المللی غنی سازی اورانیوم از طرف روسای جمهوری روسیه و قزاقستان خبرساز شد. اوایل سال 1385 ولادیمیر پوتین رییس جمهوری وقت روسیه در دیدار سران گروه هشت در سنت پترزبورگ بر عملیاتی شدن این طرح تاکید کرد.
اعلام شد اورانیوم در مرکز آنگارسک با ظرفیت سالانه 18 هزار و 700 تن، با فناوری الکترولیز شیمیایی غنی شده و سال 1392 (2013 م.) فعالیت آن آغاز می شود.
این نیروگاه در راستای تامین سوخت اورانیوم برای نیروگاه های هسته ای تولید برق هدف گذاری و از همان ابتدا رایزنی ها برای جلب مشارکت کشورهای دیگر با قزاقستان -دومین تولیدکننده بزرگ اورانیوم جهان- در سایه امضای پروتکل همکاری آکتائو آغاز شد. پنجم آبان ماه 1385، دانیال احمداف نخست وزیر وقت قزاقستان، به روسیه رفت و بر اساس قرارداد، شرکت زاریچنویه قزاقستانی را از نیمه آذرماه با استخراج نخستین محموله سنگ های اورانیوم در بودیونوفسک این کشور در پروژه آنگارسک سهیم کرد.
دایره کشورهای مدعو برای حضور در آنگارسک رفته رفته گسترده شد. هفدهم بهمن ماه 1386 پس از پیوستن ارمنستان به برنامه ای که ارزش سوخت هسته ای تولید شده در آن -به گفته کارشناسان روسیه در پنجاه و یکمین نشست مجمع عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین- تقریبا 300 میلیون دلار بود، طرح انجام عملیات مشترک دو کشور برای اکتشاف معادن اورانیوم در جنوب قفقاز تصویب شد.
سرگیی کرینکو رییس آژانس اتمی روسیه اول تیرماه 1386 پس از بازدید یک هیات اوکراینی از تاسیسات شیمیایی آنگارسک، از احتمال پیوستن این کشور به برنامه آنگارسک تا پایان سال خبر داد اما این امر، به هشتم اردیبهشت ماه 1388 و زمانی موکول شد که یولیا تیموشنکو نخست وزیر اوکراین، با امضای قرارداد برای دریافت سوخت هسته ای از این مرکز موافقت کرد اما به نوشته نسخه چاپ اوکراین روزنامه کامرسانت، با این شرط که روسیه علاوه بر دادن حق دسترسی این کشور به مرکز آنگارسک، کمک های فنی را برای ساخت یک تاسیسات غنی سازی اورانیوم در اوکراین در اختیار این کشور قرار دهد. روسیه نیز برای فروش 10 درصد سهام آنگارسک به این کشور اعلام آمادگی کرد.
کرینکو و یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، نهم فروردین ماه 1389 توافقنامه ای برای ایجاد مرکز ذخیره تضمینی اورانیوم غنی سازی شده با غنای پایین در آنگارسک و همچنین نخستین قرارداد در زمینه ارسال اورانیوم با غنای کم را امضا کردند. در این توافقنامه همچنین ایجاد سیستم مراکز بین المللی ارایه دهنده خدمات در زمینه چرخه سوخت هسته ای نیز پیش بینی شد.
روزنامه کامرسانت به نقل از کرینکو اعلام کرد روسیه توانایی تولید 40 تن اورانیوم با غنای پایین را تا پایان سال جاری به عنوان ذخیره تضمینی در راستای منافع آژانس بین المللی انرژی اتمی دارد. به این ترتیب، فعالیت این مرکز بین المللی به طور رسمی زیر نظر آژانس قرار گرفت.
** آنگارسک ؟ برنامه ای برای جلب مشارکت جهانی یا انحصار دانش هسته ای ؟ ---------------------------------------------------------------------- ------------ در اواخر تیرماه سال 1385، کرینکو احداث مرکز بین المللی غنی سازی اورانیوم را سبب ساز امکان توسعه انرژی هسته ای صلح آمیز ایران دانست و اعلام کرد این اقدام در راستای گروه کاری مشترک کرملین و واشنگتن برای پیگیری ایده آمریکایی مشارکت جهانی در زمینه هسته ای و با نیت محدود کردن دسترسی کشورهای دیگر به چرخه کامل سوخت بوده است.
در حقیقت، طرح تشکیل یک بانک سوخت بین المللی را سم نان سناتور آمریکایی و مدیر اجرایی موسسه ابتکار تهدید هسته ای، در نشست شهریورماه 1385 آژانس بین المللی انرژی اتمی با استناد بر طرح موسوم به ابتکار تهدید اتمی پیشنهاد داده بود. وی یازدهم تیرماه 1386 در جلسه کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان این کشور با تاکید بر اینکه ما باید فرایند غنی سازی اورانیوم برای تولید سوخت اتمی غیرنظامی را تحت کنترل خود درآوریم، اذعان کرد: به سود منافع ملی ما خواهد بود اگر بتوانیم انگیزه های لازم را به کشورها بدهیم تا برای تامین نیازهای خود به جای اینکه خود به ساخت تاسیسات چرخه سوخت اتمی روی بیاورند، اقدام به واردات سوخت اتمی با غنای پایین از یکی از کشورهای تامین کننده سوخت کنند.
تاکید مراد تاژین وزیر امور خارجه قزاقستان، در آستانه سفر بیستم اردیبهشت ماه 1386 پوتین به قزاقستان برای امضای موافقت نامه تاسیس این مرکز، بار دیگر پای ایران را به میان کشید. به گزارش خبرگزاری کازاینفورم ، تاژین این توافقنامه را گام اولیه در راستای ایجاد یک بانک بین المللی سوخت هسته ای دانست که می تواند کشورهایی چون ایران را از برنامه غنی سازی اورانیوم بی نیاز سازد.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، نهم آبان ماه 1386 و تنها دو هفته پس از سفر پوتین به تهران، به دیدار با احمدی نژاد شتافت تا پیگیر راه حل روسی اعلام شده از سوی رییس جمهوری کشور خود شود که پیشتر در دیدار با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، از آن سخن گفته بود. بسیاری، از جمله وزیر امور خارجه وقت آلمان از پیشنهادی درباره برنامه هسته ای صلح آمیز ایران سخن می گفتند که مبتنی بر انجام غنی سازی صنعتی اورانیوم در یک مرکز بین المللی زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی بود.
به این ترتیب روسیه کوشید پیشنهادی متفاوت از دیگر کشورهای غربی که خواستار تعلیق برای مذاکره بودند، ارایه دهد؟ با این حال، جزییات طرح پیشنهادی روسیه هیچگاه رسانه ای نشد.
به گزارش اینترفکس، هفتم آبان ماه ویتالی چورکین نماینده دایم روسیه در سازمان ملل متحد، در نشست مجمع عمومی تاکید کرد درهای مرکز بین المللی غنی سازی اورانیوم در آنگارسک به روی تمامی کشورها بدون هیچ گونه شرط سیاسی باز است. گفته ای که وی دقیقا سال بعد نیز آن را تکرار کرد.
بر همین اساس، غلامرضا آقازاده معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی ایران هفتم اسفندماه 1387 تمایل تهران را برای همکاری با مرکز بین المللی غنی سازی اورانیوم در آنگارسک -البته در کنار برنامه های غنی سازی داخلی خود- اعلام کرد.
** اقدام های ایران پس از ارایه پیشنهاد مشارکت در آنگارسک ------------------------------------------------------------------ هفتم آبان ماه 1388 نشریه اکسپرت آنلاین گفت و گویی را از سید محمود رضا سجادی سفیر ایران در روسیه، منتشر کرد که پیشنهاد تهران را برای تاسیس یک شرکت فراوری سوخت هسته ای فراملیتی در خاک ایران با 30 درصد مالکیت داخلی، یادآور شده بود. امری که دولت نهم از سال 1385 در مجامع بین المللی همچون نشست های مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرده بود.
سجادی همچنین با بیان اینکه سه سال قبل (1385) روسیه از فروش فناوری های تکمیل غنای اورانیوم خودداری و اعلام کرد این فناوری، جزو فناوری های دو منظوره است، این اقدام را یکی از دلایل برای تقویت انگیزه ایران در راستای نصب آبشارهای سانتریفیوژهای نطنز دانست.
مذاکرات وین در تابستان 1388 با موضوع تکمیل فرایند غنی سازی اورانیوم 5/3 درصدی ایران در کشورهای ثالث در راستای تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران برای تولید رادیو داروهای مورد استفاده 850 هزار بیمار، بین ایران و روسیه، فرانسه، آمریکا و آژانس آغاز شد؟ ایران خواستار ارسال مرحله به مرحله سوخت خود و تبادل همزمان با سوخت غنی شده بود. اما مخالفت طرف های غربی با شروط ایران، سبب بی نتیجه ماندن این مذاکرات شد.
پس از این تحولات، ایران در بهمن ماه 1388 غنی سازی 20 درصد اورانیوم را آغاز کرد؟ در حالی که همچنان بر غیراقتصادی بودن این فرایند و باز بودن درهای گفت و گو برای تبادل سوخت تاکید داشت. بر همین اساس، امضای سه کشور برزیل، ترکیه و ایران پای بیانیه تهران در بیست و هفتم اردیبهشت ماه 1389 گام اعتمادساز دیگری برای کشورهای غربی بود.
شماره 059 ساعت 16:16 تمام