حضور چین در تاجیکستان برای توسعه یا نفود در آسیای مرکزی
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/02/07
اقتصاد.تاجیکستان.چین.نفوذ
تهران - علی حبیبی - چین با اقتصادی برتر و قدرتمند اکنون با دست های پر
و تشویق های اقتصادی، به کشورهای حوزه آسیای مرکزی گام نهاده است. برخی
کارشناسان این حضور پکن را با نام توسعه ، اما با نیت نفود بیشتر در
منطقه ارزیابی می کنند.
چین در آسیای مرکزی و بویژه تاجیکستان، با حضور سنتی روسیه و آمریکا
روبرو است. مسکو و واشنگتن تاکنون بطورکامل به وعده های خود در قبال حل
مشکلات اقتصادی تاجیکستان عمل نکرده اند و همین موضوع، راه ورود چین به
سرزمین تاجیک ها را همواره تر کرده است.
پکن با بسته های اقتصادی، کمک های بلاعوض و شرکت در طرحهای عمرانی و
راهسازی این کشور، وارد دوشنبه شد و این کشور را به عنوان کلید ورود به
آسیای مرکزی انتخاب کرده است.
از نظر موقعیت جغرافیایی، چین همسایه بزرگ تاجیکستان در شرق این کشور است
و تاجیکستان با ایالت سین کیانگ در شمال غرب چین که دارای جمعیت تاجیک
نیز هست، هم مرز است.
در واقع باید گفت که چینی ها در همسایگی خود، روس ها و آمریکایی ها را به
عنوان دو بازیگر اصلی تحولات منطقه آسیای مرکزی در کنار خود دارد. چینی
ها حضور این دو رقیب را در کنار خود بر نمی تابند و به همین دلیل می
کوشند با سیاست ها و ابزارهای اقتصادی، در منطقه حاضر شوند.سیاستی که با
نگرانی کرملین و کاخ سفید همراه است.
هرچند روس ها و آمریکایی ها با ایجاد پایگاه های نظامی، وارد آسیای مرکزی
شده اند، اما چینی ها هرگز این سیاست نظامی را دنبال نکردند بلکه به
مانند حضور در سایر نقاط جهان، بیشتر ترجیح دادند تا با ابزار و اهرم های
اقتصادی در آسیای مرکزی حاضر شوند.
با اینکه امتداد مرز میان چین و تاجیکستان در مناطق صعب العبور و
کوهستانی واقع است، اما در چند سال اخیر حضور سیاسی، اقتصادی و فرهنگی
چین دراین کشور فارسی زبان آسیای مرکزی، به طور چشمگیری افزایش یافته است
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، چین در بسیاری از این کشورها کارخانه
های صنعتی و تولیدی را خریداری کرد. در طول 18 سال اخیر تعداد شهروندان
چینی مقیم این کشورها نیز همزمان با نفوذ فزاینده ی چین در این کشورها،
افزایش داشته است. اکنون حجم مبادلات تجاری چین با پنج کشور آسیای مرکزی
به چندین برابر رسیده است.
برخی از صاحب نظران معتقدند که هدف همکاری چین با تاجیکستان و سایر
کشورهای آسیای مرکزی، تنها بازاریابی بوده و پکن توجهی به سرمایه گذاری
در بخش های صنعتی ندارد.
حجم تجارت تاجیکستان و چین در سال 2007 حدود755 میلیون دلار بود، اما در
سال گذشته ارزش مبادلات تجاری دو کشور به یک میلیارد 250 میلیون دلار رسید
چین در دو سال اخیر به کشور اصلی سرمایه گذار در بخش اقتصادی تاجیکستان
تبدیل شده و مقام های دوشنبه نیز برای رهایی از بحران اقتصادی و مالی،
آماده توسعه بیش از پیش همکاری با این کشور همسایه شده اند.
با اینحال برخی کارشناسان بر این باور هستند که سرمایه گذاری بیش از
ظرفیت بازپرداخت دوشنبه، استقلال اقتصادی تاجیکستان را از بین برده و این
کشور را به تدریج از نظر اقتصادی تابع و وابسته به چین می کند و پکن از
این طریق، دسترسی گسترده ای به منابع و ذخایر طبیعی تاجیکستان خواهد داشت
پکن همچنین برای رشد بخش های انرژی، صنایع و حمل و نقل تاجیکستان،
اعتباری یک میلیارد دلاری به تاجیکستان اختصاص داد. با این اعتبار، چین
درصدر کشورهای خارجی سرمایه گذار در اقتصاد تاجیکستان قرار می گیرد و این
به معنی تنگ شدن جای پای روسیه در این کشور خواهد بود.
بنا بر آمار رسمی، در حال حاضر؟؟ شرکت چینی در بخش های انرژی، مخابرات،
حمل و نقل و معادن تاجیکستان مشغول به کار هستند و حجم سرمایه گذاری در
تاجیکستان نیز حدود نیمی از تمامی سرمایه گذاری های چین در آسیای مرکزی
را به خود اختصاص داده است.
واقعیت این است که چین در دو سال اخیر به کشور اصلی سرمایه گذار در بخش
اقتصادی تاجیکستان تبدیل شده و مقام های دوشنبه نیز برای رهایی از بحران
اقتصادی و مالی، آماده توسعه بیش از پیش همکاری با این کشور همسایه شده
اند.
تاجیکستان و چین همراه با روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان اعضای
سازمان همکاری های شانگهای هستند. به گفته کارشناسان، چین تلاش دارد
سازمان همکاری های شانگهای را بیشتر برای گسترش دامنه نفوذ اقتصادی خود
در آسیای مرکزی استفاده کند.
با اینحال برخی کارشناسان داخلی وخارجی از جمله ملی گرایان تاجیک ، از
توسعه طلبی چینی ها در تاجیکستان به شدت نگران هستند. ادامه این روند
منجر به عدم رشد تولیدات داخلی در تاجیکستان و صدمه فراوان به تولیدات
داخلی این کشور خواهد شد، اگرچه برخی از کشورهای آسیای مرکزی همچنان به
افزایش حضور چین در منطقه علاقه مند هستند.
صادرات کالاهای چینی به بازارهای کشورهای آسیای مرکزی به مانند سایر نقاط
جهان، همراه با صدور فناوری تولید این کالاها نیست و به همین دلیل رشد
تولیدات این کشورها با آسیب های جدی روبرو است.
هر چند به باور کنستانتین سیمون اف رئیس مرکز بنیاد ملی امنیت انرژی
روسیه، که می گوید از نظر اقتصادی برنامه های مهم برای سرمایه گذاری در
تاجیکستان برای چین چندان سودآور محسوب نمی شود اما با این وجود، پکن به
هر درخواست دوشنبه جواب مثبت داده و با سرعت برای کمک و سرمایه گذاری
تصمیم می گیرد.
این کارشناس روس معتقد است: پکن در حال حاضر از همکاری با کشورهای آسیای
مرکزی، به دنبال منافع سیاسی است که در این رابطه تاجیکستان از کشورهای
اساسی محسوب می شود.
دولت پکن در تعقیب اهداف راهبردی خود در آسیای مرکزی، مصمم تر است، زیرا
عمده دلیل حضور پکن در این ناحیه راهبردی نه فقط اهداف اقتصادی است، بلکه
استان های اقلیت نشین شمال غربی چین در همسایگی آسیای مرکزی هست همسایگی
که پکن را همیشه در هراس از افزایش حضور آمریکا و ناتو در این منطقه
نگران کرده است.
با اینحال همراه خان ظریفی وزیر امور خارجه تاجیکستان روز گذشته ( دوشنبه )
در راس یک هیات بلند پایه سیاسی و اقتصادی عازم جمهوری خلق چین شد.
قرار است ظریفی توافقنامه همکاری دو کشور برای سال های 2010 تا 2012 را
با وزیر امور خارجه چین به امضا برساند و با مقام های این کشور درباره
افزایش سطح بازرگانی میان دو کشور تبادل نظر کند.این رفت و آمدهای مقام
های دوکشور نشان می دهد که دو کشور به حفظ و افزایش روابط دوجانبه علاقه
مند هستند.
آساق 1332**1569**
شماره 091 ساعت 13:34 تمام