نقاشی قهوه خانه ای ؟ روایتگراسطوره ها
در باورهای ایرانی
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/12/10
فرهنگی.میراث فرهنگی.نقاشی قهوه خانه ای
اراک - نقاشی قهوه خانه ای روایتگر نقش اساطیر درباورهای اصیل ایرانی است
که با گذشت زمان ، هنوز هم در زوایای زندگی مدرن حرف های زیادی برای
گفتن دارد.
استاد محمد فراهانی از معدود نقاشان قهوه خانه ای در اراک است که با
سرپنجه توانایش
محملی برای روایت باورهای اسطوره ای و اصیل ایرانی فراهم آورده است.
این استاد صاحب نام در هنر پرده خوانی نیز ید طولایی دارد. هنری که در
روزگاری نه چندان دور در فضای صمیمی و بی تکلف قهوه خانه ها رونق داشت.
تصویرسازی ساده و بی تکلف استادفراهانی، در سایه ذوق سرشار و قریحه
خدادادی ، پرده هایی زیبا از داستان های شاهنامه و پهلوانان اساطیری
ایران زمین خلق کرده است.
این هنرمند چیره دست در سال 1315 در یکی از روستاهای اراک چشم به جهان
گشود.
وی در سنین نوجوانی با یکی از نقاشان معروف قهوه خانه ای آن دوران به نام
حسین قوللر آقاسی آشنا شد و همین آشنایی باعث گرایش او به نقاشی قهوه
خانه ای گردید.
استاد فراهانی از نقاشی قهوه خانه ای با نام نقاشی خیال سازی یاد کرده و
می گوید: به کار بردن لفظ قهوه خانه ای برای پر کردن زوایای این هنر
اصیل کوچک است.
در سالهای نه چندان دور ، قهوه خانه ها ، مکان وسیعی برای استقرار نقاشان
خیال ساز داشت.
نقاشان قهوه خانه ای با استفاده از همین امکانات ، پرده های بزرگی از
غیرت و مردانگی پهلوانان اساطیری شاهنامه ، می آفریدند.
به گفته استاد فراهانی ، این پرده ها، حلقه ای برای اتصال مردم کوچه و
بازار، با آرایه ها و هویت ملی بود.
وی اظهارداشت: تعدادهنرمندان خیال سازهم اکنون از انگشتان دو دست کمتراست
و برخی از آنان نیز در سنین کهولت بسر می برند.
این استاد مشهور ، از نابودی تدریجی پرده های نقاشی شده ، سخت در هراس
است و از اینکه برنامه ای برای انتقال تجربیات نقاشان قهوه خانه ای به
نسل جوان وجود ندارد، ابراز نگرانی می کند.
وی گفت: از دو سال قبل ؟ برای ماندگاری نقاشی خیال سازی، بامدیریت پژوهش
های هنر سنتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، همکاری می کند و می
کوشد تااز طریق برپایی نمایشگاههای مختلف در کنار دیگر نقاشان خیال ساز،
این هنر اصیل را ماندگار نماید.
وی با بیان اینکه تاکنون 12 اثر به سفارش سازمان میراث فرهنگی وگردشگری
خلق شده ، گفت: تابلوهای شجاعت وغیرت پهلوانان و شمایل پیشوایان دینی
ازروی هیچ مدل و الگویی تصویر نمی شود و تمامی آنها، زاده تخیل و ذوق
هنرمند بر اساس داستان های شاهنامه و راویان مذهبی است.
وی ، نقاشی قهوه خانه ای را روایتگر آزادگی وجوانمردی توصیف می کندومی
گوید: این هنر اصیل ، به خوبی ارزشهای منطقی هنر مذهبی و سنتی ایران را
به لایه های مختلف مردم منتقل می کند.
مردمی که تصاویر حماسی ، جانبازی و ایثار پیشوایان دینی وباورهای کهن خود
را نه به دلیل نقش و نگار که به خاطر حرمت ایمان ، غیرت ، مردانگی و
بزرگی پاس می دارند.
همراهی نقاشان قهوه خانه ای با تعزیه داران وگویندگان ذکر مصایب کربلا ،
اتفاقی مبارک در عرصه هنر مذهبی و اصیل ایرانی است.
ازجمله آثارماندگار در زمینه نقاشی خیال سازی می توان از مصیبت کربلا نام
برد که استاد
قوللر آقاسی بارنگ وروغن روی بوم خلق کرده واینک درمجموعه فرهنگی سعدآباد
نگهداری می شود.
تصویر باریافتن حضرت مسلم خدمت امام حسین (ع) ازدیگر آثار قهوه خانه ای
ماندگار است که در مجموعه رضا عباسی نگهداری می شود.
از اساتیدنقاشی قهوه خانه ای درایران می توان از حسن آقا اسماعیل زاده (
چلیپا)، فتح الله قوللر، میرزا حسن (حسن شله )، علی الوندی همدانی، حسین
همدانی، یدالله عدالت جو، میرزا اسکندر (اسکندر سبز)، محمد حمیدی (محمد
بربر)، علی ارنی، محمد رحمانی، محمد درویش (محمد بچه درویش ) و علی طاهر
نام برد. ک/4
560/588 /557
شماره 059 ساعت 11:35 تمام