نوروز؟آغاز جهانی ترین جشن صلح و دوستی
#
خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/12/29
فرهنگی.میراث فرهنگی.نوروز
شهرکرد- خداوند جهان را آفرید، آنچنان که نوروز را آفرینش کرد، آنچنان که
طبیعت را رستاخیزی برای نو شدن قرار داد و آن را نوروز نامیدند.
نوروز سفیر بیداری است و جشن رستاخیزی زمین، آن هنگام که سپیدی زمستان
کوله بار سفر برمی بندد و بهاران بر جایی جایی کوه و دشت و دمن بخشندگی و
سخاوت خویش را می گستراند.
نوروز، روز عدالت گستری زمین است و روز رستن دانه از دل خاک برای
رسیدن به آسمان، روز مهرورزی در آیین تازه شدن و بریدن از خواب و خمودگی.
نوروز، روز تطهیر و پاکی است، روز غلبه روشنی بر تیرگی و روز رهایی و
آزادگی و روز تازه شدن، روز برافزوختن چراغ دل از دل تنگی ها، روز مدد
جستن از میر نوروزی و روز خوش دلی، همانند زمین که در نوروز آفرینش شد.
نوروز و جشنهای نوروزی از دیرباز آن در نزد ایرانیان مطهر و پاکیزه و
پاک بوده و آغاز کشت و فصل آغاز کار و در زمان ایران باستان، بیش از 70
جشن و عید برپا می شده و نوروز تطهیر باطن و ظاهر انسانها از گذشته تا به
امروز ماندگار باقی ماند.
نوروز به عنوان یک جشن اساطیری، جشن ربانی و خرد ورزی و عدالت ورزی و
مهرگستری ایرانیان بوده است و بخشایشگری زمین، سرآغاز آفرینش و آغاز فصل
کار و تلاش و دید بازدید و گذشت و مهربانی مهمترین ویژگی نوروز است، که در
بسیاری از دیوان شعر نیز به آن اشاره شده است.
ایرانیان باستان نوروز را روز آفرینش زمین و هستی می دانستند و بر این
عقیده بودند الهه باروری در نوروز خاک را بارور می کند و ایرانیان باستان
نوروز را روز پیدایش زمین دانسته، آن را گرامی داشتند.
نوروز جشن همه مردمان جهان بوده ، اما تنها ایرانیان آن را حفظ کردند و
تاکنون نیر آن را پاس داشته اند.
برپایی عید اموات (فرهور) یکی از مهمترین جشنهای نوروز باستان است،
که در برخی از مناطق کشور در ایام نوروز برپا می شود و در این عید که پیش
از آغاز تحویل سال نو برگزار می شود، مردم با سبزه و گل و شیرینی به
زیارت اهل قبور می روند.
در جشن فره ور یا یشن فره وشی ایرانیان بر این باور بودند که در پنج
روز پایانی سال اموات و درگذشتگان شان از آسمان به روی زمین می آمدند، به
همین جهت مردم اقدام به خانه تکانی می کردند.
در این آیین مردم برای شادی ارواح درگذشتگان خود اقدام به پختن نوعی
شیرینی شبیه به حلوا می کردند که هنوز هم دربین برخی از مردم بختیاری پخت
حلوا علفی در بین مردم در ایام باقی مانده از سال تا فرارسیدن نوروز،
مرسوم است.
از سنتهای نوروزی در ایران می توان به اسب دوانی ، چوگان، کشتی گرفتن،
پوشیدن لباس رنگی، حنابندان عید، حلوای عید ،آرایش و آذین منزل و اهل
خانه، آزادسازی زندانیان، دادورزی و عدالت، نیکوکاری و هدیه دادن اشاره
کرد.
جشن ها و آیین های نوروز در کشور به دو دوره قبل از زرتشت و پس از ورود
اسلام به ایران تقسیم می شد، که در دوران پیش از زرتشت، ایرانیان نوروز
را سمبل پیروزی جمشید بر دیوان می دانستند.
در فرهنک ایرانی اسلامی نوروز اساس خلقت خداوندگار است و ایرانیان
معتقدند، خداوند انسان را در نوروز خلق کرده و به همین جهت این روز را
گرامی می دارند.
در فرهنک ایرانی اسلامی، ایرانیان معتقدند خداوند جهان را در شش روز خلق
کرد،به همین علت در روز هفتم که نوروز است، شکرانه خلقت خداوند را با
برپایی نماز به جای می آورند.
نوروزخوانی و به صدا درآوردن کوس و طبل و شیپور و گرفتن نوروزیه و
برافراشتن علم نوروزی از دیگر آیین های نوروز در ایران بوده است و نوروز
خوانی در ایران با یک ریتم آهنگین همراه بود،که چاووش خوانان با خواندن
بهار آمد بهار آمد مژده فرا رسیدن عید را می دادند و عیدانه می گرفتند.
فلسفه سفره هفت سین در آستانه سال نو نیز به گونه ای است که زنان
خانه پس از خانه تکانی و برپاییمهمانی درگذشتگان (جشن فرهور) و کشت سبزه
از گندم و دیگر حبوبات ، اقدام به برپایی جشن هفت سینی یا هفت چینی می
کردند.
در این آیین که عدد هفت برای ایرانیان بسیار تقدس دارد، هفت طبق یا
سینی از میان سکه،سرکه،سمنو،سیب، سنجد، سوهان، سنبل ، سبزه ، سپستان ،
سنگک ،سیاه دانه و سماق را که هرکدام از آنها نمادی از زندگی ، آرامش ،
ثروت ، عشق ، جاودانگی ، برکت کشاورزی و شوری بود، را به همراه قرآن ،
ماهی ، آیینه و شانه بر سفره های خود می گذاشتند.
استفاده از تخم مرغ در سفره های هفت سین نیز به منزله پایداری کره زمین
و کهکشان ها بوده و پس از چیدن سفره هفت سین که به صورت آیین خاص و با
حضور بزرگان قوم برپا می شد، هفت قلم آجیل و خشکبار نیز در کنار سفره هفت
سین چیده می شد.
به هنگام تحویل سال نو نیز کودکان و نوجوانان پای کوبان و دست افشان به
طرف خانه بزرگان می رفتند و عیدانه دریافت می کردند و یکی از سنتهای
فراموش شده نوروز در ایران ، آیین حاجی فیروز که ترکیب و تلفیقی از اسلام
(حاج ) و فیروز (ایران ) بوده، می باشد.
حاجی فیروز نمادی از دادخواهی سیاووش بوده، که لباس سرخ آن حاکی از
خون نابحق ریخته سیاووس و چهره او نیز حضور سیاووش از عالم ماوراالطبیعه
را در اذهان تداعی می کرده است.
در این آیین حاجی فیروز با خواندن اشعار به مردم شادی را هدیه می کرد
و مردم را برای کار کشت و زرع فرا می خواند و آیین میر نوروزی نیز
هشداری برای حاکمان بود،که ظلم و ستم را به مردم روا ندارند، چرا که پس
از ایام نوروز میرنوروزی در صورت زورگویی به مردم ، مورد تعرض و کتک
خوردن قرار می گرفت.
بسیاری از این جشن ها و آیین های نوروزی در کشور کمرنک شده و مهمترین و
زیباترین نکته جشن های نوروز دید و بازدید و صله رحم است که در اسلام نیز
به آن اشاره و تاکید فراوان شده است و کشت سبزه و جوانه از دیرباز در
بین مردم رواج داشته و ریشه آن باستانی و سنتی است.
کشت سبزه به هنگام فرارسیدن نوروز، به عنوان ترویج فرهنک کار و توجه
بخش کشاورزی و تفعل زدن به محصولات می باشد و درگذشته بر روی دیوارهای
خانه های خشتی 12 نوع از انواع سبزه، بذر حبوبات، موادغذایی مانند گندم،
ارزن و جو و عدس کشت می کردند و به آن تفعل می زنند، تا ببینند کدام
محصول در سال پیش رو پررونق تر خواهد بود.
بستن سبزه به منظور هدایت و کنترل مواد غذایی و گره زدن آن در تیرروز
فروردین نیز منزله علاقه مندی به توسعه طبیعت و گسترش فرهنک کشاورزی و
تعفل به آن اینده نگریس بوده و در دوران گذشته، سبزه کشت شده را برروی
سکوی با ناممیزدپان یا (میزبان )می گذاشته اند
به گزارش ایرنا ، سال 88 هر چه بود گذشت و هرگز دیگر بار بازنخواهد گشت
، پس باید برای نوروز و روزهای سال89 به برای تمامی ایرانیان آرزوی
سربلندی کرد.گزارش از محمود رییسی
7359/671