مرکز تولید نغمه ها در مغز پرندگان خوش آوا شناسایی شد
#
لندن،خبرگزاری جمهوری اسلامی 08/02/84
علمی.جانورشناسی.پرندگان.
محققان دانشگاه "ام.آی.تی" برای نخستین بار موفق شدند ناحیه ای را در
مغز پرندگان نغمه خوان شناسایی کنند که منبع خلاقیت آوایی آنها محسوب
می شود.
دانشمندان از زمان های دور اشتیاق داشتند از این نکته سردرآورند که
چگونه جیرجیرهای اولیه جوجه های پرندگان نغمه سرا به آهنگی خوش در هنگام
بلوغ و بزرگسالی بدل می شود.
اکنون محققان مرکز زیست-عصب شناسی "مک گاورن" در موسسه تحقیقات
تکنولوژی ماساچوست (ام آی تی ) توانسته اند یک گام بلند در این زمینه
بردارند و ناحیه ای از مغز این مرغان را که مسوولیت خلاقیت آوایی را برعهده
دارد مشخص سازند.
به گفته "سارا باتجر" از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی کشف اخیر حیرت
انگیز است زیرا ارگانیزمی را مشخص می کند که به محققان اجازه می دهد
مستقیما نحوه یادگیری فعالیتهای حرکتی را در حیوانات بررسی کنند.
شیوه یادگیری نغمه خوانی در مرغان خوش الحان که متکی به روش سعی و
خطاست، در عین حال الگوی مناسبی برای بررسی این نکته در اختیار
دانشمندان قرار می دهد که دریابند چگونه اصوات نامفهومی که نوزاد از خود
درمی آورد بتدریج شکل قابل فهم هجاهای پدران و مادران را به خود می گیرد.
بخشی از مغز پرندگان که مسوول تولید آواهاست مشابه ناحیه موسوم به
عقده قاعده ای در مغز آدمی است. به این ترتیب می توان با مشاهده مغز
پرندگان اطلاعات خوبی درباره نحوه عملکرد مغز انسان به دست آورد.
این اطلاعات نتایج مهمی به همراه خواهد داشت و از جمله می تواند به
محققان در یافتن شیوه های درمانی بیماری های زیست-عصب شناسانه نظیر
پارکینسون کمک کند.
"مایکل فی" از ام آی تی گفت: پرسشی که ما درصدد یافتن پاسخ برای آن
هستیم این است که پرندگان چگونه نغمه سرایی را می آموزند.
" ما می دانیم که چند ناحیه از مغز در این زمینه همکاری دارند. یک بخش
عبارت است از مدار حرکتی که مسوولیت تولید آوا را برعهده دارد و ناحیه
دیگر عبارت است از مدار یادگیری موسوم به "آ.اف.پی" (pathway forebrain
anterior مجرای جلویی قسمت قدامی مغز) که برون داد خود را به بخش حرکتی
ارسال می کند."
جوجه های یک مرغ نغمه خوان نظیر مرغ جولای که بومی استرالیاست انواع
غیر دقیقی از آواهای پرندگان بالغ را تولید می کند. اما بتدریج از تنوع
این نغمه ها کاسته می شود و اصوات این مرغان شکل استاندارد اصوات والدین
آنها را پیدا می کند.
"باتجر" چند سال قبل مشاهده کرده بود که اگر ناحیه آ اف پی مرغان
جولای جوان مختل شود، فرایند یادگیری در این مرغان متوقف می شود. این
پرندگان هنوز توانایی خواندن دارند، اما هیچ گاه نغمه ها و نتهای صحیح را
تولید نمی کنند.
دانشمندان چنین فرض کردند که ناحیه آ اف پی به مرغان جوان کمک می کند
تا آواهای ناقص و خام خود را با آواهای کامل شده والدین (معمولا پدر) خود
مقایسه کنند و نقایص خود را برطرف سازند.
اما این فرضیه این نکته را توضیح نمی داد که توانایی جیرجیرهای متنوع
در جوجه مرغان از کجا پیدا شده که بعدا می تواند به توانایی نغمه خوانی
بدل شود.
این پرسش سالها بی پاسخ رها شده بود. تا اینکه به گفته فی دانشمندان
پرسش را به گونه دیگری مطرح کردند. دانشمندان با خود استدلال کردند که این
مرغان جوان خود خلاق و مبتکر هستند و انواع و اقسام نغمه ها را مورد بررسی
قرار می دهند و در یک فرایند سعی و خطا به آواهای صحیح دست می یابند.
فرض تازه دانشمندان این بود که ناحیه آ اف پی مسوول این خلاقیت است و
تنوعهای الحان را به وجود می آورد نه اینکه چنانکه درگذشته فرض می شد فقط
اصوات تولیدی را با نغمه های والدین مقایسه کند.
برای آزمودن این فرضیه محققان به بررسی آن دسته از مرغان جولای
پرداختند که تازه شروع به بررسی توانایی تارهای صوتی خود کرده بودند.
محققان به طور موقت بخشی از ناحیه آ اف پی را که به ناحیه حرکتی متصل
می شد در این مرغان از کار انداختند.
این کار سبب شد تا همه تنوعهای نغمها و الحانی که مرغان جوان تولید
می کردند ناپدید شود و فقط شماری از نغمه های ناپخته در اختیار این پرندگان
باقی بماند.
این نتایج نشان داد خود ناحیه آ اف پی مسوول تجربه هایی است که مرغان
جوان با نغمه های تازه به انجام می رسانند و این نوع بررسی برای تسلط پیدا
کردن مرغان به شیوه صحیح تولید نغمه ها ضرورت دارد.
از کار افتادن مدار آ اف پی در مرغانی که هنر نغمه سرایی را به صورت
کامل فرار گرفته اند تاثیری برتوانایی آنها ندارد.
محققان در گام بعدی دریافتند سلولهای عصبی ناحیه آ اف پی در هر نوبت
با شروع به فعالیت تازه، دور جدیدی از تجربه با آواهای نو را دامن
می زنند.
به گفته فی این فعالیتهای سلولی موجب تحریک بخش حرکتی در مغز پرنده و
تولید آواهای تازه می شود. سپس ناحیه دیگری که هنوز به خوبی شناخته نشده،
اطلاعات مربوط به نغمه های تازه را با آنچه که پرنده از نغمه خوانی پدر در
حافظه ضبط کرده مقایسه می کند و امکان اصلاح نغمه ها را به وجود می آورد.
به این ترتیب پرنده جوان به تدریج نغمه های پراکنده را کنار می گذارد
و به شیوه ای که از پدر خود آموخته به نغمه خوانی ادامه می دهد.
علمی./ 346/2222/127/1584