به گزارش ايرنا پرويز كردواني يكشنبه در نشست راهكارهاي نوين مبارزه با ريزگردها كه به دعوت خانه مطبوعات خوزستان در گيت بوستان اهواز برگزار شد، با اشاره به 11 دليل براي حذف مالچ نفتي در طرح مقابله با ريزگردها تصريح كرد: هزينه بالا، جلوگيري از هدررفتن سرمايه ملي، افزايش ضريب حرارتي، از بين رفتن جانوران و گياهان عرصه، ايجاد بوي تعفن، سرطان زايي، اتلاف آب، نفوذ ناپذير شدن خاك، ممانعت از تردد روي عرصه هاي مالچ پاشي شده و عمر كوتاه مالچ معايب اين ماده مي باشند.
وي درباره نظريه پاشيدن ريگ در كانون هاي ريزگرد كه چند سال پيش مطرح كرده است، افزود: پاشيدن ريگ بر روي كانون هاي گرد و غبار هزينه بسيار كمتري دارد و عوارض جانبي مالچ نفتي را نيز به همراه ندارد، علاوه بر اين مي توان نقش و نگارهايي روي آن طراحي كرد و به عنوان تفريحگاه مورد استفاده قرار داد.
كردواني اضافه كرد: تا كنون طرح پاشيدن ريگ بر روي كانون ها حتي به صورت تحقيقات انجام نشده است و لازم است مسئولان براي رد يا اثبات اين نظريه حداقل 100 هكتار را به صورت پايلوت اجرا كنند.
وي همچنين از تعطيلي مدارس و ادارات در هنگام بروز گرد و غبار انتقاد كرد و گفت: با تعطيل كردن مدارس و دانشگاه ها مشكلات حل نمي شود بلكه دانش آموزان با قرار گرفتن در اين شرايط سخت تقويت مي شوند.
كردواني تاكيد كرد: براي مهار كانون هاي خارجي ريزگرد در حال حاضر هيچ كاري نمي توان انجام داد.
رئيس كميته بيابان زدايي انجمن محيط زيست ايران در ادامه، ريزگرد را شامل سه دسته رسي، كوارتز و مواد آلي عنوان كرد و افزود: تا 12 سال پيش چيزي به نام ريزگرد در كشور وجود نداشت.
وي گفت: در زمان دولت قبل معتقد بودم كه حتي يك ريال پول نبايد براي مهار ريزگردها پرداخت شود ولي اكنون شرايط تفاوت كرده به طوري كه ريزگردها هر سال بيشتري مي شود و اكنون به جز استان هاي گيلان و مازندران در همه كشور ريزگرد اتفاق مي افتد.
وي اضافه كرد: در كشور 90 درصد عامل ريزگرد مربوط به چاه ها و كاهش سفره هاي آب زيرزميني است اما در خوزستان عامل ريزگردها خشك شدن تالاب ها و زمين هاي كشاورزي است كه بيشتر آنها در اطراف روستاها قرار دارند.
به گفته وي، در خوزستان چاه هاي نفت و مشعل ها و پتروشيمي ها مزيد بر علت شده است.
كردواني اظهار كرد: طرح كشاورزي 550 هزار هكتاري كشاورزي نيز يكي از عوامل ريزگردهاست زيرا تمام آب خوزستان را مصرف مي كند.
وي با انتقاد از طرح جنگل كاري براي مهار كانون هاي ريزگرد افزود: وزارت جهاد كشاورزي فراخوان داده كه مردم و كاروان هاي راهيان نور در اين طرح همكاري كنند، در حالي كه همين تردد افراد بر روي كانون ها باعث افزايش ريزگردها مي شود.
كردواني گفت: قبل از بروز پديده ريزگردها، و در دهه 40 براي تثبيت ماسه هاي روان طرح جنگل كاري و پاشيدن مالچ نفتي اجرا شد كه سال ها بعد به اشتباه خود در اجراي اين طرح ها پي برديم.
وي اضافه كرد: جنگل هايي كه در دهه 40 در خوزستان كاشته شده به دليل پايين آمدن سفره هاي آب زيرزميني در حال خشك شدن است و درصورت ادامه طرح جنگلكاري بايد تا ابد آنها را آبياري كرد.
كردواني با بيان اينكه اكنون كانون هاي ريزگرد به مركز توجه تبديل شده و همه از تثبيت ماسه زارها غافل شده اند، اظهار كرد: در خوزستان براي تثبيت ماسه هاي روان تنها راه اين است كه در فصل پائيز روي آنها بذر علف بپاشيم تا در صورت بارندگي پوشش گياهي ايجاد شود، در غير اينصورت با يك نوبت آبياري مي توان آنها را سبز كرد.
*سد گتوند كشاورزي خوزستان را نابود كرد
پدر علم كويرشناسي ظرفيت هاي خوزستان را به ويژه در بخش كشاورزي در دنيا بي نظير دانست و گفت: در اين استان سالانه مي توان سه نوبت ذرت عمل آورد و چغندر قند را در پائيز كاشت و نيشكر توليد كرد.
وي با بيان اينكه ريزگرد، شرجي و سد گتوند مشكلات اساسي خوزستان هستند اظهار كرد: سد گتوند با شور كردن آب كارون، در حال نابود كردن زراعت در خوزستان است و سالانه 30 درصد كشاورزي را در اين استان از بين مي برد.
كردواني تصريح كرد: معضل سد گتوند هيچ راه حلي ندارد زيرا امكان تخليه ذخيره آب شور مخزن وجود ندارد و تخليه تدريجي آن نيز خاك و كشاورزي خوزستان را نابود مي كند.
وي افزود: هتل ها و رستوران ها و ساختمان هايي اطراف اين سد ساخته اند كه اجازه ورود هيچ شخصي را به آن نمي دهند و من براي ديدن طرح پتوي رسي كه روي گنبد نمك اجرا شده بود، ناچار شدم با لباس مبدل به منطقه بروم.
كردواني تصريح كرد: هواي شرجي خوزستان نيز يكي از معضلات است زيرا بعد از تركيب با عوامل آلودگي هوا، شرايط كشنده ايجاد مي كند.
عضو بنياد مطالعات شبكه آب خاورميانه همچنين گفت: برخلاف ادعاي مسئولان، عوامل بيابان زايي در كشور به نسبت 10سال گذشته كمتر شده است.
كردواني اظهار كرد: اكنون مردم براي مصارف خانگي انواع سوخت را جايگزين چوب كرده اند به اين ترتيب عوامل بيابانزايي يا تخريب جنگل ها كاهش يافته است.
وي علت اين تحليل هاي اشتباه را متوجه كارشناسان دانست و افزود: سازمان حفاظت محيط زيست در دهه 50 تاسيس شد اما از آن زمان تا كنون وضع محيط زيست كشور بدتر شده است.
وي گفت: بنگاه آبياري كه بعدها تبديل به وزارت نيرو شد آنقدر سد ساخته كه امروز همه كشور تشنه است و اداره فلاحت كه اكنون تبديل به وزارت جهاد كشاورزي شده بيش از نيمي از نياز مواد غذايي را از خارج كشور وارد مي كند و از زمان تاسيس سازمان جنگل ها آنقدر جنگل تخريب شد كه اكنون مجلس مجبور به اعلام ممنوعيت برداشت از جنگل ها شده است و همه اين اشتباهات به دليل آدرس غلطي بوده كه برخي كارشناسان داده اند.
از اويل دهه 80 كه پديده ريزگردها و گردو غبار خوزستان را فرا گرفت، تاكنون چندين راهكار براي مقابله با اين پديده مطرح شده است. مالچ پاشي و نهال كاري كانون هاي شكل گيري گرد و غبار و آبگيري تالاب هاي خوزستان مهمترين اين راهكارها بوده است. در سال هاي اخير با شدت گرفتن طوفان هاي گرد و خاك با منشاء داخلي راهكارهايي همچون پخش مصنوعي سيلاب نيز در برنامه قرار گرفته است.
پروفسور پرويز كردواني پدر علم كويرشناسي حدود پنج سال پيش نظريه جديدي براي مقابله با ريزگردها مطرح كرد 'ريگ پاشي' به جاي 'مالچ پاشي'. نظريه اي كه اگر چه اين جغرافيدان برجسته كشور بر عملي بودن آن اصرار دارد اما مديران هنوز هم به اجرايي كردن آن قانع نشده اند.
مالچ به معناي پوشش است و مالچ نفتي استفاده از مواد نفت مخصوص براي تثبيت شن هاي روان است.
7151/6064
خبرنگار: نادره وائلي زاده** انتشار دهنده: محسن بهاروند
اهواز - ايرنا - پدر علم كويرشناسي ايران استفاده از مالچ نفتي را غير موثر دانست و گفت: بترين راه براي مبارزه با ريزگردها ريگ پاشي است كه مسئولان تا كنون براي رد يا اثبات نظريه 'ريگ پاشي' در كانون هاي ريزگرد اقدامي نكرده اند.