انسان‌ها معمولا از رفتار هركسي نمي‌رنجند، به گفته خيلي از بزرگان اين دوستان و عزيزان‌مان هستند كه سخت‌ترين رنج‌ها را در زندگي براي‌مان ايجاد مي‌كنند. البته در جامعه به افرادي برمي‌خوريم كه براي تغيير رفتار فردي كه ممكن است، هيچ وقت او را مجددا نبينند در ترافيك دست به كارهاي خطرناكي مي‌زنند. اسيدپاشي يكي از بدترين كارهايي است كه يك انسان مي‌تواند با انسان ديگر داشته باشد. اين رفتار در جامعه ما وجود دارد و قوانين موجود بازدارندگي كافي را براي جلوگيري از تكرار آن ندارند. گاه در اخبار مي‌بينيم نامزدي كه به عشق خود نرسيده از او انتقام مي‌گيرد.
اين گاه و بي‌گاه‌ها افزايش مي‌يابد و حتي شاهد انتقام‌گيري از اعضاي جامعه بدون هيچ‌گونه شناختي هستيم. علاوه‌بر ضعف قانون، فرهنگ و اخلاق هم مي‌تواند در وقوع چنين جرائمي كه زندگي انساني را يك عمر تغيير مي‌دهد، نقش تعيين كننده داشته باشد.
در اين باره يك نماينده تهران در مجلس از تصويب جزئيات طرح «تشديد مجازات اسيدپاشي و حمايت از بزه ديدگان ناشي از آن» در جلسه يازدهم دي 97 كميسيون حقوقي و قضائي مجلس خبر داد. سيده فاطمه حسيني طراح طرح «تشديد مجازات اسيدپاشي و حمايت از بزه ديدگان ناشي از آن» توضيح داد: با تصويب جزئيات طرح، كميسيون حقوقي و قضائي مجلس، گزارش آن را براي قرار گرفتن در دستور كار صحن علني به هيات رئيسه ارائه مي‌كند. در موضوع تشديد مجازات اسيدپاشي، علاوه بر قصاص نفس يا عضو، با توجه به ميزان ديه اعضاي بدن، حبس‌هاي تعزيري درجه يك تا چهار پيش‌بيني شده است.
به گفته حسيني، بر مبناي يكي از مواد اين طرح، تشديد مجازات معاونت در جرم اسيدپاشي پيش‌بيني شده است. به گزارش ايسنا، وي با اشاره به مواد مربوط به حمايت از بزه‌ديدگان ناشي از اسيدپاشي در اين طرح، به پيش‌بيني راهكارهايي در زمينه تامين هزينه‌هاي درمان بزه ديده و همچنين خسارات رواني و اجتماعي وارد بر وي اشاره كرد و توضيح داد: همچنين پرداخت ديه از بيت‌المال در صورت عدم دسترسي يا شناسايي مرتكب نيز در اين طرح مورد توجه قرار گرفته است.
**لزوم كنترل بر خريد و فروش مواد اسيدي
يك عضو فراكسيون زنان مجلس درباره طرح «تشديد مجازات اسيدپاشي و حمايت از بزه ديدگان ناشي از آن به «آرمان» توضيح مي‌دهد: اين طرح را همه فراكسيون زنان امضا كردند چون اين جرائم افزايش يافته اند و هنوز لايحه منع خشونت عليه زنان به تصويب نرسيده است، فكر كرديم شايسته است براي بازدارندگي و تشديد مجازات طرحي در نظر بگيريم. چون جرم اسيدپاشي در جامعه انجام مي‌شود و جرم انگاري كه براي آن صورت گرفته است.
سيده فاطمه ذوالقدر با بيان اينكه جرم انگاري در برابر جرمي كه انجام مي‌دهند كافي نيست، ادامه مي‌دهد: فردي كه جرم را انجام داده است بعد از سه يا چهار سال زندان به جامعه باز مي‌گردد اما فردي كه مورد اسيدپاشي قرار گرفته است ممكن است از ناحيه چشم يا ديگر نواحي بدن حتي تغيير شكل صورت مجبور باشد كه تمام سال‌هاي باقي مانده از زندگي خود را عذاب بكشد. در اين لايحه خواسته شد تا براي فرد اسيدپاش مجازات بالاتري در نظر گرفته شود. يكي از مسائلي كه همواره براي فعالان حقوق زن از اهميت بالايي برخوردار بود، نبود نظارت بر خريد و فروش مواد اسيدي در جامعه است تا جايي كه در هر كوچه و خياباني به راحتي مي‌شود به اين ماده خطرناك دسترسي پيدا كرد.
اين نماينده مجلس به توجه اين طرح به مساله نظارت بر دسترسي به مواد اسيدي اشاره مي‌كند و مي‌گويد: مساله ديگر دسترسي به مواد اسيدي است كه بايد روي خريد و فروش اسيد نظارت انجام شود و با شرايط خاص و كسب مجوز اين كار انجام شود. نه اينكه هر فرد، كودك يا بزرگسالي بتواند اسيد را خريد و فروش كند. اينها را هم اضافه كرديم و طرح در كميسيون قضائي تصويب شده است و در نوبت صحن است. اميدواريم كه تصويب شود.
به گفته ذوالقدر خشونت‌هايي در مسائل زنان به صورت مستمر انجام مي‌شود علاوه بر آنها مردها هم در معرض اين آسيب قرار گرفته اند، او توضيح مي‌دهد: اميد است بتوان حكم خوبي براي آن در نظر گرفته و اعمال كرد تا جلوي اين ظلم در جامعه گرفته شود. با توجه به اينكه هيچ محدوديتي بر خريد و فروش مواد اسيدي وجود ندارد و به راحتي اين ماده خريداري مي‌شود بايد كنترل‌هايي روي آن اعمال شود و فروشگاهي كه اين مواد به فروش مي‌رسد مورد كنترل باشد. بايد اين مواد در اختيار هر كسي قرار نگيرد و افراد براي خريد و فروش بايد پاسخگو باشند و جايي براي نظارت در نظر گرفته شده باشد تا پخش اسيدي حساب شده و كنترل شده باشد و مشخص شود اسيدي كه در اختيار افراد گذاشته شده است، در چه راهي مصرف شده است. قطعا اعمال اين مسائل مي‌تواند در كاهش اين جرم تاثير بگذارد. با اينكه تلاش‌هاي بسياري براي كاهش تكرار جرم اسيدپاشي صورت گرفته است، تعداد زيادي از شهروندان از اين مساله آسيب ديده اند، شهرونداني كه گاهي حتي بيمه نيستند.
به گفته اين عضو فراكسيون زنان در قانون موجود خلأ بسياري وجود دارد قانون ضعيفي است كه بازدارندگي كافي را ندارد چون اين جرم بيشتر در حوزه خانوادگي اتفاق مي‌افتد افراد مجبور به بخشش اعضاي خانواده خود خواهند شد براي مثال موردي بود كه خانواده همسر از فرزند زن براي كسب رضايت سوءاستفاده كرد تا بتوانند از حق و حقوق شاكي بگذرند اينها بايد حساب شده باشد تا فردي كه چنين جنايتي روي او انجام شده است حمايت شود و بتواند از بيمه او استفاده كند چون چنين آسيبي مي‌تواند تا آخر عمر بر زندگي فرد تاثير بگذارد. حكم‌هايي كه اجرا مي‌شوند بازدارندگي كافي را ندارند و اگر داشت اين اندازه جنايت در جامعه گسترش پيدا نمي‌كرد. افراد وقتي مي‌بينند كه فردي كه مرتكب اين جنايت شده جزايي حداقلي مي‌بيند خود نيز ممكن است به چنين عملي اقدام كنند.
**ترس از مجازات عامل بازدارنده است
فقدان قانون در جامعه يكي از عوامل تكرار جرم اسيدپاشي انگاشته مي‌شود، از طرفي مسائل اجتماعي و فرهنگي در اين مساله دخيل اند، يك وكيل دادگستري درباره تشديد مجازات اسيدپاشي به «آرمان» مي‌گويد: اين طرح مجازات را تشديد كرده كه راهي براي مقابله با اين ناهنجاري‌ها و خشونت‌ها است، اما ديگر اقدام اوليه مساله‌اي كه ما هميشه گفتيم فرهنگ سازي است و ابتدا بايد چنين ناهنجاري‌هايي شناخته شود.
فريده غيرت با تاكيد بر اهميت فرهنگسازي درباره جرائمي اينچنين ادامه مي‌دهد: اجراي مجازات شديد از ديد حقوقي راه حلي است براي كاهش آمار جنايت، اما راه حل پيشگيري از انجام اين جرم به عقيده بنده شايد در مواردي ممكن است باشد و در مواردي شايد خيلي نباشد و در مواردي وقتي ناهنجاري ايجاد مي‌شود قانون وارد عمل مي‌شود. شايد بتوانيم بگوييم ترس از مجازات خود يك عامل بازدارند است.
اين وكيل دادگستري درباره اينكه آيا مي‌توان به فرد اسيدپاش هم به عنوان يك آسيب‌ديده اجتماعي نگاه كنيم، توضيح مي‌دهد: اين در صورتي است كه تشخيص داده شود كه فردي كه اسيد پاشيده بيمار است و اگر آن فرد را به آن دسته از افراد ببريم جامعه مكلف است كه براي او راه درمان پيدا كند. البته اگر بپذيريم كه فرد بيمار است اما اگر نپذيريم كه بيمار است بايد مجازات صورت گيرد. فردي كه اين كار را مي‌كند لزوما بيمار نيست و ممكن است در سلامت كامل اين كار را كرده باشد در اين صورت بايد مجازات سنگين را ببيند كه اخيرا پيش‌بيني شده است. برخي در سلامت كامل اين عمل ناشايست را انجام مي‌دهند.
** زندگي فقط زيبايي ظاهري نيست
انسان‌هايي كه مورد حمله اسيدپاشي قرار مي‌گيرند، علاوه‌بر مشكلاتي كه براي بازيابي سلامتي خود دارند، به دليل اينكه در ظاهر دچار تغييراتي مي‌شوند، به سختي به زندگي اجتماعي خود باز مي‌گردند. يك روانشناس درباره اينكه چطور مي‌توان اين افراد آسيب ديده را به جامعه بازگرداند به «آرمان» توضيح مي‌دهد: اگر ما احساس امنيت كلي داشته باشيم خود مي‌تواند عامل آرامش براي ما باشد، اگر بدانيم در ازاي خطايي كه صورت مي‌گيرد مجازاتي در نظر گرفته شده است خود مي‌تواند تا حدودي اين آرامش را به وجود آورد.
بهروز بيرشك با بيان اينكه در مورد مساله اسيدپاشي هيچ اقدام اساسي و مطرحي ديده نمي‌شد، ادامه مي‌دهد: قربانيان فشار از دست دادن خيلي از مسائل زندگي و آينده خود را احساس مي‌كنند. اينكه حمايت اجتماعي براي اين مساله وجود ندارد مي‌تواند زمينه‌ساز افزايش فشار رواني براي آنها شود. فشار رواني كه بر جامعه و مردم وجود دارد اين است كه افراد احساس مي‌كنند اين رفتاري است كه افراد بيمار انجام مي‌دهند بدون اينكه تقاص رفتار خود را بپدازند. اگر دولت و قوه قضائيه مي‌توانست براي اين مساله اقدامي را انجام دهد و حمايت اجتماعي و اقتصادي را براي اين افراد داشته باشد تا حدودي مي‌شد احساس آرامش را براي افراد آسيب ديده به وجود آورد.
اين روانشناس با اشاره به حوادث اسيد پاشي كه در گذشته صورت گرفته است، توضيح مي‌دهد: چند قرباني اين مساله دختران جواني هستند كه قرباني حسادت و اختلال شخصيت شده اند اينها هيچ گونه حمايتي ندارند. دختر جواني كه با هزار اميد ظاهر خود و چيزهاي زيادي را از دست داده است. مردم خشمگين اند چون مسئولان اقدام شايسته‌اي نمي‌كنند. هنوز حوادث اصفهان را فراموش نكرده اند چون همه جاي شهر دوربين وجود دارد و همه چيز قابل بررسي است چطور يك مرتبه اين مساله فراموش مي‌شود. اين مساله مي‌تواند حس اعتماد مردم به دستگاه قضا را ضعيف كند و مردم اعتماد را به مسئولان ندارند و اين قربانيان هم احساس مي‌كنند كه رها شده اند و اين مساله مهم اجتماعي است.
بيرشك در ادامه با بيان اينكه ممكن است براي فردي كه دچار معلوليت است احساس دلسوزي داشته باشيم اما آنها دلسو زي ديگران را نمي‌خواهند،ادامه مي‌دهد: چون آنها لازم دارند بدانند كه تنها نيستند و از آنها حمايت مي‌شود و دركشان مي‌كند نه اينكه مثل خيلي چيزهاي ديگر رها شده اند. چندي پيش كه يكي از دختران كه مورد حمله اسيدپاشي قرار گرفته بود ازدواج كرد. بسيار خوشحال شدم چون ديدم چقدر روحيه اين فرد و اطرافيان و به خصوص جوان ديگري كه با او ازدواج كرده، خوب است. زندگي فقط زيبايي ظاهري نيست. فردي كه اين مشكل را دارد بايد مورد حمايت قرار گيرد. با اين حال خود فردي كه اقدام به اسيدپاشي مي‌كند تا كجا از سلامت روان بهره‌مند است؟
اينكه بتوان با شناخت اين افراد از انجام چنين عملي جلوگيري كرد در شرايط كنوني غيرممكن به نظر مي‌آيد، بيرشك در اينباره مي‌گويد: سلامت روان جامعه ما مشكل دارد فشارهاي مختلفي روي افراد جامعه است. يكي از فشارها نبود عدالت است كه آستانه تحمل را پايين مي‌آورد. افرادي كه اقدام به اسيدپاشي مي‌كنند اختلال شخصيت دارند و اگر اينها را داراي اختلال رواني در سطح بالاتر بدانيم ممكن است از نظر حقوقي از جزاي احتمالي رهايي يابند اما اينها اختلال شخصيت دارند كه نمي‌توان از آن گذشت و بايد تقاص رفتار خود را پس دهند.
او با تاكيد بر اينكه خشونت در جامعه افزايش يافته است، ادامه مي‌دهد: با كوچكترين مساله درگير مي‌شويم اين خشونت حتي در خانواده صورت مي‌گيرد و عوامل رواني بسياري بر آن موثر است. دولت تصميم گرفت كه كلينيك‌هاي كنترل خشم را راه‌اندازي كند. اگر خانواده و شخص احساس مي‌كند تحت استرس است و رفتارهايي او را اذيت مي‌كند با مراجعه به مراكز روانشناختي مي‌توانند مشاوره بگيرند تا به حالت تعديل دست يابند؛ اما كسي به آنها توجهي ندارد و در جامعه رها مي‌شوند در نتيجه اين خشم وجود دارد و در يك لحظه اقدام به رفتارهايي مي‌كنند كه هزينه زيادي به همراه دارد. وقتي از بهداشت روان جامعه صحبت مي‌كنيم مساله همين است اگر سعي كنيم بهداشت روان را در جامعه ارتقا ببخشيم بسياري از اين مسائل حل مي‌شود.
منبع: روزنامه آرمان؛ 1397،10،16
گروه اطلاع رساني**2059**2002
تهران- ايرنا- اسيدپاشي يكي از بدترين كارهايي است كه يك انسان مي‌تواند با انسان ديگر داشته باشد. اين رفتار در جامعه ما وجود دارد و قوانين موجود بازدارندگي كافي را براي جلوگيري از تكرار آن ندارند.