به گزارش خبرنگار ایرنا، شاید تحمل درد و رنج دیده نشدن در جامعه هم مانند نداشتن نان آور برای خانه بخشی از سرنوشت این زنان است كه باید در گرگ و میش هوای بامدادی به سر كار بروند و با تاریك شدن هوا به خانه برگردند.
این زنان، تابستان ها قربانی گرما و شرجی طاقت فرسای هوا هستند و در فصل سرد سال هم باید سوز تیغ سرما را از بامداد تا شامگاه در دست و صورتشان تحمل كنند تا بتوانند لقمه نانی برای جمع خانواده فراهم نمایند.
چهره این زنان نه تنها برای مازندرانی ها، كه برای مسافران و گردشگران نیز باید آشنا باشد، زنانی كه سرویس ایاب و ذهاب بیشترشان نیسان های آبی رنگ بی چادر یا با چادر در فصل گرم و سرد سال است و هر بامداد و شامگاه در میان خودروهای رنگارنگ مسافران و مجاوران در حال تردد در جاده های اصلی، چون نقطه ای بر بوم سفید قابل تشخیص هستند.
سمیه ، بانوی 50 ساله بابلی یكی از این زنان است كه سختی های روزگار و اجبار زمانه برای تامین معیشت فرزندان او را به كارگر روزمزد فصلی تبدیل كرده است. سمیه از 10 سال پیش كه همسرش را به خاطر بیماری سرطان از دست داده، مردانه برای كار كردن و تامین هزینه زندگی كفش و كلاه كرد و این روزها به ' خاله سمیه ' دهها زن كارگر دیگر تبدیل شده است.
این زنان هر روز در فصل برداشت مركبات از روستاهای اطراف بابل با مینی بوس یا خودروی وانت و گاهی حتی كامیون به باغ های قائمشهر می روند تا معیشت خانواده اشان را تامین كنند.
میوه چینی ، سبزی چینی ، نشای برنج، وجین مزارع و دهها شغل دیگر كارگری در مازندران، بیشتر وابسته به وجود این زنان است كه در تمامی مناطق استان در تمامی فصل سال كم و بیش قابل مشاهده هستند.
آمار جامعه كارگری زنان روزمزد در مازندران نه تنها با توسعه تكنولوژی و كاربرد آن در كشاورزی كمتر نشده، بلكه تفاوت فاحش دستمزد درخواستی مردان برای كار مشابه سبب شده است تا كارفرمایان برای به كارگیری زنان بیشتر ترغیب شوند.
این زنان كارگر فصلی و روزمزد از هیچ حق و حقوقی برخوردار نیستند؛ نه بیمه كاری دارند و نه از بیمه در مقابل سوانح برخوردارند. ساعات كارشان را كارفرمایان بسته به آز و طمع خودشان تعیین می كنند، استراحت در ساعات كاری برایشان خط قرمز است و تهیه خورد و خوراك در طول كار 10 تا 12 ساعته روزانه هم با خودشان است كه باید از محل دستمزدی كه حدود یك سوم دستمزد مردان است، تامین كنند.
با همه این مشقات و سختی ها، واژگونی مینی بوس و چپ كردن نیسان آبی حامل زنان كارگر را باید به حساب بداقبالی آنان گذاشت كه حتی به اندازه یك تصادف معمولی خودروهای گران قیمت در عصر فضای مجازی و شبكه اجتماعی برای كاربران و مخاطبان تاثر برانگیز نمی شود.
واژگونی مینی بوس حامل كارگران زن در گلوگاه كه پنجم دی ماه اتفاق افتاد و براثر آن 14 كارگر زن كه همگی بین 20 تا 48 سال سن داشتند به همراه تنها مردی كه راننده مینی بوس بود زخمی شدند، از جمله این حوادث است كه كمترین واكنش رسانه ای را به دنبال داشت.
زنان سرنشین مینی بوس همگی از كارگران باغ مركبات بودند كه هنگام بازگشت از كار پرتقال چینی دچار این حادثه شدند و این دومین حادثه واژگونی مینی بوس حامل زنان كارگر روزمزد در مازندران طی كمتر از دو ماه گذشته بود.
بیست و هشتم آبان ماه امسال هم واژگونی یك دستگاه مینی بوس به داخل كانال آب در حاشیه جاده اسلام آباد شهرستان میاندرود سبب زخمی شدن 24 تن از سرنشینان آن شد كه تمامی آنها به جز راننده زن بودند.
مصدومان آن حادثه هم تمامی زنانی بودند كه از كار نارنگی چینی در باغ های منطقه به خانه هایشان باز می گشتند.
** فقدان آگاهی، مهم ترین مشكل زنان كار در مازندران
مدیركل امور بانوان استانداری مازندران در باره مصائب این زنان به خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه بانوان كارگر روستایی به واسطه زندگی در روستاهای دور دست استان و عدم دسترسی به منابع اطلاعاتی، از حقوق كار و حقوق خود بی خبر هستند.
سمیه قاسمی طوسی افزود: در حوزه بانوان و كار، قوانینی وجود دارد كه از حقوق زن و كارگر دفاع می كند، اما از آنها عملا در مازندران و بسیاری از استان های دیگر استفاده ای نمی شود.
وی گفت: دولت هم تاكنون برای محرومیت زدایی و هم در حوزه اشتغال زایی طرح های خوبی را به اجرا گذاشته است كه می توان از سوی نهادهایی همچون بهزیستی ، كمیته امداد، اداره كار و دیگر نهادهای اجرایی و حمایتی به آن دست یافت.
مدیركل امور بانوان استانداری مازندران به پرداخت تسهیلات خود اشتغالی به زنان روستایی در زمینه های مختلف از جمله گردشگری ، پرورش دام و ماكیان، صنایع دستی و كشاورزی اشاره كرد و گفت: با توجه به برخورداری بسیاری از بانوان استان از این طرح ها ، اما هنوز زنانی در استان هستند كه به دلیل فقدان آگاهی تن به كارگری روزمره با كمترین دستمزد می دهند.
وی افزود: با توجه به سابقه طولانی و چندین دهه ای این مدل از كار زنان در استان مازندران، اما هیچگونه ساماندهی ، چاره اندیشی و ضوابط قانونی برای جلوگیری این شكل از فعالیت اقتصادی بانوان نشده است.
قاسمی طوسی با تاكید بر پایین بودن سطح امنیتی فعالیت این دسته از زنان در استان مازندران، گفت: باید دستگاههای متولی برای ساماندهی این مشكل پای كار بیایند و امور بانوان استانداری با جدیت به دنبال راهكار درست برای جلوگیری از ادامه وضعیت موجود و یا ساماندهی این شكل از فعالیت بانوان است.
مدیركل امور بانوان استان مازندران بر استفاده از ظرفیت های محلی همچون بخشداری ها و دهیاری ها برای آگاهی بخشی زنان كار تاكید كرد و گفت: دهیاری ها و بخشداری ها به عنوان نزدیك ترین نهاد های اجرایی و خدماتی بیشترین تماس را با این قشر دارند و می توانند بیشترین تاثیر را داشته باشند.
طوسی توجه رسانه ها برای آگاهی بخشی به این قشر را نیز مهم عنوان كرد و گفت: رسانه ها می توانند با آگاهی سازی زنان از حقوق و امتیازات خود، آنان را نسبت به كارهای استثمار گونه مطلع سازند و امكاناتی كه دولت برای توانمند سازی آنان ارائه می دهد را در اختیارشان بگذارد.
** پایان شرایط استثمارگونه كارگری زنان با اندكی تدبیر
یك كارشناس مطالعات زنان و خانواده نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ورود بانوان به عرصه تولید محصولات سالم كشاورزی در مازندران با سرمایه گذاری آموزشی دولت از طریق اجرای طرح ارتقای مهارت های شغلی زنان روستایی آغاز شده است اما توسعه اشتغال زنان روستایی نیازمند همراهی كارآفرینان و ایده های نو می باشد.
مریم محمدی افزود: مازندران با تولید 72 نوع محصول یكی از قطب های مهم تولید محصولات كشاورزی در كشور است و ظرفیت فراوانی برای راه اندازی كسب و كارهای مربوط به این صنعت از جمله خشك سازی میوه ها، كارخانه های كمپوت سازی و آب میوه و غیره دارد و می تواند اولویت توجه كارآفرینان قرار گیرد كه با توجه به عدم لزوم تخصص یا دانش حرفه ای می توانند زنان روستایی را به كار بگیرند.
محمدی با اشاره به لزوم استقبال از كارآفرینان غیربومی و رفع محدودیت ها در این زمینه در روستاها ادامه داد: متولیان ارائه تسهیلات خوداشتغالی و كارآفرینی بویژه در مناطق روستایی می توانند با استقرار الزاماتی و مشوق هایی مبنی بر به كارگیری زنان خود روستا در طرح اشتغالزایی زمینه های توسعه فعالیت زنان روستایی را فراهم كنند.
وی گفت: به عنوان مثال در طرح های گردشگری از جمله بوم گردی ها و یا اقامتگاه ها می توان از ظرفیت زنان روستایی كه خود گنجینه ای از سنت ها و آداب و رسوم از جمله در آشپزی و یا پخت و پز انواع ترشیجات و غیره هستند، نان پزی در برابر گردشگران و معرفی میراث معنوی منطقه استفاده كنند.
محمدی طراحی و ساماندهی بازارچه های محلی روستایی و استفاده اصولی و قاعده مندتر ظرفیت زنان در این بخش را نیز از دیگر نمونه های رهایی زنان روستایی از وضعیت استثمارگونه كارگری امروز برشمرد.
به گفته او نظام مندی زنان كارگر روزمزد روستایی كه روز به روز هم با توجه به شرایط اقتصادی بر تعداد آنها افزوده می شود، همچنین می تواند در قالب راه اندازی شركت های خدماتی تحت نظارت و با مجوز و معرفی از سوی آنها به كارفرمایان با كاهش تعرفه های عضویت در این شركت ها باعث جلوگیری از سوء استفاده كارفرمایان و واسطه ها شود.
گزارشی از : شقایق نائیجیان
9919/1654
ساری - ایرنا - دومین مینی بوس حامل زنان كارگر روزمزد باغ های مركبات مازندران به فاصله كمتر از دو ماه واژگون شد و تمامی سرنشینانش را زخمی كرد ولی همانند گذشته هیچ تاثری را بر نیانگیخت و مورد توجه كمتر رسانه ای قرار گرفت.