مديريت اعتياد به نگاه جامعه شناختي نياز دارد

به گزارش خبرنگار ايرنا، احمد بخارايي روز چهارشنبه در نشست بررسي علل شيوه مواد مخدر و راهكارهاي مقابله با آن با عنوان « مصرف مواد مخدر، چرا» افزود: برخي همكاران علوم اجتماعي ما حتي اعتياد و طلاق را آسيب نمي دانند؛ در اين شرايط چگونه مي توان توقع حل اين مشكلات را داشت.
وي اضافه كرد: اين دسته از همكاران ما در حوزه علوم اجتماعي معتقدند چون ذهنيت جامعه نسبت به پديده هايي مثل اعتياد و طلاق احساس درد نمي كند، پس اينها آسيب نيستند.
بخارايي كه داراي مدرك دكتراي جامعه شناسي است با بيان اينكه عوامل شخصي و اجتماعي در آلوده شدن فرد به مواد مخدر موثر است افزود: دسترسي راحت، اغوا و ترغيب توسط دوستان، مشاجره خانوادگي، طرد شدن از اجتماع و انزواي سياسي- اجتماعي از جمله عوامل اجتماعي ميل به اعتياد محسوب مي شود كه از عوامل شخصي پررنگ تر است.
وي بر بررسي علل افزايش گرايش به اعتياد در سطح كلان تاكيد كرد و افزود: در بررسي عوامل توسعه اين آسيب اجتماعي بايد به ساختارهاي اقتصادي، هويت يابي، تحرك اجتماعي و كثرت گرايي فرهنگي توجه كرد.
عضو هيات علمي دانشگاه پيام نور بيان اينكه براساس گزارش ها سوءمصرف مواد مخدر سالانه 500 ميليارد تومان به كشور خسارت اقتصادي وارد مي كند افزود: برپايه آمارها ايران در حالي 15 درصد مواد مخدر دنيا را مصرف مي كند كه كل اروپا 19 درصد مواد مخدر توليد شده در دنيا را مصرف مي كند.
بخارايي با بيان اينكه تعداد معتادان كشور بر اساس آمار رسمي حدود سه ميليون نفر برآورد مي شود گفت: آمارهاي غيررسمي حكايت از وجود پنج ميليون معتاد در كشور دارد و اين آمار 25 درصد بيشتر از ميانگين جهاني است.
وي گفت: تعداد كل معتادان در دنيا 250 ميليون نفر برآورد مي شود كه تقريبا پنج درصد جمعيت جهان را شامل مي شود.
به گفته اين جامعه شناس الگوي مصرف مواد مخدر در سال هاي اخير از سنتي به صنعتي تغيير يافته به گونه اي كه مصرف ترياك از 68 درصد به 52 درصد و هرويين از 25 درصد به 10 درصد رسيده؛ مصرف شيشه نيز به 27 درصد و كراك به 16 درصد رشد پيدا كرده است.
به گزارش ايرنا، يك جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعي ديگر نيز در اين نشست با بيان اينكه وضعيت اعتياد و مصرف مواد مخدر در ايران به قدري نگران كننده شده كه مقامات رسمي نيز از آن اظهار نگراني كرده اند افزود: بر اساس گزارش سازمان ملل متحد رشد سالانه معتادان در ايران در سال هاي گذشته هشت درصد بوده درحاليكه رشد جمعيت نرخ دو درصد را تجربه كرده است.
سعيد مدني كه سخنراني اش به صورت ويدئو كنفرانس در اين نشست پخش شد افزود: «حدود 12 درصد خانواده هاي تهراني به نوعي درگير مسائل و گرفتاري هاي ناشي از اعتياد هستند و روزانه 70 نفر به جمع معتادان كشور افزوده مي شود».
اين جامعه شناس با بيان اينكه مديريت اعتياد از ابتدا دچار يك خطاي راهبردي شد افزود: ابتدا تصور مي شد معضلاتي مثل اعتياد و فقر محصول نظام سياسي فاسد دوران قبل از انقلاب است و پس از آن با تغيير حاكميت، ديگر در اين زمينه ها مشكلي وجود نخواهد داشت.
وي گفت: جرم انگاري معتادان نيز اشتباه ديگر بود كه طي چند سال اخير اين مشكل حل شده و تاثيرهايي هم در درمان معتادان داشته است.
اين پژوهشگر اجتماعي گفت: ستاد مبارزه با مواد مخدر در اوايل دهه 70 تلاش كرد رويكرد خود را اصلاح و به سمت كاهش تقاضا حركت كند و مشخص شد كه اعدام قاچاقچيان نيز ثمره چنداني نداشته؛ همانطور كه مي بينيم با تغيير قوانين طي سال هاي اخير تعداد زيادي از محكومان به اعدام در زمينه مواد مخدر از چوبه دار نجات پيدا كرده اند و اين نوع نگاه خوب است.
وي با بيان اينكه مقابله با مقوله اعتياد نيازمند نگرش جامعه شناسانه است و در تحليل مسائل اجتماعي بايد به سه سطح خرد، ميانه و كلان توجه كرد اضافه كرد: اگر در سطح كلان براي حل مشكلات اقتصادي، فقر و بيكاري اصلاحاتي صورت نگيرد در سطوح ديگر هم در مديريت اعتياد نتايج مفيدي حاصل نمي شود.
به گزارش خبرنگار ايرنا، يك مدرس دانشگاه و روانشناس نيز در اين نشست گفت: اختلال شخصيت ضداجتماعي به عنوان مهمترين عامل زمينه ساز آلودگي افراد به مواد مخدر است.
اسماعيل ناصري گفت: سبك زندگي افراد معتاد كه دچار چنين اختلالي هستند مشحون از اعمال غيرقانوني از جمله درگيري با قواي قهريه، فريبكاري و رياكاري براي رسيدن به اهداف، پرخاشگري، خشونت، خودخواهي و ضعف در همدلي است.
وي در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اينكه براي درمان معتادان بايد به زمينه هاي زيستي، اجتماعي و روانشناسي مقوله توجه كرد گفت: مهمترين مشكل درمان معتادان در جامعه ايران لغزش مجدد و عود (بازگشت) است كه تا 80 درصد گزارش شده است.
در ادامه اين نشست كه در محل سالن اجتماعات دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران برگزار شد، با پرسش و پاسخ برخي اعضاي حاضر با جامعه شناسان همراه بود.
تهرام/6139/ 1008