در ادامه اين گزارش مي خوانيم: چندي پيش براي رفتن به جايي نياز به تاكسي داشتم از طريق يكي از اپليكيشن‌ها، ماشيني را درخواست و با چند بار كليك روي تلفن همراه سفارش خود را ارسال كردم چند دقيقه بعد پيامكي از سوي راننده كه مسير من را انتخاب كرده بود برايم ارسال شد.«سلام من ناشنوا هستم، شما دقيقاً كجا قرارداريد و چه لباسي پوشيديد كه بتوانم شما را تشخيص دهم لطفاً به من پيام دهيد.» كمي تعجب كردم در جواب به اين راننده رنگ مانتوي خود را نوشتم و چند ثانيه بعد ماشيني جلوي پايم توقف كرد. اين راننده ناشنوا براي اينكه مسافرانش از معلوليت‌اش مطلع باشند علائم ناشنوايي را درون ماشين نصب كرده بود.
برايم جالب است كه كسب و كارهاي جديد توانسته‌اند افراد داراي معلوليت را به فراخور فعاليتشان جذب كنند. در ذهنم سؤال‌هاي مختلفي نقش بست از اينكه در اين سامانه‌هاي هوشمند حمل و نقل چند فرد داراي معلوليت مشغول كار هستند و اينكه مردم در مواجهه با اين افراد چگونه برخورد مي‌كنند. براي يافتن جواب با چند راننده كه تجربيات مشابهي داشتند صحبت كردم كه در ادامه اين گزارش مي‌خوانيد.
**صدايتان را نمي‌شنويم
هاشم جوان 26 ساله ناشنوايي است كه ديپلم آرايشگري و رايانه دارد اما موفق به كار دراين دو حوزه نشده است و براي امرار معاش و كسب روزي براي همسر و فرزندش يك سالي است كه به ناوگان حمل و نقل موبايلي پيوسته است.
با او كه به گفت‌و‌گو پرداختم متوجه شدم دل پري از مسافرانش دارد كه بهتر است از زبان خودش بشنويد«براي برقراري ارتباط با مسافر پيامكي به او مي‌دهم تا دريابد من ناشنوا هستم و نمي‌توانم تلفني با او صحبت كنم اما متأسفانه مردم به متن پيامك توجه نمي‌كنند و مدام با شماره‌ام كه در اپليكيشن درج شده تماس مي‌گيرند. من قطع مي‌كنم تا بلافاصله پيامك را برايش ارسال كنم اما آنها بازهم تماس مي‌گيرند و هنگامي كه نمي‌توانم با آنها صحبت كنم فرض را بر اين مي‌گذارند كه من مسافرت را كنسل كردم و بعد درخواست ديگري را به سامانه مي‌فرستند. اين اتفاق‌ها تجربه بسياري از رانندگان ناشنوا است.»
**شنيده‌ام سامانه حمل و نقلي كه شما برايش كار مي‌كنيد 13 درصد كميسيون را از رانندگان معلول دريافت نمي‌كند؟
«اي كاش به اين صورت بود كه گفتيد من كه اين كميسيون را پرداخت مي‌كنم و حتي براي ورود به طرح ترافيك هم هزينه‌هاي بسياري پرداخت مي‌كنم چرا كه موفق نشدم از طريق سازمان بهزيستي پلاك ويژه خودرو معلولان را دريافت كنم.»
**درآمد تقريبي شما به صورت ماهانه از طريق سامانه هوشمند حمل و نقل چقدر است؟
«در حال عادي تقريباً دو ميليون تومان درآمد دارم اما اگر بتوانم طرح ترافيك خريداري كنم و صبح تا شب بي‌وقفه كار كنم به سه ميليون هم مي‌رسد. اما خودتان مي‌دانيد وقتي با ماشين كار مي‌كنيد نصف درآمدتان هزينه ماشين مي‌شود. اما راضيم به رضاي خدا چرا كه مي‌توانم روزي خانواده‌ام را از راه حلال كسب كنم و به خاطر معلوليتم به ديگران متكي نيستم.»
سينا راننده ناشنواي ديگري است كه در گذشته همچون رانندگان تاكسي در خيابان‌ها مردم را جابه جا مي‌كرد اما بعد از پيوستن به اين سامانه‌هاي حمل و نقل رضايت بيشتري از كسب و كارش دارد.
او مي‌گويد: «6 سالي است كه موفق شدم خودرويي خريداري كنم و مشغول به فعاليت به‌عنوان يك راننده ناشنوا شوم. در خيابان كار كردن مشكلات و سختي‌هاي خودش را دارد اينكه من از مقصد مسافران اطلاعي ندارم و آنها از ناشنوايي من، براي همين كمي زمان مي‌برد تا بتوانيم حرف هم را متوجه شويم.
آن دسته از شهرونداني كه صبر و حوصله بسياري دارند با من كنار آمده و همراه مي‌شوند ولي آن دسته از مسافران كه عجله دارند وقتي متوجه ناشنوايي‌ام مي‌شوند به نوعي فرار مي‌كنند و با ماشين ديگري مسير را طي مي‌كنند.
اما از زماني كه به ناوگان حمل ونقل هوشمند پيوستم كار برايم راحت‌تر شده است. مبدأ و مقصد روي اپليكيشن مشخص است و قيمت‌ها نيز از قبل تعيين مي‌شود ديگر نيازي به چك و چانه زدن با مسافر سر مبلغ كرايه نيست. درآمد ماهيانه‌ام بيشتر شده است و سود بيشتري از رانندگي نصيبم مي‌شود. خدا را شكر، راضيم.»
**توان يابان معاف از پرداخت كميسيون
براي كسب اطلاعات بيشتر از اينكه چه تعداد راننده داراي معلوليت در سطح شهر از طريق سامانه هوشمند مشغول به فعاليت هستند با يكي از مسئولان اين سامانه‌ها به گفت‌و‌گو پرداختيم.
راشا شيدماهر، مدير ارشد بازاريابي يكي از سامانه‌هاي اينترنتي حمل و نقل درخصوص تعداد رانندگاني كه دراين سامانه كار مي‌كنند مي‌گويد: «نزديك به دو هزار نفر با پلاك «ژ- معلولين و جانبازان» در اين سامانه هستند. با توجه به اينكه اكثر اين افراد به صورت پاره وقت در سيستم فعاليت مي‌كنند به طور ميانگين درآمدي در حدود 2 ميليون تومان به صورت ماهيانه از ما دريافت مي‌كند.
تعداد دو هزار نفري كه از افراد توان ياب با ما همكاري مي‌كنند فقط در بخش حمل و نقل ما هستند اما در ديگر بخش‌ها نيز ما از افراد داراي معلوليت براي همكاري دعوت كرده‌ايم. در حال حاضر فقط چند نيرو به صورت دوركاري با اين سامانه همكاري مي‌كنند.
از آنجا كه حضور افراد داراي معلوليت در محيط كار نيازمند وجود زير ساخت‌هاي مناسب‌سازي است هنوز آماده جذب نيروهاي توان ياب به صورت ثابت نيستيم.
قطعاً با توجه به نگاهي كه در بخش مديريت اين سامانه وجود دارد، در آينده نزديك بهينه‌سازي‌هاي لازم جهت حضور اين افراد در دفتر اصلي‌مان صورت مي‌گيرد.»
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا گزينه معلوليت در ابتداي ثبت‌نام افراد در اين سامانه تعبيه شده است يا نه؟ بيان مي‌كند:«از نظر ما افرادي كه گواهينامه دارند طبق قانون از سلامت كافي براي رانندگي و جابه‌جايي مسافر برخوردارند. بنابراين در ثبت‌نام‌هاي ما گزينه‌اي تحت عنوان معلوليت وجود ندارد. آن دسته از عزيزاني كه خودرو با پلاك معلوليت دارند مي‌توانند هنگام پيش‌ثبت‌نام در سامانه ما با انتخاب پلاك «ژ» نوع پلاك خود را نشان دهند و افرادي كه پلاك مذكور را ندارند مي‌توانند هنگام ثبت‌نام با ارائه مدارك پزشكي‌شان ما را در جريان وضعيت جسمي خود قرار داده و در گروه همراهان توان‌ياب اين سامانه هوشمند حمل نقل قرار گيرند.
مديريت ما هرگز بين كاربران همراه (راننده) خود تفاوتي قائل نمي‌شود و افراد با تمام ويژگي‌هاي فيزيكي و جسمي در نگاه ما برابر هستند. با تعبيه گزينه معلوليت به نوعي اين افراد را از جامعه جدا كرده‌ايم و براي آنها تفاوت قائل شده‌ايم. البته اين حرف من به اين معنا نيست كه هيچ امكانات و تسهيلاتي براي افراد توان‌ياب قائل نشده‌ايم و شرايط كاري را براي آنها مساعد نساخته‌ايم.»
**آيا سامانه هوشمند حمل و نقل تسهيلات خاصي را براي معلولان در نظر گرفته است؟
«در حال حاضر، ما طرح ويژه‌اي براي افراد توان‌ياب، جانباز، آزاده و ايثارگر در نظر گرفته‌ايم كه اين طرح شامل اقوام درجه يك جانبازان، آزادگان و ايثارگران نيز مي‌شود. تمامي اين عزيزان بدون پرداخت كميسيون مي‌توانند در اين سامانه به فعاليت بپردازند.البته تيم فني ما در تلاش است تا امكانات جديدي به اپليكيشن‌هاي رانندگان و مسافران اضافه كند تا استفاده توان‌يابان به‌عنوان راننده يا مسافر راحت‌تر باشد.»
شيدماهر در پاسخ به سؤال ديگرمان در خصوص پرداخت كردن كميسيون توسط تعدادي از رانندگان‌داري معلوليت عنوان كرد:«توان‌ياباني كه مي‌خواهند مشمول اين تسهيلات شوند بايد در هنگام ثبت‌نام ما را از وضعيت جسماني خود مطلع سازند.تمامي افراد جانباز، آزاده و ايثارگر پس از ثبت‌نام لازم است مدارك مربوط به ايثارگري خود را به دفتر ثبت‌نام رانندگان ارائه دهند تا مشمول تسهيلات مربوطه شوند. توان‌يابان عزيز نيز در گروه توان‌ياب (پلاك ژ) قرار مي‌گيرند و درغير اين صورت ملزم به ارائه مدارك پزشكي معلوليت يا همان كارت معلوليت‌شان هستند تا بتوانند از پرداخت كميسيون معاف شوند.»
اين سؤال در ذهنم نقش بست كه آيا ارائه اين گونه تسهيلات به معلولان، سامانه را متضرر نمي‌كند؟ كه اين مدير ارشد بازاريابي برهمين اساس مي‌گويد: «خير. سامانه هوشمند حمل‌ونقل براي استفاده همه افراد جامعه طراحي شده است. مردم هم اين موضوع را درك مي‌كنند و مشكلي با آن ندارند چرا كه بازخوردهاي خوبي را از سوي مردم دريافت كرده‌ايم.
اين نشان مي‌دهد كه كاربران نيز اين موضوع را درك مي‌كنند و رفتار مناسبي با رانندگان داراي معلوليت دارند. ما با فراهم آوردن زمينه اشتغال براي توان‌يابان از همه اين افراد مي‌خواهيم در اجتماع فعاليت كنند و اجازه ندهند بازخوردهاي منفي مانعي بر سر راهشان باشد.
تيم باشگاه رانندگان اين سامانه همواره به‌دنبال ايده‌ها و طرح‌هاي تشويقي با هدف قدرداني و بهبود وضعيت معيشت همراهان است به همين دليل در تلاشيم شرايطي فراهم شود تا خدماتمان متناسب با تمامي افراد جامعه باشد.
از نظر من همه كسب‌وكارها بايد به اين موضوع توجه كنند. اگر مسائل انساني را كنار بگذاريم و نگاه تجاري به قضيه داشته باشيم بازهم براي هر كسب‌وكاري خوب است كه به توان‌يابان توجه كند. اين افراد 11 درصد جمعيت ايران را تشكيل مي‌دهند، يعني تقريباً بيش از 8 ميليون نفر در ايران توان‌ياب هستند. اين يك بازار بكر براي كسب‌وكارهاست تا بتوانند محصول خوب و متناسب با شرايط اين افراد توليد و بهينه كنند و بيشترين جذب مخاطب را در اين بازار داشته باشند.»
شيدماهر همچنين در مورد تغييرات جديد اپليكيشن اين سامانه هوشمند حمل و نقل بيان مي‌كند:«بزودي در تغييرات جديد اپليكيشن اين سامانه جايگاهي را براي بارگذاري اطلاعاتي در مورد مشتريان معلول قرار مي‌دهيم. به اين صورت كه راننده مي‌تواند از نوع معلوليت همسفر خود آگاه شود تا بتواند خدمات بهتري را به او ارائه دهد. اين امر براي تكريم بهتر مسافر و جلب رضايت مشتريان داراي معلوليت است.»
افراد داراي معلوليت مي‌توانند با استفاده از كسب و كارهاي نو و تحت وب تجربيات جديدي از اشتغال را به دست آورند. حضور افراد داراي معلوليت در كسب و كارهاي جديد مي‌تواند زمينه ساز اشتغال براي اين گروه باشد. در اين زمان كه بيكاري در ميان جوانان رشد بسياري دارد و افراد معلول هم نيازمند حضور در كسب و كارهاي تحت وب هستند مي‌توانند راه اشتغال خود را از طريق پيشرفت تكنولوژي هموار سازند. آينده متعلق به افرادي است كه براي رسيدن به آن تلاش مي‌كنند حال چه معلول باشند و چه سالم.
*منبع: روزنامه ايران، 1396.10.28
**گروه اطلاع رساني**9370**1601** تنظيم : مهدي احمدي** انتشار: شهناز حسني
تهران- ايرنا- روزنامه ايران در گزارشي به بررسي تاثير سامانه هاي هوشمند حمل و نقل در اشتغال معلولان پرداخت و نوشت: افراد داراي معلوليت مي‌توانند با استفاده از كسب و كارهاي نو و تحت وب تجربيات جديدي از اشتغال را به دست آورند.