خبرگزاري خبر آنلاين در ادامه آورده است: مردم ايران نيز به‌ويژه در استان‌هاي غرب و جنوب با طغيان ريزگردهاي برخاسته از تالابهاي خشك‌شده در جنوب عراق، اثر سدسازي‌هاي تركيه را در بالادست دجله و فرات تحمل مي‌كنند.
به گزارش به نقل از پايگاه اطلاع رساني سازمان محيط زيست؛ طرح آناتولي جنوب شرقي كه به زبان تركي استانبولي Guneydogu Anadolu Projesi و به اختصار GAP خوانده مي‌شود، طرحي عمراني است كه بر پايه آن دولت تركيه در نظر دارد مجموعه‌اي از سد و نيروگاه برقابي را بر بخش بالايي رودخانه‌هاي دجله و فرات بسازد.
در اين طرح، ۱۴ سد بر روي فرات، ۸ سد بر دجله و سرجمع ۱۹ نيروگاه برق آبي ساخته خواهد شد. پس از تكميل اين طرح قرار است ۱/۷ ميليون هكتار زمين كشاورزي را آبياري و سالانه ۵۵ ميليارد كيلووات ساعت برق توليد كند.
نخستين سازه بزرگ اين طرح، سد آتاتورك بود كه در سال ۱۹۹۲ با ظرفيت ۴۸ ميليارد متر مكعب تكميل شد. اين سد سبب افزايش شديد سطح زير كشت در جنوب درياچه سد شده كه مي‌توان در عكس‌هاي ماهواره‌اي به‌خوبي آن را تشخيص داد.
با تكميل نهايي طرح گاپ، تركيه حدود ۴۵ درصد آب رودخانه‌هاي دجله و فرات را كنترل خواهد كرد. بر پايه برخي برآوردها، اثر تجمعي برداشت آب براي كشاورزي و صنعت، تبخير از سطح درياچه سدها، به هم خوردن سامانه آب‌شناختي (هيدرولوژيك) حوضه آبخيز اين دو رودخانه و اثر تغيير اقليم و گرمايش زمين، مي‌تواند در يكي دو دهه آينده سبب كاهش آب ورودي به عراق تا ميزان ۸۰ رصد شود.
رودخانه فرات از تركيه وارد سوريه شده و با گذر از اين كشور، وارد عراق و در نهايت به تالاب هورالعظيم سرازير مي‌شود. روخانه دجله نيز مستقيماً از تركيه وارد عراق شده و بعد از آبياري اين كشور، سرانجام به تالاب هورالعظيم مي‌رسد، بنابراين عمده آب ورودي اين تالاب مرزي با ايران از طريق دجله و فرات تأمين مي‌شود.
سدسازي هاي تركيه مورد اعتراض فعالان مدني نيز قرار دارد زيرا حدود ۵۵۰ سايت باستاني و آثاري از ۲۰۰۰ سال ق.م تا پايان حكومت عثماني را زير آب مي برد.
يكي از مهمترين سدهاي اين طرح، سد ايليسو (Ilisu) است كه محمد درويش، مدير كل دفتر مشاركت‌هاي مردمي سازمان حفاظت محيط زيست هفته گذشته در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص اين طرح و پيامدهاي زيست محيطي آن در منطقه به نكات مهمي اشاره داشت: ساخت سد ايليسو با گنجايش ۴۳ ميليارد متر مكعب و ظرفيتي معادل ۳ برابر بزرگترين سد ايران يعني كرخه در حال انجام است.
ايران يكي از متضررين اصلي مهار حقآبه رودخانه‌هاي دجله و فرات در منطقه است و خشك شدن تالابهاي مركزي عراق و سوريه، تبديل تالاب هورالعظيم به بزرگ ترين كانون بحراني ريزگرد در منطقه، درگيري ۲۵ استان غربي و مركزي كشورمان با معضل ريزگردها و افزايش چشمگير اين مسأله نمونه‌اي از ارمغان حذف حقآبه دجله و فرات است.
نابودي بيش از ۶ و نيم ميليون هكتار از اراضي كشاورزي عراق، سوريه، ايجاد كانون‌هاي فرسايش بادي و توليد گرد و خاك، خشكي عراق و گرد و غبار برخاسته از اين كشور بر روي ايران از ديگر آسيب‌هاي جبران ناپذير اقدام دولت تركيه با احداث سدهاي گاپ است.
دولت تركيه با سوءاستفاده از وضعيت امنيتي كشورهاي منطقه كه درگير گروه‌هاي تروريستي داعش و تكفيري هستند، حقابه اين رودخانه‌ها را كه از عراق و سوريه مي‌گذرد، از ۷۵۰ متر مكعب در ثانيه به ۲۵۰ متر مكعب در ثانيه رسانده است.
طبق نظر اين مقام مسئول اگر ساخت سد ايليسو به اتمام برسد، كار همه ما تمام است و همه نقاط كشور ما درگير ريزگرد خواهد شد؛ بنابراين ايران هر چه زودتر بايد از تكميل اين سد كه تا سال ۲۰۱۹ افتتاح خواهد شد، جلوگيري كند.
*منبع:خبرآنلاين/1 اسفند 95
*اول*انتشاردهنده:عليرضا فرجي
تهران-ايرنا- خبرگزاري خبرآنلاين در گزارشي آورده است: سدسازي‌هاي تركيه بر روي رودخانه‌هاي دجله و فرات اثرات محيط‌زيستي چشمگيري بر اكوسيستم مسير اين رودخانه‌ها در كشور عراق به‌جا گذاشته كه باگذشت زمان رو به وخامت مي‌گذارد.
