انتخابی نادرست و تغییری كه همه را به زحمت می اندازد

به قول خودش نمی خواهد، فرزندش این تجربه تلخ و شاید غیر قابل قبول او را تجربه كند و به همین دلیل درمورد انتخاب نام فرزندش، وسواس و حساسیت زیادی به خرج می دهد و می گوید: نمی خواهم مثل خودم وقتی خودش را شناخت از انتخاب نامش ناراضی باشد.
ده ها نام را مرور كرده است و می خواهد نامی برای نوزاد، انتخاب كند كه تك و خاص باشد.
انتخاب نام نیك از وظایف پدران و مادران است، اما گاهی انتخاب یك نام نادرست و نامناسب، فرد، پدر و مادر و خیلی های دیگر را به زحمت می اندازد و آنان را به طی مراحل اداری برای جایگزینی نام مناسب مجبور می كند.
این روز ها گاهی وقتی نوزادی در خانواده متولد می شود به رسم همیشگی و تبریك قدم نو رسیده در اولین سئوال ،نام نوزاد را می پرسیم ،اما گاهی آنقدر این نام ها عجیب و غریب و نامملوس و با تلفظ سخت و دشوار انتخاب می شود كه نه تنها نمی توانی آن را تكرار كنی كه نمی دانی كه فرزند متولد شده دختر است یا پسر. ناچار می شوی با اندكی درنگ، معنای نام انتخابی را بپرسی و برای رسیدن به این معنا، شاید مجبور شوی دقایقی، داستان باستان و لشكر كشی فلان قوم به فلان جا و پیروز شدن فلان طایفه و تاریخچه بیماری همسر فلان پادشاه و شفا یافتن او و در آخر هم، اینكه نام انتخابی به واسطه یك نام بسیار ناشنیدنی كه در گوشه ای از تاریخ گیر افتاده است ، نام طفل بینوایی می شود كه كوچك ترین دخالتی در نام گزینی خود ندارد.
نامی با آن نامیده شود و تا آخر عمر باید آن را یدك بكشد و شاید هم بعد از اینكه بزرگ تر شد و به مدرسه رفت از سوی دوستان و همسالان خود مورد تمسخر قرار گیرد. این ها فقط به این علت است كه پدر و مادرش می خواستند نام كودكشان تك و خاص باشد.
سال ها می گذرد همه به نام او عادت می كنند اما خودش به صرافت تغییر نام پر دردسرش می افتد.این بار برای دیگران خیلی سخت است كه او را به نام جدیدی صدا كنند.
نام‌ها و نشان‌ها، هویت ما را تشكیل می‌دهند. هر نامی كه برای هر كسی انتخاب می‌شود به طور معمول از زمان به دنیا آمدن تا زمان از دنیا رفتن، همراه اوست و با همان نام و نشان، شناخته می‌شود، شاید به همین دلیل است كه اولین وظیفه پدر و مادر در برابر فرزندان، انتخاب نام مناسب برای آنها باشد و این امر هم ازسوی بزرگان دین مورد تاكید قرار گرفته است.
تنوع نام‌های دخترانه و پسرانه می تواند برگرفته از الگوی های توصیفی، دینی مذهبی، ملی باستانی، قومی، منطقه‌ای، تركیبی، نام گل‌ها، طبیعت، حیوانات زیبا، پرندگان، كوه‌ها و رودها و نام موجودات خیالی و تاریخی باشد.
نام ها می تواند برگرفته از اسطورها، باورها، اعتقادات یك ملت، نام پدر بزرگ یا مادر بزرگ در گذشته، یك داستان قدیمی یا حتی یك سریال در حال پخش هم باشد.
برخی هم دو اسمی هستند در شناسنامه یك اسم دارند و در خانواده یه اسم دیگر.
اما، مهم این است كه اسم انتخابی، یك اسم كامل، خوب ، مناسب با جنسیت فرد مطابق با دین، آداب و سنن و اعتقادات جامعه باشد؛ نامی باشد كه تا آخر عمر در تمام مراحل زندگی برازنده فرد باشد نه آنكه نامی رویایی و خیالی و با تلفظی زیبا كه فقط با سن نوزادی و كودكی متناسب باشد و فردا كه كودك، مردی و بانویی در جامعه شد از تكرار نام به قول معروف فقط «فانتیزی» خود خجالت بكشد كه در خور سن و جایگاه اجتماعی او نیست.
بهتر است پدر و مادرها با انتخاب نام نیك برای فرزندان خود علاوه بر انجام وظیفه خود، یك نوع بزرگی، عظمت و شان و منزلت كه در معنای نام، نهفته است و برای تمام دوران زندگی فرزندشان كفایت می كند، انتخاب كنند كه بر خواسته از فرهنگ ایرانی و اسلامی باشد و نسل های آینده را هم به ماندگاری فرهنگ خودمان ترغیب كنند.
انتخاب نام نامناسب نه تنها موجب نارضایتی صاحب نام می شود كه برای تغییر آن و انتخاب یك نام مناسب و مورد پسند و رضایت صاحب نام، مشكلاتی را برای خود فرد و همچنین دستگاه هاو سازمان ذیربط فراهم می كند و مستلزم صرف وقت و هزینه و طی مراحل قانونی است و نیازمند است علاوه بر این امور، تمامی اسناد هویتی فردی كه نام خود را تغییر می دهد و اسناد هویتی فرزندان و همسر او نیز عوض شود ؛ پس چه بهتر كه از همان ابتدا پدران ومادران در انتخاب نام نیك برای فرزندان خود دقت كنند و خود و دیگران را زحمت نیاندازند .

** تغییر نام بیش از 73هزار ایرانی در 9 ماهه امسال
سیف الله ابوترابی، سخنگوی سازمان ثبت احوال پیش تر گفته بود كه از ابتدای فروردین تا پایان آذر ماه امسال، 73 هزار و 746 ایرانی در داخل و خارج از كشور نام خود را تغییر داده اند و اتفاقا این تغییر نام، 15 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش، نشان می دهد؛ به عبارت دیگر در سال گذشته 64 هزارو 94 ایرانی نام خود را تغییر دادند.
و شاید علت بیشتر تغییرات هم، همان گزینش نامی نه چندان در خور و شان این 73 هزار واندی باشد كه عمری را در حسرت نامی نیك گذرانده اند و حالا تصمیم گرفته اند نامشان را تغییر دهند.
این تغییرات به نام، پایان نمی گیرد و تغییر نام های خانوادگی هم در زمره تغییرات است به گونه ای كه ابوترابی در این خصوص می گوید: در 9ماهه امسال 160هزار و 712 ایرانی شامل ایرانیان داخل و خارج از كشور نام خانودگی خود را تغییر داده اند كه این هم 17 درصد افزایش را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می دهد. در سال گذشته، 137 هزار و 499 ایرانی این كار را انجام دادند.

** انتخاب چه نام هایی ممنوع است
ابوترابی در پاسخ به این سوال می گوید: برابر ماده 20 قانون ثبت احوال كشور، انتخاب نام با اعلام كننده است، برای نام گذاری یك نام ساده یا مركب ( مثل حسین ، محمد مهدی و مانند آن ) كه یك نام محسوب می شود، انتخاب خواهد شد.
وی ادامه می دهد : انتخاب نام هایی كه موجب هتك حیثیت مقدسات اسلامی می‌شود و همچنین عناوین و القاب و نام های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس، ممنوع است. تشخیص نام های ممنوع با شورایعالی ثبت احوال است و این شورا نمونه های آن را تعیین و به این سازمان اعلام می كند.
وی تاكید می كند:انتخاب نام در مورد اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است و همچنین ،ذكر سیادت در اسناد سجلی ساداتی كه سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعی ثابت شود، الزامی است ، مگر كسانی كه خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعا احراز شود.

**چه نام های قابل تغییرند؟
ابوترابی در پاسخ به این سوال چنین توضیح می دهد: به موجب ماده 20 قانون ثبت احوال و تبصره های آن، انتخاب نام های در فهرست نام های ممنوعه ، قدغن است و دارندگان آنها می توانند با رعایت مقررات مربوطه نسبت به تغییر آن اقدام كنند.
وی در ذكر نمونه هایی از نام های ممنوع تصریح می كند: نام هایی كه موجب هتك حیثیت مقدسات اسلامی می شود مانند « عبدالات» ، «عبدالعزی »( لات و عزی نام 2 بت در مكه معظمه دوران قبل از اسلام است ) یا اینكه اسامی مركبی كه به اصطلاح یك نام محسوب نمی شوند و به آنها مركب ناموزون می گویند هم قابل تغییرند.
به گفته این مقام مسئول ثبت احوال ، نام هایی مثل «سعید بهزاد»، «شهره فاطمه» از جمله این نام ها هستند .عناوین لشكری و یا كشوری و یا تركیبی از اسم و عنوان ،مانند « سروان« ، «سرتیپ» ، «دكتر» ، «شهردار» و یا «سروان محمد» و «شهردار علی» هم از نام هایی با تركیبات ناموزون به شمار می آیند.
ابوترابی خاطر نشان می كند: القاب، اعم از ساده و مركب، مانند « ملك الدوله» ،«خان» ، «شوكت الملك »، «حاجیه سلطان» و «سلطانعلی » و نام های زننده و مستهجن كه معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش های والای انسانی است،مانند گرگ ، قوچی و همچنین نام هایی كه با عرف و فرهنگ غالب و مقدسات مذهبی مردم مغایر باشد ،مانند لات ، خونریز ، چنگیز، قابل تغییرهستند.
وی می گوید: نام هایی كه موجبات اشاعه و ترویج فرهنگ بیگانه شود، مانند « وانوشكا» ، «ژاكاردو» ، «شاهدوست »و نام هایی كه موجب تحقیر اشخاص است و یا معنای لغوی آن در جامعه قابل پذیرش نیست مانند «صد تومانی» ، «گت آقا» ، «كنیز» و«گدا» در ردیف نام های قابل تغییرند . به گفته ابوترابی اسامی نامتناسب با جنس، مانند «ماشاءاله» برای اناث و یا انتخاب نام اشرف و یا اكرم برای افراد ذكور هم در زمره تغییرات قراردارند؛ ضمن اینكه حذف كلمات زائد و غیر ضروری در نام اشخاص ،مانند قلی ، غلام ، گرگ ، ذولف و قوچ هم در گروه تغییرنام هاست.
وی همچنین به تصحیح اشتباهات املائی اشاره و اضافه می كند : گاهی اوقات مامور با لهجه ها و الفاظ و معانی محلی و یا ناشی از تلفظ اظهار كننده آشنایی ندارد و نام را اشتباهی در شناسنامه نوشته است كه این موضوع ، بیشتر در گذشته اتفاق افتاده است .
ابوترابی با تاكید براینكه این نام ها نیز قابل تغییرند به مثال هایی اشاره می كند و ادامه می دهد: نام هایی مثل زهراب به سهراب و یا منیجه به منیژه از این قبیل نام هایی اشتباهی هستند كه می توان آنها را تغییر داد؛ ضمن اینكه هم نام بودن فرزند با پدر و یا مادر در یك خانواده و یا هم نام بودن برادران و یا خواهران در یك خانواده هم از جمله تغییر به شمار می آیند.
سخنگوی سازمان ثبت احوال اضافه می كند: تغییر نام ها از صورت عربی به شكل فارسی از قبیل رحمن به رحمان، اسمعیل به اسماعیل، اسحق به اسحاق ، نام كسانی كه با تایید مراجع ذیصلاح به دین مبین اسلام مشرف می شون، نام كسانی كه نام آنها اسامی ایام هفته باشد و نیز نام افرادی كه تغییر جنسیت می دهند و دادگاه صالحه حكم به تغییر نوع جنس در اسناد سجلی و شناسنامه آنان صادر كرده است نیز در فهرست نام های قابل تغییر قرار دارد.

**چه كسانی می توانند برای تغییر نام اقدام كنند
وی در این ارتباط اظهار می دارد: هر یك از اشخاص 18 سال به بالا، افراد كمتر از 18 سال كه دارای حكم رشد باشند، پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود برای فرزندان كمتر از 18 سال، سرپرست قانونی( قیم ، امین ، وصی ) برای افراد صغیر و محجور با ارائه مدارك مستند كه سمت او احراز شده باشد با رعایت موارد نام های قابل تغییر می توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به درخواست تغییر نام اقدام كنند .

**مدارك مورد نیاز:
سخنگوی سازمان ثبت احوال، مدارك مورد نیاز را شامل ارائه اصل شناسنامه و 2 برگ تصویر آن، تكمیل فرم درخواست تغییر نام، پرداخت هزینه متعلقه طبق تعرفه جاری عنوان می كند.
وی ادامه می دهد: برای تغییر نام، تمامی ادارات ثبت احوال سراسر كشور آمادگی دریافت مدارك یاد شده را در ساعات و ایام اداری دارند و تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام در غیر از محل صدور شناسنامه بلامانع است كه در این گونه موارد پس از پذیرش درخواست و ارسال آن به اداره ذیربط (محل صدور شناسنامه ) و طرح در هیات حل اختلاف اقدام لازم معمول و نتیجه برای اطلاع متقاضی به اداره ارسال كننده اعلام خواهد شد.
ابوترابی می گوید: نظر به اینكه درخواست تغییر نام می بایست در هیات حل اختلاف اداره ذیربط (محل صدور شناسنامه ) مطرح و نسبت به آن با رعایت قوانین و مقررات مربوطه اتخاذ تصمیم شود، بنابراین موافقت با تغییر نام مورد درخواست موكول به رای صادره از سوی هیات حل اختلاف خواهد بود . پس از وصول رای هیات حل اختلاف در صورتی كه رای صادره ، موافق خواسته درخواست كننده صادر شده باشد پس از رویت متقاضی و تقاضای اجرا، نسبت به تعویض شناسنامه با نام جدید اقدام خواهد شد.
سخنگوی سازمان ثبت احوال اضافه می كند:چنانچه رای صادره ، مخالف خواسته درخواست كننده صادر شده باشد،متقاضی، پس از رویت آن در صورت تمایل می تواند باستناد ماده 4 قانون ثبت احوال ظرف مهلت مقرر ( 10 روز از تاریخ ابلاغ ) نسبت به تصمیم متخذه به دادگاه محل اقامت خود مراجعه و اعتراض كند.
وی به خانواده ها و كسانی كه صاحب نوزادی می شوند توصیه می كند كه براساس حدیث نبوی بر پدر و مادر است كه نام نیكو بر فرزند خود بگذارد تا درآینده مجبور به تغییر نام وی نشوند.
اجتمام **2181**1776
گزارشگر: ناهید حاجی خانی** انتشاردهنده: لیلا خطیب زاده