در متن اين گفت و گو مي خوانيم: بيست‌وششمين كنگره سالانه چشم‌پزشكي ايران از 22 تا 25 آذر 95 در مركز همايش‌هاي رازي تهران برگزار شد. با رايزني‌هايي كه انجمن چشم‌پزشكي ايران انجام داده بود، در اين كنگره براي اولين‌بار، رئيس فدراسيون بين‌المللي چشم‌پزشكي (ICO) و همچنين مدير فلوشيپ‌هاي اين فدراسيون به ايران آمده و در افتتاحيه كنگره سخنراني كردند. هدف اصلي از برگزاري اين كنگره، ارتقاي روابط انجمن چشم‌پزشكي ايران با فدراسيون بين‌المللي چشم در انجام كارهاي مشترك و كمك به آموزش و ارتقاي سطح چشم‌پزشكي كشور بود. يكي ديگر از مواردي كه فدراسيون ICO پذيرفت، پذيرش بيشتر دانشجويان ايراني براي ادامه تحصيل در خارج از كشور است.
اين كنگره دستاوردهاي خوبي داشت از جمله اينكه در اين كنگره، كارگاه‌هايي برگزار شد و چشم‌پزشكان حاضر در اين كنگره با روش‌هاي عملي تشخيص و درمان بيماري‌هاي چشمي آشنا شدند. يك از اين كارگاه‌ها را پروفسور «تيلور»، رئيس فدراسيون چشم پزشكي و كارگاه دوم را كه در زمينه دوره‌هاي آموزشي و ارتقاي آموزش و فلوشيپ بود، دكتر «سايتز»، مدير فلوشيپ انجمن بين‌المللي چشم‌پزشكان، برگزار كرد. به همين مناسبت با آقاي دكتر «مهدي مدرس‌زاده»، رئيس انجمن شبكيه و زجاجيه ايران و عضو هيئت‌علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران، درباره تاريخچه و سابقه اين كنگره و همچنين مباحث مطرح‌شده در اين كنگره گفت‌وگو كرديم كه درادامه بخش‌هايي از آن را با هم مي‌خوانيم.
**كنگره سراسري چشم‌پزشكي چه سابقه‌اي دارد و معمولا چه موضوعاتي در اين كنگره مطرح مي‌شود؟
كنگره سراسري چشم‌پزشكي، سابقه‌اي طولاني در كشورمان دارد. اين كنگره پيش از انقلاب دو بار برگزار شد، اما پس از انقلاب اولين كنگره در سال ٦٣ برگزار شد و از آن زمان به بعد اين كنگره مرتب برگزار مي‌شود. اين كنگره را كه انجمن چشم‌پزشكي ايران برگزار مي‌كند، كنگره سراسري است يعني اكثر چشم‌پزشكان و دانشگاه‌هاي علوم پزشكي در اين كنگره شركت مي‌كنند. اين كنگره، عمومي است يعني ويژه يكي از تخصص‌ها يا گرايش‌هاي فوق‌تخصصي چشم‌پزشكي نيست و همه تخصص‌ها و گرايش‌هاي چشم‌پزشكي را دربر مي‌گيرد و سخنراني‌ها و كارگاه‌هايي در شش رشته چشم‌پزشكي (شبكيه و زجاجيه، قرنيه و سيگمان قدامي، گلوكوم يا آب‌سياه، جراحي پلاستيك چشم، نورواپتال كه در زمينه رابطه اعصاب چشم با مغز است)، برگزار مي‌شود.
در سال‌هاي اوليه پس از انقلاب، مرحوم پروفسور «شمس» اين كنگره را برگزار مي‌كرد كه البته در آن زمان اين كنگره كمي محدودتر بود. اما در سال‌هاي بعد با توجه به افزايش تعداد چشم‌پزشكان و بالارفتن سطح علمي چشم‌پزشكان ايران و با مجهزشدن دانشگاه‌هاي ما به ابزارهاي درماني جديد، كيفيت اين كنگره بسيار بهتر شد و به‌همين‌دليل اهميت بسيار يافت. درحال‌حاضر نيز مقاله‌هايي جديد و تازه در همه رشته‌هاي فوق‌تخصصي چشم‌پزشكي در اين كنگره ارائه مي‌شود. معمولا در كنگره چشم‌پزشكي چند سخنران خارجي هم حضور دارند كه از كشورهاي پيشرفته در اين زمينه (مانند اروپا و آمريكا) دعوت مي‌شوند.
معمولا جلسات صبح به اين سخنراني‌هاي خارجي اختصاص دارد و در ساعت‌هاي عصر هم تعداد زيادي سمپوزيوم برگزار مي‌شود كه شامل موارد تعاملي مانند پرسش و پاسخ و نشان‌دادن موضوعات درماني چالش‌برانگيز است. البته در اين كنگره تعداد زيادي كارگاه نيز برگزار مي‌شود كه جنبه عملي دارد، يعني جنبه‌هاي عملي شيوه‌هاي درماني جديد را به چشم‌پزشكان آموزش مي‌دهند. در اين كارگاه‌ها موضوعات مختلف مانند شيوه‌هاي تشخيصي جديد و همچنين درمان آنها بررسي مي‌شود. براي مثال، در كنگره امسال، هر روز از ساعت هشت تا ده‌ونيم به سخنرانان خارجي اختصاص داشت و از آن به بعد تا ساعت شش بعد از ظهر نيز سمپوزيوم‌ها و كارگاه‌ها برگزار شده است.
**گفتيد در كنگره امسال كارگاه‌هايي هم برگزار شده است. درباره اين كارگاه‌ها و همچنين موارد مطرح‌شده در اين كارگاه‌ها توضيح دهيد.
معمولا كارگاه‌هاي يك كنگره، بيشتر به يك موضوع ويژه اختصاص دارد مثل اندازه‌گيري مشخصات لنزي كه قرار است موقع عمل آب‌مرواريد در چشم گذاشته شود. در عمل آب‌مرواريد، بايد عدسي كدرشده چشم را درآورد و به جاي آن يك عدسي مصنوعي بگذارند. اندازه‌گيري مشخصات اين عدسي، بحث مفصلي است كه جنبه‌هاي مختلفي را بايد در نظر گرفت و بحث‌هاي مفصل رياضي و فيزيكي دارد. به‌همين‌دليل يكي از كارگاه‌هاي امسال به اين موضوع اختصاص داشت كه ما چگونه قدرت لنزها را به‌دقت اندازه بگيريم تا بيمار پس از عمل به عينك احتياج نداشته باشد.
از جمله موارد ديگر مطرح‌شده در كارگاه‌ها مي‌توان به موضوعات مطرح در حوزه چشم‌پزشكي اطفال يا بررسي تومورهايي كه در چشم افراد پديد مي‌آيد، اشاره كرد. تأكيد مي‌كنم يكي از مهم‌ترين تفاوت‌هاي كارگاه‌ها با سخنراني معمولي در اين است كه در كارگاه‌ها، تصوير و عكس و فيلم از موارد دشوار و چالشي بيماريها و درمان‌هاي آنها ارائه مي‌شود و از طرف ديگر، شركت‌كنندگان در كارگاه‌ها، حضوري فعال دارند و با سخنران تعامل مي‌كنند يعني پرسش‌هايي از او مي‌پرسند يا احيانا به پرسش‌ها پاسخ مي‌دهند. در برخي از موارد هم تشخيص‌هاي افتراقي مطرح مي‌شود، يعني براي يك بيماري تشخيص‌هاي متفاوتي مطرح مي‌شود كه در اين موارد، حاضران در كارگاه‌ها نظرشان را بيان مي‌كنند و با ديگران در ميان مي‌گذارند. پس در كارگاه‌ها معمولا بحث‌هاي تعاملي مطرح مي‌شود.
**در حالت كلي، كارگاه چه تفاوتي با سخنراني معمولي دارد؟
در حالت كلي، در سخنراني‌ها يك نفر نظر و تجربه‌هاي خود را به شكل شفاهي يا با استفاده از عكس و فيلم با حاضران در ميان مي‌گذارد. معمولا در اين موارد، سخنران متكلم‌وحده است، اما كارگاه دو تفاوت عمده با سخنراني دارد؛ اول اينكه كارگاه عمدتا مبتني بر پرسش و پاسخ است. در كارگاه معمولا سخنران موضوعي را مطرح مي‌كند و نظر حاضران در مجلس را مي‌پرسد و آنها هم نظرشان را بيان مي‌كنند. در پايان هم سخنران همه نظرات مختلف ارائه‌شده را جمع‌بندي و خلاصه مي‌كند.
بنابراين بحث از ابتدا به شكل تعاملي و پرسش و پاسخ پيش مي‌رود و ديگر اينكه در برخي از كارگاه‌ها نيز يك مهارت خاص را به شكل عملي آموزش مي‌دهند، مثلا براي آموزش يك روش جراحي نوين و تازه، اين جراحي را روي چشم يك مرده يا چشم يك حيوان انجام مي‌دهند و حاضران به شكل عملي با اين روش جديد آشنا مي‌شوند. پس درمجموع مي‌توان گفت كارگاه‌ها به دو شكل عملي و نظري برگزار مي‌شود و در دو شكل آن، تعاملي بين حاضران و سخنران برقرار مي‌شود. در كارگاه‌هاي عملي هم تكنيك‌ها را به شكل عملي و واقعي به حاضران آموزش مي‌دهند.
** چه بيماري‌هاي چشمي‌اي در ايران بيشتر شايع است؟
يكي از بيماري‌هايي كه پيامدهاي آن بر چشم نيز اثر مي‌گذارد، بيماري ديابت يا قند است كه متأسفانه اين بيماري در ايران نيز شايع است و به‌تازگي نيز اعلام كردند ميزان شيوع آن در كشور حدود ١٢ درصد است، يعني حدود يك ميليون نفر به اين بيماري مبتلا هستند. بيماري ديابت روي مويرگ‌هاي بدن تأثير مي‌گذارد و هر بافتي كه بيشتر مويرگ داشته باشد و گردش خون در آن بيشتر باشد، بيشتر از اين بيماري تأثير مي‌پذيرد. يكي از اين بافت‌ها شبكيه چشم است كه در كنار كليه، بيش از ديگر اعضا آسيب مي‌بيند به‌طوري‌كه يكي از شايع‌ترين دلايل كم‌بينايي در سنين كاري (يعني بين ٢٠ تا ٦٥ سال)، بيماري قند است.
نكته مهم اين است كه چنين بيماري‌هايي علاوه بر ايجاد زحمت براي خود فرد بيمار، تأثير زيادي بر وضعيت اقتصادي، اجتماعي و صنعتي جامعه هم دارد. پس بيماري قند يكي از بيماري‌هاي مهمي است كه تأثيرهاي فراواني هم بر وضعيت سلامت خود فرد دارد و هم مي‌تواند بر خانواده و اجتماع هم تأثير بگذارد، به‌همين‌دليل هم بايد براي پيشگيري از ابتلا به اين بيماري، تلاش‌هاي بيشتري صورت گيرد و علاوه بر اين، بايد درباره درمان پيامدهاي اين بيماري در مراحل مختلف آن چاره‌اي انديشيد. به‌همين‌دليل يكي از مهم‌ترين موضوعات بحث و گفت‌وگو در سمينارها و همچنين كنگره سراسري، موضوع ديابت، عوارض و شيوه‌هاي درمان بيماري قند و آثار آن بر چشم و بيماري‌هاي چشمي حاصل از آن است.
**ديابت چه تأثيري بر بينايي دارد؟
ديابت موجب كم‌بينايي مي‌شود. بررسي‌ها نشان داده است 25 درصد افراد ديابتي در كشور، دچار كم‌بينايي هستند. مهم‌ترين قسمت چشم كه مي‌توان آن را «مغز» چشم ناميد، شبكيه است، زيرا تصاوير از طريق عصب بينايي به مغز فرستاده مي‌شود و اگر شبكيه آسيب ببيند، بينايي افراد با مشكل مواجه مي‌شود. به بيان ديگر، شبكيه قسمتي از مغز است كه درون چشم قرار دارد. با توجه به سرعت بالاي سوخت‌وساز در شبكيه، بيماري‌هاي عروقي بيشتر روي اين قسمت چشم تأثير مي‌گذارد. ديابت مهم‌ترين علت بروز كم‌بينايي و نابينايي است.
هم‌اكنون حدود 10 درصد جامعه ايراني به ديابت مبتلا هستند كه 25 درصد آنها دچار كم‌بينايي شده‌اند. معمولا اختلال در بينايي بين 20 تا 64سالگي رخ مي‌دهد كه شايع‌ترين علت كم‌بينايي در اين سن، ديابت است. بااين‌همه بايد تأكيد كرد ديابت قابل پيشگيري و كنترل است. افراد ديابتي با انجام فعاليت فيزيكي و رژيم غذايي مناسب، علاوه بر اينكه ديابت خود را كنترل مي‌كنند، مي‌توانند از بروز اختلال در بينايي نيز جلوگيري كنند. قندخون بالا باعث مي‌شود مويرگ‌هاي شبكيه آسيب ديده و در نتيجه «ورم شبكيه» رخ دهد كه باعث كم‌شدن بينايي فرد مي‌شود. در اين وضعيت مي‌توان با استفاده از پرتو ليزر و تزريق داروي چشمي، اختلال بينايي را كنترل و درمان كرد.
تشديد آثار ديابت در شبكيه به بسته‌شدن مويرگ‌هاي چشم منجر شده و درنتيجه خون به شبكيه نمي‌رسد كه در نتيجه آن عروق غيرعادي در شبكيه ظاهر مي‌شود. اين عروق نابجا بافت‌هاي غيرعادي ايجاد مي‌كنند كه شبكيه را تحت كشش قرار داده از جاي خود جدا مي‌كند. در اين صورت، درمان بايد با عمل جراحي صورت گيرد كه البته در اين حالت، بينايي فرد كامل نخواهد بود. در نظر داشته باشيد انجام كارهاي درماني روي چشم افراد مبتلا به ديابت، منوط به كنترل قند خون، چربي و فشار خون خواهد بود.
**درباره بيماري‌هايي كه بر روي بينايي تأثير مي‌گذارند، صحبت مي‌كرديد.
بيماري ديگري كه بسيار شايع است و به‌ويژه پس از ٦٥سالگي موجب كم‌بينايي مي‌شود، بيماري سني پرده شبكيه يا به طور اختصاصي‌تر، استحاله سني ماكولا است. ماكولا نقطه وسط شبكيه است كه در اين بيماري سني، ماكولا مبتلا مي‌شود. در اين بيماري اگرچه شخص نابينا نمي‌شود، اما ديد دقيق مركزي را از دست مي‌دهد و درنتيجه تماشاي تلويزيون يا نمايشگر كامپيوتر برايشان دشوار مي‌شود يا ديگر نمي‌توانند بخوانند و بنويسند يا حتي ممكن است باعث شود كه نتوانند چهره و قيافه افراد را تشخيص دهند و درنتيجه كيفيت زندگي آنها پايين مي‌آيد. اين يكي از موضوعاتي است كه در چشم‌پزشكي امروز و به‌ويژه در مبحث شبكيه مطرح است.
علاوه بر اينها، تومورهايي كه در چشم رشد مي‌كنند، از جمله موضوعاتي هستند كه امروزه بسيار مطرحند. برخي از اين تومورها در چشم كودكان و برخي ديگر هم در چشم بزرگ‌سالان رشد مي‌كند كه هر كدام پيامدهاي خاصي دارند. علاوه بر اينها، بايد به «گلكوم» اشاره كرد كه در سابق به آن «آب‌سياه» مي‌گفتند. اين بيماري در اثر بالارفتن فشار چشم پديد مي‌آيد و بر دو نوع است كه يك نوع آن در كودكان ديده مي‌شود و نوع ديگر در بزرگ‌سالان. اين بيماري از اين لحاظ كه مي‌تواند از قدرت ديد اشخاص كم كند، بيماري مهمي محسوب مي‌شود. البته اين بيماري به‌ندرت در كودكان ديده مي‌شود و بيشتر در بزرگ‌سالان شايع است. در اين كنگره بسياري از بيماري‌هاي شايع در ايران مانند مسائل پلك‌ها، جراحي پلاستيك چشم، بيماري‌هاي حدقه هم مطرح است كه در كنگره درباره آنها بحث‌هايي صورت گرفت.
يكي از موضوعاتي كه در اين كنگره مطرح شد، تأثير و پيامدهاي عمل جراحي زيبايي بر بينايي بود. در نگاه اول به نظر نمي‌رسد جراحي زيبايي تأثير چنداني بر بينايي داشته باشد. دراين‌باره توضيح دهيد.
چرا، در برخي از اوقات ممكن است جراحي زيبايي هم بر بينايي تأثير بگذارد مثلا تزريق بوتاكس مي‌تواند بر قدرت ديد چشم‌هاي ما اثر بگذارد. معمولا بوتاكس را براي ازبين‌بردن چين‌وچروك‌هاي صورت تزريق مي‌كنند اما در برخي موارد ممكن است تزريق اين ماده موجب افتادگي پلك يا مانع بينايي شود. حتي ممكن است بينايي را تا مدتي به شكل موقت مختل كند. علاوه بر اين، مي‌دانيد هر عملي ممكن است عوارض جانبي هم داشته باشد؛ از جمله جراحي پلاستيك. ممكن است در اثر يك ضربه حدقه (يعني استخوان دور چشم) بشكند، براي ترميم آن بايد يك عمل جراحي پيشرفته انجام شود.
در اين موارد ممكن است عصب بينايي آسيب ببيند و ديد شخص كم شود. به همين شكل ممكن است در عمل جراحي زيبايي نيز مشكلاتي پيش بيايد، براي مثال، ممكن است پلك آسيب ببيند و نتواند همه سطح چشم را بپوشاند و در نتيجه سطح چشم مرطوب نشود كه درنهايت ممكن است آسيب يا عفونت چشم را در پي داشته باشد. دركل مي‌توان گفت اعمال جراحي چشم دو محور اصلي دارد؛ يكي اعمال جراحي ترميمي و ديگري اعمال زيبايي. هر دو دسته از جراحي‌ها ممكن است پيامدهاي ناخواسته‌اي داشته باشند، به‌همين‌دليل در همه كنگره‌هاي پزشكي (و نه‌فقط چشم‌پزشكي)، اين عوارض و پيامدهاي ناخواسته عمل‌هاي جراحي يا حتي درمان‌هاي غيرجراحي مانند درمان‌هاي دارويي، بررسي مي‌شود.
** يكي از موضوعاتي كه در اين كنگره مطرح شد، وضعيت ارتباط و همكاري انجمن چشم‌پزشكي ايران با فدراسيون جهاني چشم‌پزشكي است. شما اين ارتباط‌ها را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
ما هم‌اكنون با شوراي جهاني چشم‌پزشكي ارتباط داريم ولي امسال شخصي به نام پروفسور «تيلور» كه رئيس شوراي جهاني چشم‌پزشكي است، به ايران آمد. اين فرد در حوزه تخصصي خود فرد برجسته و بسيار بزرگي است و حضور او در ايران، راه را براي ما باز مي‌كند كه ارتباط‌هاي بين‌المللي خود را در چشم‌پزشكي توسعه دهيم، براي مثال، متخصصان ما در برخي از رشته‌ها مانند تومورهاي خطرناك چشم كودكان، خبره و ماهر هستند و مي‌توانند به متخصصان كشورهاي همسايه يا منطقه خاورميانه آموزش دهند. علاوه بر اين، شوراي جهاني چشم‌پزشكي، هرساله امتحاني را در همه كشورها از جمله ايران برگزار مي‌كند.
در سال‌هاي گذشته، چشم‌پزشكان ايراني رتبه‌هاي بالا و بسيار ممتازي را در آزمون‌هاي سال‌هاي گذشته اين شورا كسب كردند. كساني كه بتوانند رتبه‌هاي بسيار بالايي را در اين آزمون‌ها كسب كنند، بورس مي‌شوند و در كشورهاي پيشرفته، دوره‌هاي فوق‌تخصصي را مي‌گذرانند. پس ارتباط ما با شوراي جهاني چشم‌پزشكي دوجانبه است. اين شورا هم به ما كمك مي‌كند كه پزشكان جوان ما دوره‌هاي فوق‌تخصصي را در كشورهاي پيشرفته طي كنند و ديگر آنكه با شناسايي توانايي و امكانات و تجربيات ما، زمينه‌هاي استفاده چشم‌پزشكان كشورهاي ديگر را از دانش و تجربه متخصصان ما فراهم مي‌كند.
**سرطان چشم يكي ديگر از موارد مطرح‌شده در اين كنگره بود. درباره سرطان چشم و انواع آن توضيحاتي ارائه كنيد.
انواع مختلفي از سرطان چشم وجود دارد كه در كودكان نيز مشاهده مي‌شود و حتي ممكن است در موقع تولد وجود داشته باشد، ولي در بيشتر موارد در دو سال اول زندگي رشد مي‌كند و بسيار مهاجم است و علاوه بر چشم، ممكن است بافت‌هاي اطراف چشم و حتي ديگر نقاط بدن را نيز آلوده كند. اين همان رشته‌اي است كه در كشور ما زياد درباره آن كار شده است. علاوه بر اين موردي كه گفتم، انواع ديگري از سرطان چشم هم به نام «ملانوم بدخيم مشيميه» وجود دارد كه در بزرگ‌سالان شايع است و هرچه سن فرد بيشتر شود، احتمال ابتلا به آن نيز زيادتر مي‌شود.
چشم‌پزشكان ايراني در اين زمينه نيز مهارت دارند و آن را درمان مي‌كنند. پس يكي از مهم‌ترين بحث‌هاي چشم‌پزشكي، انواع تومورها و سرطان‌ها به‌ويژه در شبكيه چشم است. پس همان‌گونه كه ممكن است غده‌هاي سرطاني در كليه، پوست يا اندام‌هاي ديگر رشد كنند، در شبكيه چشم هم ممكن است رشد كنند. در نظر داشته باشيد بحث درباره غده‌هاي سرطاني چشم يكي از بحث‌هاي مفصل و مهم در چشم‌پزشكي است.
**در سال‌هاي اخير، استفاده از فناوري‌هاي نوين و به‌ويژه ابزارها و دستگاه‌هاي جديد، تحول زيادي را در شاخه‌ها و گرايش‌هاي مختلف پزشكي پديد آورده است. وضعيت استفاده از تجهيزات نوين چشم‌پزشكي در ايران به چه صورتي است؟
چشم‌پزشكي يكي از رشته‌هايي است كه به‌شدت وابسته به تكنولوژي است و امروزه در بسياري از موارد (از تشخيص بيماريها تا درمان آنها)، از فناوري‌هاي نوين استفاده مي‌كنند. براي مثال، براي معاينه بخش‌هاي مختلف چشم يا تصويربرداري از آن، به دستگاه‌ها و ابزارهاي بسيار پيشرفته‌اي نياز داريم. ميكروسكوپ‌هاي بسيار حساس و ابزارهاي جراحي بسيار دقيق نيز از جمله نيازهاي چشم‌پزشكي امروز است كه فناوري آنها را فراهم كرده است. البته متأسفانه بسياري از اين ابزارها بسيار گران و هزينه‌بر هستند، ولي به‌هرصورت ما امروزه براي درمان بيماران‌مان به اين ابزارها نياز داريم و درنتيجه بايد اين ابزارها را وارد كنيم.
به‌همين‌دليل در بسياري از سمينارهاي چشم‌پزشكي و به‌ويژه در كنگره سراسري چشم‌پزشكي، بخش مهمي از زمان كنگره به موضوع معرفي تكنولوژي‌هاي نوين و دستاوردهاي جديد فناوري در حوزه چشم‌پزشكي اختصاص دارد. به‌هرصورت چشم‌پزشكان ما تا حدود زيادي با دستاوردهاي جديد چشم‌پزشكي آشنا هستند و از پيشرفته‌ترين ابزارهاي فناوري روز در درمان بيماريها استفاده مي‌كنند.
**يكي از موضوعاتي كه در سال‌هاي اخير زياد مطرح شده است، ارتباط سلامت و بيماري با سبك زندگي است. نظر شما درباره ارتباط اين دو چيست؟
بسياري از بيماري‌هاي چشم و به‌ويژه بيماري‌هاي مربوط به ديابت، بيماري سني شبكيه، انسداد عروق شبكيه و بيماري‌هاي ديگر به‌شدت به سبك زندگي يا «لايف‌استايل» بستگي دارد. براي مثال، همان‌گونه كه مي‌دانيد، خود بيماري ديابت در اثر بي‌تحركي و استفاده از غذاهاي پركالري و شيرين ايجاد مي‌شود. هميشه گفته‌اند پيشگيري بهتر از درمان است، زيرا پيشگيري از بيماريها، ساده‌تر، آسان‌تر و كم‌هزينه‌تر از درمان است، بنابراين با اصلاح سبك زندگي مي‌توان از ابتلا به بسياري از بيماريها پيشگيري كرد. براي مثال، با اصلاح سبك زندگي مي‌توان از ابتلا به ديابت پيشگيري يا در صورت ابتلا به اين بيماري، آن را كنترل كرد.
بيماري سني شبكيه چشم كه پيش‌تر به آن اشاره كرده بودم، به‌شدت با مصرف سيگار در ارتباط است. خوب است كه هم‌وطنان گرامي ما بدانند مصرف سيگار باعث پيري و فرسودگي زودرس چشم و به‌ويژه پرده شبكيه مي‌شود. بيماري سني ماكولا در بين افراد سيگاري بيشتر ديده مي‌شود. البته انواع ديگر دخانيات مانند قليان نيز تأثير مشابهي دارد بنابراين مي‌توان گفت با اجتناب از مصرف سيگار مي‌توان از بسياري از بيماريها ازجمله بيماري‌هاي چشم اجتناب كرد. اصلاح سبك زندگي نقش بسيار زيادي در بهبود كيفيت زندگي و طول عمر بانشاط دارد.
منبع: روزنامه شرق، 1395.10.16
**گروه اطلاع رساني**9165**9131**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- مهدي مدرس‌زاده رئيس انجمن شبكيه و زجاجيه ايران در گفت‌وگو با روزنامه شرق اعلام كرد: ديابت مهم‌ترين علت بروز كم‌بينايي و نابينايي است. هم‌اكنون حدود 10 درصد جامعه ايراني به ديابت مبتلا هستند كه 25 درصد آنها دچار كم‌بينايي شده‌اند.