عدل و عدالت رهاورد حكومت فراگیر حضرت مهدی(عج)

میلاد حضرت مهدی(عج) در 15 شعبان 255 هجری به دلیل شرایط خفقان و استبداد حاكم بر جامعه آن روزگار، از همگان پنهان ماند و تنها چند تن از نزدیكان و یاران خاص امام حسن عسكری(ع) از ولادت آن بزرگوار آگاهی یافتند، زیرا معتصد عباسی خلیفه وقت به دلیل ترس از نابودی حكومت خود، همواره تلاش داشت فرزندی از امام یازدهم(ع) باقی نماند.

امام حسن عسكری(ع) پیش از شهادت، زمینه را برای امامت امام زمان(عج) فراهم و مسلمانان را با مساله و فلسفه غیبت آشنا كرد و به این منظور دور از چشم ماموران خلیفه، نامه های بسیاری به شهرهای شیعه نشین فرستاد و آنان را از وجود حضرت مهدی(عج) باخبر و ایشان را به عنوان دوازدهمین پیشوای مسلمانان به همگان شناساند.

امامت امام زمان(عج) در 9 ربیع الاول 260 قمری و پس از شهادت امام حسن عسكری(ع) آغاز شد و در این هنگام امام زمان(عج) با وجود آن كه پنج سال بیشتر نداشتند بر پیكر پاك پدر نماز خواندند. اما این آغاز امامت به دلیل دور ماندن از دسیسه های حاكمان جور و ستم و بنابر مشیّت و اراده الهی با غیبت همراه بود كه تا 329 هجری به طول انجامید و «غیبت صغری» نام گرفت. امام(عج) در این دوره به وسیله چهار نایب خود با مردم ارتباط برقرار می كردند و به پرسش های آنان پاسخ می دادند.

پس از این دوره، مرحله جدیدی از غیبت كه به «غیبت كبری» معروف است، شروع شد كه تاكنون نیز ادامه دارد. برهه ای كه سخت‌ترین دوره امتحان مردم به شمار می رود چراكه ارتباط مستقیم با امام عصر(عج) برای همگان میسر و امكان پذیر نیست و نایب خاصی نیز وجود ندارد تا مردم به وسیله او بتوانند از ایشان، كسب تكلیف و پاسخ پرسش های خود را دریافت كنند. انتظار فرج، عملی قلبی و درونی است كه از آثار و بركت های فراوان آن می توان به پرهیز از گناه، انجام دادن واجبات، داشتن اخلاق نیكو و اجرای درست عدل و داد اشاره كرد.

در توصیف این مرحله از زمان، تعبیرهای بسیاری در روایت های مختلف آمده است كه از وجود فتنه‌های زیاد در آن حكایت دارد. بشر در این دوره اگر كه ارزش‌های اصیل الهی و هدف از خلقت خود را فراموش كند در گرداب سرگردانی و سرگشتگی اسیر می شود اما با تمسك و توسل به رهنمودها و آموزه های پیامبر اكرم(ص) وائمه اطهار(ع) در قالب «وظایف دوران غیبت» می تواند از غلتیدن در انحراف و فساد نجات یابد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز آغاز امامت حضرت مهدی(عج) با «حجت الاسلام سیدمحمد حسین میرلوحی» كارشناس امور دینی و مدرس معارف اسلامی به گفت و گو پرداخت.

متن گفت و گوی ایرنا را در ادامه می خوانیم:
**ایرنا: دلایل غیبت امام زمان(عج) را چه می دانید؟
*** میرلوحی با اشاره به این كه در روایت های مختلف به دلایل غیبت حضرت حجت(عج) اشاره شده است، گفت: تقدیر الهی یكی از علت هایی به شمار می رود كه برای غیبت امام زمان(عج) ذكر كرده اند. ائمه اطهار(ع) در روایت های مختلف بر این امر تاكید كرده اند كه اگر زمین از حجت خالی شود، زمین اهلش را در خود فرو خواهد برد، بنابراین اراده خداوند بر این قرار گرفت تا آخرین حجت و امام دوازدهم، حضرت ولی عصر(عج) باشد و برای جلوگیری از به شهادت رساندن ایشان، وی را از نظرها ناپدید كرد، همان طور كه می دانیم تمام اجداد و ائمه اطهار(ع) پیش از امام زمان(عج) به شهادت رسیده اند.

اما از دیدگاه دقیق تر، پاسخ این پرسش در اندیشه تكامل اجتماعی بشر نهفته است كه شهید مطهری این مساله را به صورت جدی تبیین و استدلال می كند و اعتقاد دارد كه جامعه بشری باید آنقدر رشد كند تا خود را با امامت یك امام عادل منصوب از جانب خدا و حكومتی بر مبنای عدل و مسلط بر تمام زمین وفق دهد. تمام دستورهای لازم برای رشد انسان ها را ائمه اطهار(ع) تبیین كرده اند و اینك این به عهده جامعه بشری است تا چنان رشد كند كه 313 فرمانده و نیز جمعیت قابل توجهی از شیعیان كه بر ایمان و اعتقادهایشان محكم و استوار هستند، تربیت شوند. بنابراین امام زمان(عج) در غیبت قرار گرفتند تا شیعیان با سختی های زمانه رشد و پرورش یابند و خود را برای حكومت عدل آماده كنند.

**ایرنا: وظایف مسلمانان در زمان غیبت امام عصر(عج) چیست و منتظر حقیقی چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
*** این كارشناس امور دینی در ارتباط با وظایف مسلمانان در زمان غیبت حضرت حجت(عج)، اظهار داشت: در كتاب ارزشمند مكیال المكارم نوشته آیت‌الله سید محمد‌تقی موسوی اصفهانی مشهور به فقیه احمدآبادی بنابر روایت ها به 80 وظیفه منتظران حقیقی امام زمان(عج) اشاره شده است اما بنظر می رسد، دوازدهمین پیشوای شیعیان(عج) مهمترین وظیفه شیعیان در زمان غیبت را این مساله می دانند كه آنها باید در مسایل فقهی و معارفی به علمای عادل و فقهای بزرگوار رجوع كنند و در بُعد حكومتی نیز می بایستی كه پاسدار و حافظ، جایگاه والای ولایت فقیه باشند.

**ایرنا: استدلال های عقلی را در ارتباط با امكان ظهور امام زمان(عج) چگونه ارزیابی می كنید؟
*** این مدرس معارف اسلامی، عدل پروردگار را دلیل عقلی بر امكان بلكه وجوب ظهور حضرت بقیه الله اعظم(عج) دانست و یادآور شد: عدل خدای متعال اقتضا می كند تا سرانجام روزی مستضعفان عالم كه بیشتر متدین ها و مومنان به دین توحیدی و مذهب شیعی هستند، قدرت مطلق عالم را در دست بگیرند چرا كه اگر این چنین نشود دستورهای متعدد خدای متعال كه در قالب دین و به وسیله انبیا و ائمه اطهار(ع) به دست ما رسیده، بیهوده و بی فایده است. بنابراین باید روزی بیاید كه این دستورها به طور كامل در سرتاسر جهان اجرا شود و این همان مساله ظهور محسوب می شود.

**ایرنا: ویژگی امام عصر(عج) را در زمان ظهور بیان كنید؟
*** میرلوحی با اشاره به این كه امام مهدی(عج) در هنگام اعلام ظهور خود را صمصام منتقم معرفی می كنند، بیان كرد: صمصام منتقم به معنای شمشیر برنده انتقام گیرنده است و این نخستین صفتی محسوب می شود كه ایشان برای خود بر می شمارند و در حقیقت حضرت قائم(عج) شمشیر برنده ای هستند كه انتقام هزاران سال خون های به ناحق ریخته شده اجداد طاهرینشان و شیعیان را خواهند گرفت. همچنین حضرت بقیه الله اعظم(عج) بنابر روایت های بی شمار، بیعت با هیچ ظالمی را هرگز نپذیرفته اند و نخواهند پذیرفت و ویژگی منحصر به فرد دیگر دوازهمین امام شیعیان(عج) آن است كه ایشان مثل حضرت داود قضاوت می كنند، امام صادق (ع) در این ارتباط می فرماید: «چون قائم آل محمد(ص) فرمانروا شود، در میان مردم به حكم حضرت داود(ع) داوری می كند و نیازی به شاهد و گواه نخواهد داشت. در هر موردی، خداوند حكم واقعی را به او الهام می كند و او براساس علم خود قضاوت می نماید.»

**ایرنا: جامعه چگونه باید آماده تشكیل حكومت فراگیر اسلامی كه با ظهور امام زمان(عج) تحقق می یابد، باشد؟
***میرلوحی با ابراز تاسف از بی توجهی به مساله مهدویت در جامعه، افزود: حقیقت این است كه طولانی شدن دوره غیبت باعث شده تا بسیاری آن را امری طبیعی بپندارند اما در آموزه های حدیثی، ظهور و تشكیل حكومت فراگیر اسلامی مهمترین آرزوی انبیا و اولیای الهی محسوب می شود. شرط اصلی آمادگی جامعه برای ظهور، فهمیدن علمی و عملی این نكته به شمار می رود كه حكومت آرمانی كه بتواند زمینه های یك زندگی مطلوب را فراهم كند، هرگز به وسیله مستكبران و زورمندان عالم محقق نمی شود و تنها حضرت مهدی(عج) است كه توانایی دارند تا این حكومت عدل را برقرار كنند. زمانی كه این درك و اندیشه در جامعه متدین به صورت نظام مند نهادینه شود و همگان علاوه بر دعا برای تحقق این امر تلاش و مجاهدت كنند كه به این حالت استغاثه می گویند و در این صورت تمام شرایط برای حكومت فراگیر امام زمان(عج) آماده خواهد شد.

**ایرنا: برای آنكه از رواج عقاید انحرافی در ارتباط با مساله مهدویت در جامعه جلوگیری شود، چه راهكارهایی وجود دارد؟
*** این كارشناس امور دینی با اشاره به این كه امام محوری لازمه رویارویی با اندیشه های خرافی و انحرافی است، افزود: می بایست كه همگان متوجه شوند كه مساله ریشه ای تفكر شیعه، امام محوری به شمار می رود و در زمان غیبت این موضوع به امام زمان(عج) و ظهور ایشان بازمی گردد. پس باید كه تمام سخنوران، هنرمندان، آموزش و پرورش، سیاستمداران و... ظهور امام مهدی (عج) و ویژگی های حكومت مهدوی را در اولویت آموزه ها و كردار خود قرار دهند و اگر چنانچه اینگونه شود به طور قطع اندیشه های توخالی و خرافی در ارتباط با امام زمان(عج) از میان خواهد رفت.

**ایرنا: برای فرهنگ سازی در ارتباط با فرهنگ مهدویت در جامعه و به خصوص در میان نسل جوان از چه سازوكارهایی می توان بهره برد؟
*** این مدرس معارف اسلامی با اشاره به راهكارهای موجود در این باره، تصریح كرد: جوانان بیش از دیگران به دنبال هیجان و حماسه هستند و ترسیم عالمانه و البته محتاطانه نزدیك بودن امر ظهور با عنایت به نشانه های ظهور دل های جوانان را به امام زمان(عج) و حكومت مهدوی بیش از پیش جذب می كند. متاسفانه برخی با فهم غلط از روایت ها، تعیین وقت ظهور را كارناصواب و نادرستی می دانند و پرداختن به علایم ظهور و تطبیق احتمالی روایت ها با وقایع را مصداق تعیین وقت می پندارند در اینجا این سوال را مطرح می شود كه برای چه هزاران هزار روایت نشانه های ظهور از طرف معصومان مطرح شده است؟

در زمینه فرهنگ سازی برای مهدویت شیوه های بسیاری وجود دارد اما مهمترین آنها این است كه گروهی از فضلای حوزه با كار علمی در این زمینه و بی توجه به تهمت ها دست به قلم ببرند و شور و هیجان حكومت مهدوی را در دل جوانان بیدار كنند و در این صورت مسیر برای دیگر مسایل مهدویت باز خواهد شد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهسا شریفی **انتشار دهنده: شهربانو جمعه
**پژوهشم 2059**9131
*ایرنا مقاله كانالی برای انعكاس مقاله های اندیشكده ها- پژوهشكده ها- دانشكده ها- مراكز تحقیقاتی و رسانه های ایران و جهان*