در ادامه اين گزارش مي خوانيم: «با ق+shift چه كنيم؟»، «نفر اول: پنج تومن داري بدي؟ نفر دوم: پنج تومن قديم يا جديد؟ (به‌زودي) »، «ديگه از شنبه به ريال مادريد بايد بگيم تومان مادريد؟». اينها بخشي از شوخي‌هاي مردم در رسانه‌هاي اجتماعي درباره حذف يك صفر از پول ملي و تبديل ريال به تومان بود. حالا شايد به قول كاربران هميشه در صحنه، بهتر باشد به كساني كه قبلا موقع حساب و كتاب دستشان را روي يك صفر مي‌گذاشتند تا رقم پول را بخوانند، تبريك گفت! يكي ديگر مي‌گويد: «قيمت لكسوس ان ايكس از سه ميليارد و ٣٣٠ ميليون ريال به ٣٣٣ ميليون تومان تغيير كرد. اين يعني ارزاني!».
ته‌مايه همه اين شوخي‌ها در تصورات عام، كم‌شدن يك دغدغه عمومي درباره شمارش پول بود. زماني‌كه به بانك مي‌رفتيم و مجبور بوديم عددي را كه به تومان در ذهن داشتيم به ريال در فيش واريز يا برداشت بنويسيم و اين براي خيلي‌ها دغدغه بود. حالا دولت گويا وارد عمل شده تا به اين دغدغه عمومي كه البته به نظر مي‌رسد بيشتر در كار‌وكاسبي دولت در دستگاه‌هاي دولتي، ايجاد سهولت كرده، پايان دهد. ديروز براساس تصويب هيأت دولت و در جلسه‌اي كه خود روحاني نيز در آن حضور داشت، واحد پول ايران تومان و برابر 10 ريال تعيين شد. حالا پول مغولي جاي پاي خود را در ايران سفت‌تر مي كند.
**تست بازار از سوي دولت
حالا گويا يكي از دغدغه‌هاي كسب‌وكار و همچنين فعاليت دستگاه‌هاي دولتي به‌راحتي انجام شود؛ اما اين اقدام دولت، چه هزينه‌هايي را براي آن به دنبال خواهد داشت؟ آن‌گونه كه از استدلال‌هاي كارشناسان برمي‌آيد، اين اقدام دولت جمع‌آوري پول در گردش را به دنبال ندارد و بيشتر به قصد تست بازار از سوي دولت انجام شده است.
كارشناسان معتقدند از اين تصميم دولت به‌خوبي مي‌توان دريافت كه دولت قصد ندارد فعلا بار اضافي ضرب مسكوكات و چاپ اسكناس را بر دوش خود بگذارد و صرفا اگر مجلس اين تصميم دولت را تأييد كند، بار مالي اندك (در قياس با ضرب مسكوكات و چاپ اسكناس) تغيير صورت‌هاي مالي و اسناد موجود ازجمله قراردادها را به دنبال خواهد داشت كه آن هم بار سبكي براي دولت به حساب مي‌آيد.
حذف سه صفر حدود ١٠ سال پيش، در دولت احمدي‌نژاد بارها از سوي رئيس‌كل بانك مركزي وقت مطرح شده بود؛ اما هرگز رنگ واقعيت به خود نگرفته بود، حالا دولت يازدهم وارد عمل شده و فقط يكي از اين صفرهاي توپ‌مانند را به گوشه‌اي پرت كرد. برخي از نمايندگان مجلس اين اقدام دولت را جسورانه قلمداد مي‌كنند.
**تبديل ريال به تومان جسورانه بود
دبير كميسيون اقتصادي مجلس دراين‌باره به ايلنا گفت: كاش دولت از نظر كارشناسان و كميسيون اقتصادي درباره اين طرح استفاده مي‌كرد و با جسارت بيشتر به حذف سه صفر يا چهار صفر اقدام مي‌كرد؛ اما در مجموع اين اقدام قابل تقدير است و ما از آن حمايت مي‌كنيم. حسن حسيني‌شاهرودي درباره لايحه اخير دولت مبني بر تغيير واحد پول كشور از ريال به تومان گفت: كميسيون از اين مصوبه بي‌خبر بود و ما هم از طريق رسانه‌ها در جريان اين خبر قرار گرفتيم. بااين‌حال، اين طرح از ١٠ سال پيش در بانك مركزي مطرح بود و حذف يك تا چهار صفر در دستور كار اين سازمان قرار داشت؛ اما سرانجام اين دولت يازدهم بود كه جسارت انجام چنين كاري را از خود نشان داد و اين اتفاق قابل تقدير است.
وي ادامه داد: با اجرائي‌شدن اين طرح بسياري از مشكلات محاوره‌اي مردم حل مي‌شود؛ زيرا معامله‌ها به‌طور شفاهي به صورت تومان انجام مي‌شد؛ اما در اسناد بانكي يا دفاتر رسمي ريال نوشته مي‌شود. از سوي ديگر مشكلات دسته‌چك و سوء‌استفاده‌هايي كه از اين تفاوت صفرها به وجود مي‌آمد، ديگر حذف مي‌شود. حسيني‌شاهرودي در پاسخ به اين سؤال كه تكليف اعداد آخر حساب‌ها چه مي‌شود؟ گفت: هنوز مجلس از جزئيات طرح بي‌اطلاع است؛ اما به نظر مي‌رسد كه اين رقم‌ها گرد مي‌شود و به ١٠ اضافه مي‌شود؛ اما بايد در نهايت منتظر بمانيم تا ببينيم دولت چه راهكاري براي اين موضوع دارد. وي ادامه داد: در بسياري از حساب‌هاي نيمه‌فعال و مسدود رقم‌هاي كوچكي در سيستم بانكي باقي مانده كه در صورت جمع آنها تبديل به رقم بزرگي مي‌شود كه با اجرائي‌شدن اين طرح، اين مشكلات از بين مي‌رود.
**اسكناس‌ها فعلا تغييري نمي‌كند
حالا هم خبرهايي به‌صورت غيررسمي از بانك مركزي به گوش مي‌رسد. يك منبع آگاه در بانك مركزي با اعلام جزئيات جديد از تغيير پول ايران گفت: در لايحه‌اي كه دولت به مجلس شوراي اسلامي ارائه مي‌دهد، قرار است پول ايران به جاي ريال، تومان باشد. به گزارش شبكه خبري اقتصاد و بانك ايران (ايبنا)، اين منبع آگاه گفت: البته هيچ چيزي در پول ايران حذف نمي‌شود. او گفته درصورتي‌كه مجلس شوراي اسلامي لايحه دولت را تصويب كند، اسكناس‌ها به‌تدريج و در زمان تغيير مي‌كند. اين منبع آگاه تأكيد كرده تغيير پول ايران هنوز نهايي نشده؛ اما در دو هفته آينده اطلاعات كافي و جزئيات ارائه مي‌شود.
**ضرورت تدوين متمم بر قراردادها
حميدرضا برادران‌شركا، رئيس پيشين سازمان برنامه و بودجه، در گفت‌وگو با «شرق» مي‌گويد: حذف صفر از پول ملي، در جهان سابقه دارد و حتي كشورهايي بوده‌اند كه چند صفر را از پول ملي خود حذف كرده‌اند. او در بيان علت چنين اقدامي از سوي كشورها مي‌گويد: حذف صفر از پول ملي، احساس رواني بهبود اوضاع اقتصادي و بهترشدن تورم را براي مردم به همراه مي‌آورد، درحالي‌كه اعلام اعداد و ارقام اقتصادي با صفر بيشتر، حس بدترشدن اقتصاد را براي مردم به همراه دارد.
اين اقتصاددان تصريح مي‌كند: در ايران با اينكه ريال پول رسمي كشور بوده است؛ اما همواره ارقام به تومان اعلام مي‌شد؛ بنابراين به نظر نمي‌رسد اين اقدام دولت در حذف يك صفر و تبديل ريال به تومان چنين آثار رواني را به دنبال داشته باشد، زيرا چنين اقدامي سابقه دارد.برادران‌شركا با بيان اينكه اين اقدام هزينه‌هايي را هم براي دولت خواهد داشت، مي‌گويد: بايد بررسي شود كه تبديل اين ارقام، چه بار حقوقي در قراردادهاي كشور به همراه دارد و آيا نياز به تغيير در اسناد حقوقي و قراردادي نيز وجود دارد يا خير.
به نظر مي‌رسد در اين حالت، دولت بايد دست به تدوين متمم‌هايي براي قراردادها بزند كه همين امر، از جمله هزينه‌هايي خواهد بود كه اين مصوبه به دنبال خواهد داشت.به گفته وي، دولت بايد بررسي كند اين هزينه با فايده‌اي كه در ايجاد سهولت در فعاليت‌هاي اقتصادي به‌ويژه در بين دستگاه‌هاي دولتي ايجاد مي‌شود، همخواني دارد يا خير.
**دولت قصد ندارد مسكوكات و اسكناس‌ها را حذف كند
كامران ندري، مدير گروه سابق بانكداري اسلامي در پژوهشكده پولي و بانكي، در گفت‌وگوي خود با «شرق» در رابطه با هزينه‌هاي حذف يك صفر از پول ملي، مي‌گويد: بيشترين هزينه اين اقدام كه رقم كلاني را شامل مي‌شود، صرفا تبديل اسكناس و مسكوكات در جريان است كه بايد با واحد پول رسمي كشور كه تومان است، همخوان شود. به گفته او، به نظر مي‌رسد حذف فقط يك صفر، به اين معناست كه دولت فعلا قصد ندارد مسكوكات و اسكناس‌هاي موجود در كشور را جمع‌آوري كند تا هزينه‌اي براي دولت به همراه نداشته باشد.ندري استدلال خود را دراين‌باره اين‌گونه مطرح مي‌كند: اگر قصد دولت جمع‌كردن اسكناس‌ها و مسكوكات بود، قاعدتا بايد صفرهاي بيشتري را حذف مي‌كرد تا سال‌هاي آينده بار هزينه‌اي حذف صفرهاي بيشتر را بر گردن نگيرد.
**تغيير صورت‌هاي مالي ضروري است
مدير گروه سابق بانكداري اسلامي در پژوهشكده پولي و بانكي با اشاره به هزينه ديگري كه دولت را به خود مشغول خواهد كرد، مي‌گويد: از آنجا كه صورت‌هاي مالي تاكنون برحسب ريال نوشته مي‌شدند، از اين پس بايد صورت‌هاي قديمي مالي را تغيير داد كه خود بار هزينه‌اي دارد. دولت در اين رابطه بايد تمامي برنامه‌ها و حتي بودجه ارائه‌‌شده به مجلس را هم اصلاح كند. البته اين هزينه‌ها در مقابل هزينه‌هاي ضرب مسكوكات و چاپ اسكناس، هزينه در خور توجهي نيست.
**حذف يك صفر، كمترين هزينه براي دولت
او با بيان اينكه مردم با همين مسكوكات حال حاضر هم مي‌توانند كار كنند، ادامه مي‌دهد: اگر دولت تعداد بيشتري از صفر را حذف مي‌كرد، احتمال سردرگمي مردم وجود داشت، اما در رابطه با تبديل ريال به تومان، پيش‌تر مردم در فعاليت‌هاي روزانه خود دست به چنين عملي زده بودند. بنابراين حذف يك صفر، كمترين هزينه را براي دولت به همراه دارد و تصميمي منطقي به نظر مي‌رسد.اين كارشناس اقتصادي تصريح مي‌كند: در شرايط امروزي مردم با تومان سروكار داشتند و نه ريال و تنها جايي كه هنوز با ريال كار مي‌كرد، دستگاه‌هاي دولتي بودند. اين اقدام دولت در وهله اول براي راحتي فعاليت دستگاه‌هاي دولتي بود.
**اثر اسمي حذف يك صفر بر اقتصاد
ندري با اشاره به تبعات اقتصادي حذف يك صفر از پول ملي مي‌گويد: حذف اين صفر در اقتصاد اثر واقعي نداشته و صرفا اثر اسمي دارد و فقط در انجام معاملات اقتصادي و نگهداري حساب‌هاي مالي سهولت ايجاد مي‌كند.اين كارشناس اقتصادي، نسبت به تصورات موجود درباره تأثير حذف صفر بر تورم واكنش نشان داده و تأكيد مي‌كند: ارتباطي بين حذف صفر از پول ملي و تورم وجود ندارد. تورم به حجم نقدينگي و عوامل ساختاري در اقتصاد برمي‌گردد كه هيچ‌كدام تغييري نكرده‌اند.او تصريح مي‌كند: براي مردم مدت‌هاست ريال از بين رفته اما تورم از بين نرفته است. اگر حتي چهار صفر از پول ملي حذف شود، اگر حجم نقدينگي موجود در گردش كنترل نشود، در بلندمدت باز هم قيمت‌ها افزايش مي‌يابد.
*منبع: روزنامه شرق، 1395.9.18
**گروه اطلاع رساني**9165**9131**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- روزنامه شرق در گزارشي نوشت: زماني‌كه به بانك مي‌رفتيم و مجبور بوديم عددي را كه به تومان در ذهن داشتيم به ريال در فيش واريز يا برداشت بنويسيم و اين براي خيلي‌ها دغدغه بود. حالا دولت گويا وارد عمل شده تا به اين دغدغه عمومي كه البته به نظر مي‌رسد بيشتر در كار‌وكاسبي دولت در دستگاه‌هاي دولتي، ايجاد سهولت كرده، پايان دهد.