نبض نشريات محلي خراسان شمالي كند مي زند

به گزارش ايرنا، نشريات محلي، رسالت بيان مشكلات و انعكاس مطالبات عمدتا اقتصادي و اجتماعي مناطق دور از مركز را بر عهده دارند و تريبوني براي رساندن صداي مردمان دور از پايتخت به گوش مسئولان ملي و كشوري هستند.
با آنكه همگان براين باورند كه اين گروه از مطبوعات نقش مهمي در انعكاس نيازها و مشكلات زندگي افراد يك منطقه يا محله داشته و پويايي و رشد آنها به توسعه كلي جامعه منجر خواهد شد، اما با اين همه به‌ نظر مي‌رسد كاركردهاي مطبوعات محلي در ايران هنوز شناخته شده نيست و اين نشريات با مشكلات زيادي دست به گريبانند، به‌ نحوي كه گاه ادامه فعاليت آن ها تحت‌ تاثير مسائل ريز و درشت فراواني است.
كاهش حمايت‌هاي دولتي، كمبود كاغذ، نبود آگهي‌هاي مناسب و سير نزولي شمار مخاطبان، تنها گوشه‌اي از اين مشكلات است كه مرگ تدريجي اين نشريات را به دنبال داشته است.
در مقطع كنوني تاريخ ايران، ضعف مالي نشريه‌هاي محلي و فقدان سازوكارهاي حمايتِ ماليِ جدي و مؤثّرِ دولت ها ، از مهم‌ترين عواملي ‌است كه چراغ اين نوع نشريه‌ها را، بدون سر و صدا، خاموش مي‌كند.
مرگ اقتصادي، بر خلاف مرگ سياسي، مرگي خاموش است! تعداد نشريه‌هايي كه تاكنون بر اثر مشكلات اقتصادي تعطيل شده‌اند، بيش از نشريه‌هايي است كه دچار مرگ سياسي شده‌اند.
در اين بين فعالان اين حوزه با تبيين برخي چالش هاي پيش روي اين نشريات در گفت و گو با ايرنا خراسان شمالي، خواستار آن شدند تا دولتي ها وشبه دولتي ها اجازه قامت راست كردن به نشريات محلي را بدهند.
مدير مسئول روزنامه اتفاقيه در اين ارتباط به خبرنگار ايرنا گفت:مهم ترين مشكل نشريه هاي محلي، مسائل اقتصادي است و مطبوعات استان خراسان شمالي هم از اين امر مهم مستثنا نيستند.
حبيب يزدان پناه افزود: در استان هايي مثل كرمان،بوشهر،اردبيل، قزوين و.. كه دولتي ها وشبه دولتي ها حضور پررنگي ندارند، رونق نشريات محلي و وضعيت اقتصادي مناسب آن ها را شاهد هستيم.
وي با اشاره به حضورش در نمايشگاه اخير مطبوعات و خبرگزاري هاي كشور در تهران بيان داشت: نشريات محلي استان هاي موفق، علاقه اي به جذب آگهي دولتي ندارند؛ چون تعرفه شان بيشتر ازتعرفه آگهي هاي دولتي است اما در استان هايي مثل خراسان شمالي دولتي ها وشبه دولتي ها اجازه نمي دهند كه اين نشريات رونق بگيرند.
اين فعال فرهنگي افزود: اگر دقت كنيم، مي بينيم كه در خراسان رضوي و شمالي هيچ نشريه خصوصي رشد نكرده است و اگرهم نشريه مكتوب يا فرا خبري بوده، چاپ آن به 5 شماره نرسيده است.
وي با ناهمخوان خواندن تعرفه هاي دولتي آگهي ها افزود: با كسر درصد تخفيف و پورسانت، رقم باقي مانده در چاپ آگهي با تعرفه هاي دولت هزينه كاغذ را هم تامين نمي كند وهيچ وقت بخش خصوصي نمي تواند با اين ها رقابت كند.
وي افزود: در استان هاي ديگر فضاي رقابتي بوجود آمده وتوانسته از لحاظ محتوا و شكل ظاهر،نشريات رارشد دهد وچاپ 5 روزنامه دربعضي استان ها ، مخاطب را نسبت به محتوا طبيعتا قانع مي كند.
يزدان پناه با اشاره به اينكه آخرين رتبه نشريات را در كشور داريم و همين هايي كه فعالند با مرارت به چاپ مي رسند، بيان داشت: وقتي اقتصاد نشريه ضعيف باشد، جذب خبرنگار، طراح صفحه و.. هم شدني نيست.
وي گفت: البته به رغم اين شرايط باز هم مي توانيم ثابت كنيم كه همين نشريات استاني فعلي از لحاظ شكل و بخشي از محتوا از خيلي نشريات استان هاي ديگر بهتر هستند؛ آن هم براساس آرشيوي كه از روزنامه ها ونشريات محلي كشور در دفتر اتفاقيه موجود است.
**حمايت از نشريات محلي به نفع دولت است
اين مديرمسئول گفت: كمك صنايع وكارخانه ها خيلي موثر نيست؛ گواه آن هم شهر مشهد است كه به رغم اينكه بيشترين مراكز اقتصادي را در مشهد داريم، هنوز شاهد فعاليت نشريه خصوصي دراين قطب اقتصادي كشور نيستيم.
يزدان پناه با اشاره به اينكه فقط بخشي از اقتصاد نشريه ها با گرفتن آگهي قابل تامين است، بيان داشت: اگر آگهي هاي دولتي بين نشريات محلي استان درست توزيع و تقسيم شود و دولت هم حداقل براي منافع خود از نشريات محلي حمايت كند، شاهد رشد اين نشريات خواهيم بود.
وي تاكيد كرد: اما خيلي مواقع دولتي ها از شبه دولتي ها غيرمستقيم حساب مي برند و تمايلشان به نشريات محلي كمرنگ مي شود.
**خانه مطبوعات كورسوي چراغ نشريات محلي را روشن نگاه داشته است
اين مدير مسئول گفت: كورسوي نشريات محلي دراستان را مديون خانه مطبوعات هستيم.
وي افزود:در نشريات شبه دولتي چون هزينه ها از بيت المال است و شخصي نيست، در چاپ مطالب به هزينه ها توجهي ندارند.
يزدان يناه افزود: تنها راه روشن بودن چشم انداز نشريات محلي اين است كه دستگاه هاي دولتي از حمايت نشريات شبه دولتي دست بردارند؛ چون تا زماني كه حامي و تقويت كننده آن نشريات باشند، هيچ وقت نشريات محلي شكل نمي گيرند.
وي با مهم برشمردن نشريات محلي بيان داشت:نشريات محلي متولد شده وشكل گرفته در استان با مديراني از خود مردم هستند كه اين ها شناخت وآگاهي ها را افزايش مي دهد.
وي گفت: اين مديران به دنبال توسعه هستند و محتواي نشريات را با نگاه حمايتي و توسعه اي تامين مي كنند.
وي يادآورشد: همان طوركه مي گويم شبكه هاي فارسي زبان راه اندازي شده مثل راديو بي بي سي، دلسوزملت ما نيستند،قاعدتا مديران نشريات سراسري كه بعضي حتي نمي دانند استان ما دركجاي جغرافياي ايران قراردارد، دلسوز هم استاني هاي ما نيستند.
يزدان پناه گفت:در همين نمايشگاه مطبوعات، نمايندگان بعضي رسانه هاي منتسب به خراسان شمالي، حتي تاكنون به بجنورد سفري نداشته اند پس چگونه مي توانند در نشريات خود براي ما دل بسوزانند؟
**رقابت ناسالم دولتي ها عامل تخريب نشريات محلي
مدير هفته نامه نسيم خراسان شمالي هم گفت: شرايط سخت اقتصادي نشريات و روزنامه ها به دليل بالا بودن هزينه چاپ و توزيع و ساير هزينه هاي جانبي كه بر توليد يك نشريه سربارمي شود،فروش كم نشريات به دليل گسترش فضاي مجازي، سايت ها وپايگاه هاي خبري،اقبال همگاني به تلگرام و امثال آن،نبود مطالب جذاب و جديد در نشريات و انتشار اخبار و گزارشات تكراري در آنها موجب شده است تا حداقل مخاطبان نشريات نيز تمايل چنداني به خريد نشريه نداشته باشند.
خادمي افزود: صرفه جويي ادارات دربودجه هاي سالانه تنها باكم كردن و يا حذف نشريات محلي ضربه زيادي به كار رسانه هاي بومي و محلي زده است.
وي گفت: رقابت ناسالم روزنامه هاي وابسته به دولت و روزنامه هاي كشوري هم كه از پشتوانه اقتصادي خوبي برخوردارند وبه راحتي براي تخريب نشريات بومي اشتراك هاي خود را با تخفيف هاي آنچناني و چاپ آگهي با تخفيف80 و90 درصدي، ضربه زيادي به نشريات بومي وارد مي آورد و از آسيب هاي حوزه نشر مطبوعات محلي استان است.
وي نبود حجم آگهي مناسب به دليل وضعيت بد اقتصادي حاكم بر بازار را زمينه ساز حذف روزانه شماري از افراد فعال وعلاقمند در اين عرصه عنوان كرد و با طرح پرسشي گفت: با اين شرايط از تبعات و آسيب هاي ناشي از بيكار شدن اين افراد با شرايط بد اشتغال در كشور چگونه جلوگيري مي شود؟
راهكار اين مدير مسئول براي كاهش بخشي از مشكلات، مرتبط با وزارت ارشاد بود كه افزود: بايد همانطوري كه براي تشويق به انتشار كتاب، بخشي از كتابها را نقدي ازصاحبان آنها خريداري مي كنند،مبلغ ثابتي را هم به نشريات بومي و محلي بابت انتشار نشريه پرداخت كنند تا آنها هم متضرر نشوند و نشريات يكي پس از ديگري به تعطيلي كشيده نشود.
رئيس شوراي عالي بسيج رسانه خراسان شمالي ، پرداخت وام هاي مناسب با كارمزد 4 درصد به مطبوعات محلي و بومي را كمك به انتشار مستمر آن ها عنوان كرد و افزود: وزارت ارشاد به منظور تقويت نشريات بومي و محلي اجازه ندهد كه نشريات كشوري در مراكز استانها به انتشار ويژه نامه روزنامه كشوري بپردازند؛ چرا كه اين امر ضربات سنگيني را بر پيكره نشريات بومي و محلي وارد مي كند.
خادمي گفت : روزنامه هاي كشوري تنها در صورت تمايل به انتشار ويژه نامه هاي خاص اجازه داشته باشند تابه جاي كار اقتصادي و خراب كردن بازار نشريات محلي به انجام كارهاي فرهنگي بپردازند.
عضو شوراي برنامه ريزي رسانه خراسان شمالي گفت:تقويت خانه هاي مطبوعات بايد يكي از وظايف وزارت ارشاد باشد چرا كه اگر خانه هاي مطبوعات تقويت و حمايت شوند ، مي توانند بخشي از مشكلات نشريات محلي را برطرف كنند.
**اقتصاد نشريات، ضامن انتشار و كيفي سازي آن است
مدير مسئول نشريه اترك هم گفت:مهم ترين چالش نشريات محلي استان، در حوزه اقتصادي است كه تعيين كننده ساير حوزه ها نيز مي باشد.
سطاني افزود: تامين اين نياز اساسي زمينه ساز كمرنگ شدن ديدگاه هاي انتقادي در نشريات محلي شده وحتي بعضي فعالان حوزه دنبال كمك گرفتن از مسئولان براي دوام كارشان هستند.
وي با تصريح اين كه نشريه اي دراستان نداريم كه مطابق مجوزش ، انتشار داشته باشد، بيان داشت: چاپ وانتشار پراكنده و نامرتب آفت جذب مخاطب است.
اين فعال حوزه رسانه افزود: وقتي بعد مادي تامين نشود، ديگر توجه به صفحه آرايي، محتوا، نقد و.. محلي از اعراب نمي يابد و نشريات بيشتر در تلاش براي حفظ مجوز هستند تا اين انتشار پراكنده، باعث ابطال مجوز نشود.
وي تاكيد كرد: وقتي چاپ مرتب و برابر تعداد صفحات استاندارد نباشد، يارانه دولتي هم به اين نشريات تعلق نمي گيرد ومشكلي بر مشكلات افزوده مي شود.
سلطاني به ورود سازمان بازرسي به حوزه توزيع آگهي مناقصه ومزايده بين نشريات هم اشاره كرد وگفت: اين سازمان جلوي سفارش چاپ آگهي هاي مزايده ومناقصه را به نشريات وهفته نامه ها گرفته و اين آگهي ها فقط در رزونامه ها بايد منتشر شود.
وي افزود: از سوي ديگر، تحمل نقد در بين مسئولان نهادينه نشده و مطبوعاتي ها نيز به اين قضيه نمي پردازند و معمولا در مقابل كوچكترين انتقاد يك نشريه هم جبهه گيري مي شود كه اين ها مانع از توسعه فعاليت نشريات محلي مي شود.
وي يادآور شد: در زمان استاندار سابق مقرر شد فضايي در اختيار نشريات محلي قرار گيرد اما ناهماهنگي ها مانع از عملي شدن اين وعده شد كه اميدواريم حداقل اين مشكل از سوي استاندار فعلي پيگيري و برطرف شود.
**نشريات محلي بهترين همراه و مشاور مديران
مديرمسئول نشريه شيروان شهر نيز با تقسيم نشريات به دو دسته گفت: در كشور ما نشريات سراسري معمولا وابسته به جناح هاي سياسي يا مراكز بزرگ اقتصادي و خصوصي هستند اما نشريات محلي عموما مستقل و مردمي هستند.
وي با اشاره به اينكه نشريات محلي با نگاه دقيق تر و تمركز بر روي گستره جغرافيايي خود مي توانند نقش مهم تري در رشد و بالندگي اين مناطق داشته باشند، افزود: حوزه فعاليت هاي فرهنگي و بخصوص نشريات معمولا پر هزينه و كم درآمد است و اين ويژگي متاسفانه نشريات محلي را بيشتر رنج مي دهد؛ بخصوص اگر مستقل و بدون وابستگي به جناح ها و جريانات خاص محلي فعاليت كنند.
ين فعال رسانه اي افزود: برخي تبعيض ها در نحوه حمايت يا همكاري با حوزه رسانه هم مزيد بر علت شده و ناخواسته موجبات تعطيلي برخي نشريات و رونق برخي ديگر را در پي داشته است كه اميدواريم با درك درست برخي متوليان امر، اين حمايت ها متعادل و مبتني بر اولويت هاي مناسب محلي اتخاذ شود تا رشد رسانه ها نيز متوازن پيش برود.
قدرتي ،نقدناپذيري وآستانه تحمل پايين برخي مديران جوان درمواجهه با مطبوعات محلي و سوء استفاده از قدرت براي تنبيه منتقدان را يكي از آسيب هاي جدي در حوزه رسانه هاي محلي عنوان كرد.
وي با بيان اينكه به رغم هشداراستاندار در مراسم معارفه اش به مديران درمورد نحوه برخورد با رسانه ها، همچنان روند گذشته ادامه دارد، افزود: اين شرايط و برخوردها از دو حالت خارج نيست؛ يا مديران نقد گريز، شآن و نفوذي فراتر از استاندار براي خود قائل هستند يا سخنان استاندار جنبه شعاري پيدا مي كند؛ چرا كه توقع اين بود به مسائل رسانه ورود كرده و قاطعانه از سخنان خود دفاع كنند.
وي افزود: نشريات محلي مي توانند بهترين همراه ومشاور براي مديران شهرستان ها باشند، اما نبايد ازياد بردكه اين فرصت نيازمندهمكاري متقابل است تا شرايطي سازنده براي رشد آگاهي بخشي، ارتقاي مطالبات افكار عمومي و رشد ومنزلت جايگاه خبرنگاران محلي فراهم بشود.
**عملكرد فعالان رسانه اي خراسان شمالي قابل قدرداني است
مدير مسئول هفته نامه ماهرويان،مهم ترين چالش هاي نشريات محلي خراسان شمالي را در سه بخش تبيين كرد وگفت:آموزش نخستين چالشي است كه مطبوعات استان با آن دست به گريبانند و به ضرس قاطع مي توان گفت كه بيشتر كساني كه در حال حاضر در حيطه مطبوعات تحت هرعنواني مشغول فعاليت هستند، با آزمايش و خطا و تجربه اندوزي توانسته اند قامتي راست كنند وهمچنان كج دار و مريز با شرايط سخت اقتصادي و چالش هاي سياسي حوزه مطبوعات به فعاليت شان ادامه مي دهند كه البته و انصافا عملكردشان قابل قدرداني است.
جابر خالدي، برگزاري سالانه دوره هاي آموزشي مطبوعاتي را براي پر شدن اين خلاء بزرگ پيش روي مطبوعات استان ضروري عنوان كرد و گفت: زيبنده است كه نهادهاي متولي اين بخش ، سالانه دوره هاي آموزشي داير و ازعلاقه مندان اين عرصه دعوت كنند و ضمن آموزش، مدارك معتبري صادر كنند تا مدعوين، براساس اصولي درست و پايه اي در اين وادي مشغول فعاليت شوند و كمبود نيروي حرفه اي به اين شكل برطرف شود.
وي افزود: از طرفي، دوستاني هم كه در فضاي مجازي دست به قلم شده اند، مي توانند با بهره مند شدن از اين آموزش ها ، نسبت به بي اخلاقي هايي كه سهوا و يا عمدا در عرصه نوشتار روي مي دهد،آگاهي بيشتري پيدا كنند ونقدها در فضايي خارج از توهين و افترا شكل و بسط خواهد يافت.
وي كمبود و عدم تنوع نشريات در استان را چالش ديگري برشمرد وگفت: كمبود نيروي آموزش ديده و كم روزمه براي دريافت مجوز نشريه از يك سو ، گذراندن هفت خان رستم براي اخذ مجوز از متوليان مطبوعاتي و روند زمانبري كه بايد توسط درخواست كننده طي شود از ديگر سوي، باني اصلي كم تنوع بودن نشريات استاني است و نتيجه آن نبودن رقيب در عرصه رقابت ،پايين آمدن درجه خلاقيت و تك بعدي شدن نشريات در حال انتشار استان خواهد بود.
اين فعال رسانه اي بعد اقتصادي راچالش سوم و اصلي فعلي مطبوعات استان برشمرد وگفت: به علت ريسك پذير بودن اين عرصه، مسلما صرفه اقتصادي چنداني براي سرمايه گذار نخواهد داشت ، چون سرمايه به اصطلاح ترسوست و آنچه مشخص است ، سرمايه گذاري در اين عرصه براي بخش خصوصي صرفه نخواهد داشت و تنها افراد انگشت شماري پاي كار مي مانند كه فقط دغدغه اين فعاليت را دارند و چند صباحي دست وپا مي زنند و خود به خود غرق اين بحر طويل مي شوند.
وي با بيان اينكه، آنچه مي ماند حمايت هاي دولتي است كه بايد انجام شود، كه نمي شود، افزود: چنانچه دولت يا ارگاني حامي نشريات شود ، ناگفته پيداست كه چه اتفاقي مي افتد و به قول شيخ اجل «پيداست از زانوي آن»، آنچه كه ندارد آزادي است و آزادي كه نباشد مطبوعات بيشتر ريشخندي مي شوند براي اجتماع تا اينكه مركز اطلاع رساني و نشر فرهنگ باشند.
اين فعال رسانه اي گفت:كمبود منابع مالي ،بي گمان كارتوليد محتوا، چاپ وتوزيع نشريات را دچار معضل مي كند تا حدي كه فعاليت بسياري از نشريات استان به تعطيلي كشيده شده است و الباقي هم اگر شرايط اينگونه باشد ،تعطيل مي شوند.
وي يكي از راهكارهاي پيشگيري از تعطيلي مطبوعات را بيمه كردن فعالان اين حوزه عنوان كرد وافزود:با تحت پوشش بيمه قرار گرفتن فعالان مطبوعاتي استان از سوي متوليان اين وادي و برنامه ريزي براي اينكه هزينه تيراژي مشخص و حداقلي نشريات فعال در استان اعم از بومي و غير بومي تحت لواي نشريه يا موسسه فرهنگي معتبر پرداخت شود تا از چرخه فعاليت خارج نشوند ،شايد اميدي به بالا رفتن سطح محتوا و ارتقاي وجهه مطبوعات استان داشته باشيم وگرنه همين اندك بضاعت را هم بزودي نخواهيم داشت.
خالدي اشكال وارده بر بيشتر مطبوعات استان را «كپي- پيست» كردن مطالب و درج اخبار سوخته در ويترين بسته تقديمي به مخاطبان برشمرد وگفت: مطبوعات استان بايد به سمت توليد محتوا و تخصصي شدن پيش روند، در غير اين حالت كار ارائه شده بيشتر تكرار مكررات خواهد بود و جاذبه اي براي مخاطب نخواهد داشت.
وي تاكيد كرد: نقد، تحليل، كار فكري ، شفاف سازي و چشم جامعه بودن ( رسالت مطبوعات) بايد سرلوحه كارمطبوعات محلي ماشود ، رسالتي كه نبود آن بسترساز فساد هاي كلان و تشكيل شبكه هاي رانتي خواهد شد.
در خراسان شمالي 19 موردمجوز نشريه (اعم از مكتوب و غير مكتوب، عمومي و تخصصي) ثبت شده است كه از اين تعداد 4 مورد در مهلت راه اندازي ، 4 نشريه نيمه فعال، و 11 نشريه اعم از عمومي وتخصصي فعال است.
از سال 92 تا كنون 6 نشريه به دليل عدم انتشار و اعلام وصول بر اساس قانون، مشمول لغو مجوز قرار گرفته اند.
250 خبرنگار در رسانه هاي مختلف خراسان شمالي فعاليت مي كنند.
گزارش از : مرضيه مهربان ** انتشاردهنده:علي شهيديان
7187/1744