به گزارش ايرنا، مسئولان و دست اندركاران امور فرهنگي استان مركزي معتقدند، سرانه مطالعه در استان مركزي در حد انتظار نيست و با توجه به پيشينه فرهنگي درخشان اين منطقه و كارنامه اي كه اين استان در تربيت فرهيختگان دارد، نياز است كه در حوزه ارتقاء فرهنگ كتاب و كتابخواني اقدامات بايسته اي صورت بگيرد.
بالا بودن شمارگان كتاب، ميزان مراجعه مردم به كتابخانه هاي عمومي و برقراري گفتمان كتاب و مطالعه سه شاخص مهم براي سنجش سرانه كتابخواني در هر جامعه است اما، در ايران و به خصوص استان مركزي هيچ كدام از اين شاخص ها حال و روز خوبي ندارند.
ترجمه انگليسي آخرين اثر هاروكي موراكامي نويسنده 65 ساله ژاپني سال گذشته ميلادي در اروپا يك ميليون شمارگان داشت و همه آن نيز به فروش رسيده است و اين در حاليست كه شمارگان متوسط كتاب در كشور ما بين 500 تا 700 نسخه است، البته اين شاخص به احتساب كتاب‌هاي كمك درسي محاسبه شده است در حالي كه در بسياري از كشورها اروپايي و حتي آسيايي كتاب‌هاي كمك درسي را جزء آمار مذكور به حساب نمي آورند.
اكنون كه مردم به دلايل مختلف كتاب نمي خرند و موسسات نشر در نقاط مختلف ايران در آستانه تعطيلي قرار دارند، بايد با مراجعه به كتابخانه هاي عمومي نيازهاي فرهنگي برآورده شود اما، اين شاخص مهم نيز چندان مناسب نيست چرا كه از جمعيت حدود 80 ميليوني ايران، اعضاء كتابخانه هاي عمومي كشور به سه ميليون نفر هم نمي رسد.
اين درحاليست كه بر اساس استانداردهاي جهاني بايد حداقل25 ميليون نفر از جمعيت ايران عضو كتابخانه هاي عمومي باشند.
طبق استاندارد هاي جهاني بايد بيش از 300 ميليون جلد كتاب در كتابخانه هاي عمومي نقاط مختلف كشور وجود داشته باشد در صورتي كه درحال حاضر حدود 50 ميليون جلد كتاب در كتابخانه هاي عمومي كشور وجود دارد.
برقراري گفتمان كتاب و مطالعه نيز يكي ديگر از شاخص هاي سنجش سرانه مطالعه در جامعه است به اين معنا كه وقتي مردم صحبت مي‌كنند غالب گفتمانشان با كتاب و كتابخواني باشد، يعني مسئولان كه حرف مي‌زنند ارجاع به كتاب بدهند، در رسانه كه نگاه مي‌كنيد رد پاي پر رنگي از كتاب ببينيد اما، اين شاخص نيز در لايه هاي مختلف جامعه كمرنگ است.
اگرچه رغبت پايين به مطالعه به عنوان معضلي كشوري رخ مي نمايد اما با توجه به اهميتي كه دانا محوري در تصميم سازي و ارتباطات فرهنگي و اجتماعي دارد، نياز است كه اين مهم به شيوه اي علمي و موثر در استان مركزي واكاوي و بررسي شود.
به گزارش ايرنا، بر اساس بررسي هاي اداره كل كتابخانه هاي استان مر كزي، سرانه مطالعه كتاب غير درسي چاپي در استان مركزي روزانه 11 دقيقه و 30 ثانيه است در حالي كه سرانه كشوري مطالعه حدود 13 دقيقه است، اگر چه سرانه كشور هم نسبت به ديگر كشورها حال و روز خوبي ندارد.
به گواه بازار راكد نشر و تيراژهاي حداقلي، سرانه مطالعه در كشور مناسب نيست و با وجود جمعيت 80 ميليون نفري و جمعيت 70 درصدي شهرنشين، تيراژ كتاب و توليدات فرهنگي با سه تا 10 هزار جلدي نشان از سرانه بسيار پايين مطالعه دارد و به گفته برخي مسئولان سرانه مطالعه كشور از 70 دقيقه تجاور نمي كند.
عوامل متعددي براي در رقم خوردن وضعيت نامطلوب مطالعه در كشور و استان وجود دارد كه از آن جمله گراني كتاب، مشغله كاري زياد، پر كردن اوقات فراغت با جذابيت هاي فناوري ارتباطي نوين از قبيل تلويزيون، رايانه و يا گوشي هاي تلفن همراه و هوشمند است اما، همه اين ها دليل محكم و قاطعانه اي براي كمرنگ شدن عادت كتابخواني و سرانه پايين مطالعه نيست.
نياز است مجموعه مسائل درهم پيچيده و پنهان شده در فرهنگ ايراني كه تحليل را سخت و شناخت را با مانع روبه رو مي كند بررسي شده و عوامل واقعي اين پديده نا خوشايند را جستجو كرد و آن ها را در كنار هم نشاند و اين نقيصه مهم را از ساحت فرهنگ برطرف كرد.
نماينده ولي فقيه در استان مركزي در اين خصوص گفت: احياء فرهنگ اسلامي و ايراني و نهادينه كردن اخلاق در جامعه از مسير مطالعه و توسعه فكري مي گذرد كه مسئولان فرهنگي به خصوص اعضاي شوراي فرهنگ عمومي بايد به اين مهم توجه ويژه داشته باشند.
آيت الله قربانعلي دري نجف آبادي با بيان اينكه اعضاي شوراي فرهنگ عمومي استان مركزي به عنوان تصميم گيران نهايي فرهنگ استان بايد خود عضو فعال كتابخانه ها باشند، اظهار كرد: افراد فرهيخته و نهادهاي فرهنگي استان بايد الگوي اشاعه فرهنگ مطالعه و كتابخواني باشند چرا كه اين مهم يكي از شاخص هاي اصلي توسعه يافتگي و باروري انديشه در جامعه است.
امام جمعه اراك سرانه مطالعه در استان مركزي را غيرقابل قبول عنوان كرد و گفت: اين استان در همه نقاط كشور و حتي جهان به عنوان زادگاه امام خميني(ره) و خاستگاه علماي بزرگ اسلامي معرفي شده است و بايد در همه زمينه ها به خصوص مسائل فرهنگي و اجتماعي سرآمد ديگر استان هاي كشور باشد.
وي، خواستار عزم جدي شهرداري ها و شوراهاي اسلامي شهرهاي استان مركزي در عمل به تعهدات قانوني و حمايت همه جانبه از كتابخانه هاي عمومي شد و تاكيد كرد: پرداخت نيم درصد بودجه شهرداري ها به نهاد كتابخانه هاي استان و همكاري در گسترش فرهنگ كتابخواني بايد در دستور كار قرار بگيرد.
نماينده ولي فقيه در استان مركزي، بي توجهي خانواده ها و وزارتخانه هاي آموزش و پرورش و علوم، تحقيقات و فناوري معاون سياسي و امنيتي استانداري استان مركزي نيز كاهش گفتمان در فضاي انتشاراتي را مهمترين دليل سرانه پايين مطالعه عنوان كرد و گفت: اين پديده محدوديت در انتشار ديدگاه هاي آزاد و مختلف در عرصه نگارش كتاب را به دنبال دارد و بايد عرصه نقد و ميدان مخالفت و چند صدايي را آزاد گذاشت چرا كه اين مهم پاسخگويي علمي، كاهش آراء غيركارشناسانه و افزايش نشاط و پويايي در فضاي كتاب و كتابخواني را به دنبال دارد.
شكرالله حسن بيگي افزود: منابع جايگزين مانند تلويزيون، فضاي مجازي و شبكه هاي اجتماعي نيز تاثير به سزايي در افت سرانه مطالعه در كشور و استان مركزي دارد، در حاليكه رد و بدل شدن اطلاعات از اين طريق تاثير عميق مطالعه هدفمند را ندارد و اين امر بايد در بين آحاد جامعه به خصوص جوانان ونوجوانان نهادينه شود، كه هيچ منبعي مانند كتاب به معلومات و داشته هاي علمي انسان اضافه نمي كند.
وي گفت: تمايل ايرانيان به ادبيات شفاهي، گران بودن قيمت كتاب، نهادينه شدن احساس بي نيازي به دانستن در جامعه از ديگر موارد مهم در پايين بودن فرهنگ مطالعه در نقاط مختلف كشور به خصوص استان مركزي است.
به گزارش ايرنا، معاون سياسي و امنيتي استانداري استان مركزي بيان كرد: ارتقاء كمي و كيفي كتابخانه هاي عمومي استان و روزآمد كردن عناوين مطالعه همخوان با سلايق و نياز بخش هاي مختلف جامعه از موضوعات مهمي است كه بايد مورد توجه مسئولان قرار بگيرد.
وي افزود: نهاد كتابخانه هاي اين استان به عنوان طلايه دار فرهنگ كتابخواني بايد از تمام نهادها گزارش هاي مدون ماهيانه و ساليانه مطالبه كند.
حسن بيگي اضافه كرد: بر اساس گزارش نهاد كتابخانه هاي استان مركزي، سرانه مطالعه بسيار پايين ارزيابي شده است و مسوولان فرهنگي استان وظيفه دارند همه تلاش خود را براي ارتقاء سرانه مطالعه مفيد در جامعه به كار ببندند.
مديركل كتابخانه هاي استان مركزي نيز گفت: هم اكنون 72 باب كتابخانه در اين استان فعال است كه 957 هزار جلد كتاب را به اعضاء خود امانت مي دهند.
امين كمالوندي افزود: بر اساس استاندارهاي جهاني و با توجه به تراكم جمعيت استان مركزي بايد چهار ميليون جلد در كتابخانه ها به مردم عرضه شود و بيش از سه ميليون جلد كتاب ديگر بايد تهيه و به گنجينه كتابخانه ها افزوده شود.
وي، همكاري نكردن شهرداري ها در پرداخت سهم نيم درصد به نهاد كتابخانه هاي استان را مهمترين مشكل اين نهاد عنوان كرد و گفت: در سال جاري شهرداري اراك تنها يك ميليارد ريال به حساب نهاد كتابخانه هاي استان مركزي واريز كرد در صورتي كه اين دستگاه خدماتي بيش از 22 ميليارد ريال به نهاد كتابخانه هاي استان مركزي بدهكار است.
مديركل كتابخانه هاي استان مركزي با بيان اينكه هم اكنون 50 هزار و 619 نفر در كتابخانه هاي مختلف استان عضو هستند، بيان كرد: سال گذشته 53 هزار 955 نفر دركتابخانه هاي استان عضو بودند كه در مقايسه با سال جاري حدود هزار نفر كاهش دارد.
وي بيان كرد: از 50 هزار و 619 عضو كتابخانه هاي استان مركزي، 28 هزار 540 نفر زن و بقيه مرد هستند.
كمالوندي بيان كرد: يك ميليون و 23 هزار و 217 جلد انواع كتاب در كتابخانه هاي استان وجود دارد كه بر اين اساس براي هر يك نفر كمتر از يك كتاب وجود دارد.
وي، فضاي فيزيكي كل كتابخانه هاي استان مركزي را 30 هزار و 281 متر مربع اعلام كرد و گفت: به ازاي هر 100 نفر يك متر و 99 سانتيمتر فضاي كتابخانه اي در استان وجود دارد كه در برنامه ششم توسعه اين مهم بايد به هشت متر مربع براي هر 100 نفر برسد.
مديركل كتابخانه هاي استان مركزي بيان كرد: بيش از 12 هزار جلد انواع كتاب خطي، چاپ سرنگي و سربي در كتابخانه هاي استان مركزي وجود دارد.
73 كتابخانه در نقاط مختلف شهري و روستايي استان مركزي فعاليت مي كنند.
3017/6013/ خبرنگار: مصطفي مجللي**انتشار دهنده:مژگان حيدري*
اراك - ايرنا - مهمترين شاخص توسعه فرهنگي در هر جامعه اي وجود كتابخانه هاي غني و متعدد و سرانه بالاي مطالعه است و بهبود شاخص هاي اين مهم گامي اساسي در راستاي تقويت فرهنگ ايراني و اسلامي در جامعه مي باشد.