نقش پررنگ والدین در کاهش خطرات حوادث چهارشنبه آخر سال

به گزارش خبرنگار ایرنا، چهارشنبه آخر سال جشن بازمانده از نیاکان در ایران باستان است که از آن به عنوان پیشواز نوروز یاد شده و با آمیزه ای از آیین‌های گوناگون برگزار می‌شد، امروز نیز این رسوم با تغییراتی نسبت به گذشته همچنان برگزار می شود که به رغم همه زیبایی ها آن می تواند با تنها اندکی غفلت و ناآگاهی به خصوص برای کودکان،‌ نوجوانان و جوانان آسیب های جبران ناپذیری برجا بگذارد در حالیکه با نظارت والدین و برخی تدابیر مسوولان، بسیاری از حوادث این روز قابل پیشگیری است.

طبق آئین باستان آخرین چهارشنبه سال، آتش بزرگی برافروخته و تا صبح روز بعد و برآمدن خورشید روشن نگه داشته می‌شد و مردم از روی آن می پریدند و در زمان پریدن می‌خوانند " زردی من از تو، سرخی تو از من" و این جمله نشانگر مراسمی برای تطهیر و پاک‌سازی مذهبی بود که واژه "سوری " به معنی سرخ نیز به آن اشاره دارد.

طی سال های اخیر این مراسم که باید شادی آفرین و توام با ثبت خاطراتی ماندگار از دورهمی های خانوادگی باشد، جای خود را به لحظات دلهره آور برای خانواده ها و گاه حتی به میدانی شبه به جنگ تبدیل می شود و با وجود اینکه اطلاع‌رسانی بسیاری درباره آسیب‌های رفتارهای هیجانی و استفاده از مواد آتش زا و منفجره غیراستاندارد و دست ساز در این مراسم صورت می‌گیرد، اما همچنان با بی توجهی افرادی به توصیه ها، اتفاق‌های ناگوار به ثبت می رسد.

در این راستا سازمان اورژانس کشور نسبت به روند افزایشی مصدومان حوادث مرتبط با چهارشنبه آخر سال هشدار داده و اعلام کرده است: از ابتدای اسفند ماه جاری هفت فوتی ناشی از این استفاده و آماده سازی مواد منفجره مرتبط با مراسم چهارشنبه آخر سال در کشور ثبت شده است که ۷۳ درصد از مصدومان دارای سن ۱۸ سال و کمتر بوده‌اند.

این آمار از روندی نگران کننده حکایت دارد، به گفته اورژانس در بازه زمانی یکم تا نوزدهم اسفند ماه در کل کشور رشد ۱۸ درصدی آسیب دیدگان حوادث مرتبط با چهارشنبه آخر سال در مقایسه با پارسال را شاهد بودیم، آمارها نشان می دهد که در این مدت تعداد فوتی ها ۱۷ درصد، قطع عضو چهار درصد، آسیب به چشم ۲۸ درصد و سوختگی ۳۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است.

ایرنا مرکز زنجان برای بررسی بیشتر این موضوع، اقدامات و تمهیدات دستگاه های متولی برای پیشگیری و کاهش آسیب های مراسم چهارشنبه آخر سال میزگردی را با حضور سرهنگ حمید رضا قدیمی، رییس پلیس پیشگیری فرماندهی نیروی انتظامی استان، محسن پناهی، معاون سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری زنجان، محسن رضایی مسوول آموزش اورژانس زنجان و علی ذوالقدر جامعه شناس برگزار کرده است.

ایرنا: پلیس زنجان چه تمهیداتی را برای برقراری امنیت در مراسم چهارشنبه آخر سال اتخاذ کرده است؟

سرهنگ قدیمی: پلیس استان بنابر وظیفه ذاتی خود در سه بخش طرح های ترافیکی، امنیتی و انتظامی برنامه هایی را در دستور کار خود قرار داده و به موازات نیز اقدامات پیشگیرانه خود را از ماه های قبل آغاز کرده است، همزمان نیز طرح های مقابله ای در حوزه پیشگیری از ورود انواع مواد محترقه وم منفجره انجام داده است.

دغدغه پلیس در چهارشنبه آخر سال این است که حادثه ای وارد هفت سین مردم نشود و در واقع سینی به نام سانحه نباشد، وظیفه قانونی پلیس در امر پیشگیری و وظیفه اخلاقی آحاد جامعه آگاهسازی و اعلام هشدارهای لازم است تا اتفاق و حادثه ای به وقوع نپیوندد، همچنان که یک تصادف، زاییده یک تخلف است، در چهارشنبه آخر سال نیز هر سانحه و اتفاقی حاصل یک بی احتیاطی است.

به خانواده توصیه می‌شود اگر قرار است جشنی برای این مراسم برگزار شود، خانواده و محله محور باشد، نظارت و کنترل والدین بر فرزندان به ویژه کودکان بیش از گذشته انجام گیرد که دوری از هر گونه آسیب نیازمند دور اندیشی خانواده هاست.

بهار فصل امید و نشاط است و در آستانه بهار ایمنی و سلامت فرزندان را به تاجران خطر، خشونت و پژمردگی نسپاریم، شعار نوروز ۱۴۰۳ فراجا، آرامش و امنیت در بهار قرآن و طبیعت است.

در خصوص پیشگیری، اقدامات گسترده ای در صدا و سیما، در قالب طرح نیایش و وصال "مساجد و مدارس" انجام گرفته و توصیه پلیس این است با کسانی که بر هر نحوی آرامش، امنیت و آسایش مردم را به خطر بیندازند، بدون تعارف برخورد لازم در چارچوب قانون انجام خواهد گرفت و در این زمنیه نیز هماهنگی لازم با دستگاه قضایی انجام شده است چرا که برابر با ماده ۲۹ قانون هوای پاک ایجاد هر گونه آلودگی صوتی از منابع ثابت و متحرک جرم محسوب می شود.

پلیس با کسانی که با انفجار مواد محترقه غیر استاندارد، راه بندان، برپا کردن آتش در معابر عمومی مزاحمت برای دیگران ایجاد کنند، برخورد لازم را خواهد داشت و تا کنون نیز بیش از یک تن و ۱۰۰ کیلوگرم انواع مواد محترقه همچنین یک میلیون و ۵۰۰ هزار عدد انواع مواد منفجره در استان کشف و ضبط شده است.

در این زمینه ۶ نفر به عنوان قاچاقچی مواد محترقه خطرناک دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شدند، پنج دستگاه خودرو نیز توقیف شده است که دستگاه قضا در چارچوب مقررات با این افرد متخلف که آرامش و امنیت جامعه را با خطر مواجه می کنند، برخورد می کند.

پلیس با افرادی که شب چهارشنبه آخر سال اقدام به هرگونه سلب آسایش، امنیت و آرامش مردم کنند، برخورد قانونی خواهد کرد که در این رابطه هماهنگی های لازم نیز با دستگاه قضایی انجام شده است ودستگیر شدگان در این ایام تا آخر تعطیلات نوروز در بازداشت خواهند بود. پلیس مخالف شادی مردم نیست، اما مخالف ناهنجاری هایی است که برچسب جشن و شادی دارد، هم اکنون بیش از ۴۰۰ محله در سطح مرکز استان وجود دارد که از این تعداد ۲ محله در برخی مواقع می خواهند اقدامات ناهنجاری را انجام دهند که با فرهنگسازی ها نسبت به سال های قبل وضعیت بهتری حاکم شده است.

پلیس با افرادی که شب چهارشنبه آخر سال اقدام به هرگونه سلب آسایش، امنیت و آرامش مردم کنند، برخورد قانونی خواهد کرد که در این رابطه هماهنگی های لازم نیز با دستگاه قضایی انجام شده است و دستگیر شدگان در این ایام تا آخر تعطیلات نوروز در بازداشت خواهند بود.

نسل جوان شادی و هیجان خود را در آزار هموطنان خویش جستجو نمی کند، انتظار بر این است که با توجه به تقارن بهار قرآن و چهارشنبه آخر سال مسائل ایمنی بیش از گذشته رعایت شود.

بر اساس داده ها تماس های مردمی با سامانه ۱۱۰ همواه وجود دارد و این موضوع نشان می دهد پلیس در جلب اعتماد به عنوان سرمایه های اجتماعی موفق عمل کرده است. مردم به پلیس اعتماد دارند و همکاری آنان می تواند در تحقق اهداف نیروی انتظامی مهم و موثر باشد.

ایرنا: چه مواردی در عملیات های آتش نشانی در چهارشنبه آخر سال نمود بیشتری دارد و چه تدابیری در این خصوص اندیشیده شده است؟

پناهی: سازمان آتش نشانی زنجان نیز چهارشنبه آخر سال در بالاترین آمادگی خود قرار دارد و اکیپ ها در ۳۲ نقطه شهر به صورت ثابت و سیار با ۱۱۰ آتش نشان خدمت رسانی خواهند کرد، آتش نشانان زنجان خود را برای بدترین شرایط و حوادث آماده کرده اند، تجهیزات لجستیکی و سنگین نیز وجود دارد و تا به این لحظه حادثه ای خاص از قبیل انفجار مواد محترقه منجر به تخریب گزارش نشده است.

در زمان حاضر لوازم و ابزار آلات مواد محترقه با توجه به شرکتی و بسته بندی بودن، گرانتر به فروش می رسد و در این میان موضوع نگران کننده این است که جوانان به دلیل مقرون به صرفه نبودن مواد شرکتی، به سمت استفاده از مواد دست ساز گرایش پیدا کنند که در این خصوص نیز آمادگی لازم برای پاسخگویی به شرایط حاد وجود دارد. در حوزه پیشگیری نیز از ۱۰ روز گذشته واحد آموزش و پیشگیری اقداماتی را در مدارس شهر مورد توجه قرار داده است.

بیشترین مصدومین چهارشنبه آخر سال را رده سنی نوجوانان و پایین تر تشکیل می دهند و آسیب وارده نیز به طور معمول به ناحیه صورت و دست است، البته رعایت نکات ایمنی اهمیت دارد و پیشگیرانه است. در این میان پویشی با عنوان " نه به چهارشنبه سوری خطرناک "راه اندازی شد که مخالفتی با آئین های باستانی این شب ندارد. این کار بسیار ارزشمند به صورت کشوری در حال اجرا بوده و این در حالی است که همه ساله برخی صدمات وارد شده به خصوص به گروههای سنی پایین غیرقابل جبران بوده است.

برای چهارشنبه آخر سال توصیه می شود عموم مردم خودروهای خود را در صورت امکان در پارکینگ ها بگذارند، از روشن کردن آتش در سطح آسفالت و یا محل هایی که احتمال عدم کنترل آتش سوزی وجود دارد، خودداری کنند، نکته مهم اینکه آسفالت از مشتقات نفتی است، خارج از خسارتی که آتش افروزی ها به آن وارد می کند، می تواند عواقب و خطرات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

استفاده از موادمحترقه دست ساز بسیار خطرآفرین بوده، چرا که بعضی از مواد شیمیایی به خودی خود و در اثر افزایش دما و ارتعاشات امکان انفجار را دارند و به طور عموم قدرت انفجار آنها نیز چندین برابر است.طبق آمارها سال گذشته حادثه شدیدی در شهر زنجان رخ نداد اما بین ۲۰ تا ۳۰ مورد حوادث آتش سوزی گزارش شد که با هماهنگی نیروی انتظامی با اعزام به محل، موارد مهار شد که امیدواریم این روند همچنان در سال جاری نیز سیر نزولی داشته باشد.

تجارب نشان می دهد چند روز مانده به چهارشنبه آخر سال حوادث سنگینی در استان به وقوع می پیوست اما پیک اصلی حوادث در روز و شب سه شنبه رخ می دهد، روز بعد از این مراسم نیز اغلب موارد جزئی بوده است.

شهروندان باید به این امر توجه کنند که به هیچ عنوان از بالن استفاده نکنند، چرا که ایمنی کافی ندارد و می تواند بر اثر حرکت هوایی، جایی فرود کند و آتش سوزی هایی را موجب شود.

روند کاهشی آمار حوادث نشان می دهد که شهر به سمت ایمن شدن حرکت می کند و استمرار آن نیازمند آگاهسازی بیشتر است.

آتش نشانی زنجان در صورت وقوع حوادث گسترده این ظرفیت و توانمندی را دارد تا در اسرع وقت نسبت به مهار آن اقدام کند و در این خصوص مشکلی ندارد.

شهروندان در صورت مشاهده آتش سوزی غیرقابل کنترل با سامانه ۱۲۵ تماس حاصل و آدرس و محل دقیق حادثه را اعلام کنند تا عوامل در کمترین زمان ممکن به محل برسند.

ایرنا: بیشترین صدمات استفاده از مواد محترقه و منفجره به کدام ناحیه بدن است؟

رضایی: وظیقه ذاتی اورژانس، مدیریت بحران و بیماران است، علاوه بر آن در حوزه پیشگیری نیز فعالیت می کند، طبق دستورالعمل اورژانس کشور از اول اسفند سال جاری با تمرکز بیشتر بر گروه های هدف و حضور در مدارس و مساجد نسبت به آموزش های لازم اقدام کرده و این مهم حتی در فضای مجازی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

طبق برنامه ریزی ها همه ۶۳ پایگاه اورژانس استان و همچنین بالگرد هوایی استان آماده خدمات رسانی به حوادث چهارشنبه آخر سال است و علاوه بر آن کدهای مازاد نیز مستقر خواهند شد، پیک ماموریت ها هم مدیریت شده است و تمامی پرسنل در آماده باش هستند.

طبق آمار های اعلام شده تعداد کل مجروحین چهارشنبه‌ سوری سال گذشته در استان زنجان ۱۶۲ نفر بود که از این تعداد ۶۴ نفر مربوط به زنجان، ۲۱ نفر ابهر، ۴۲ نفر خدابنده، ۲۳ نفر خرمدره، ۱۰ نفر طارم و ماهنشان و ایجرود نیز هر کدام یک مورد را ثبت کردند، در این میان به لحاظ تفکیک جنسیتی نیز ۳۱ نفر زن و ۱۳۱ نفر مرد بودند.

سه مورد قطع عضو از ناحیه مچ دست، ۲ مورد نیز قطع شدگی انگشت وجود داشت، از اول اسفند امسال تا کنون ۲ مورد تماس با اورژانس ۱۱۵ ثبت شد که یک مورد به پسر ۱۵ ساله دچار سوختگی درجه ۲ انگشتان دست و دیگری به کودک سه ساله خراشیدگی دست اختصاص داشت که هر ۲ نفر به صورت سرپایی درمان و ترخیص شدند.

بیشترین آسیب ناشی از استفاده از مواد محترقه مربوط به صورت، پاها به ویژه چشم ها بوده است و در این میان حمل مواد دست ساز و انفجار آن می تواند آسیب جدی به احشاء شکم را موجب شود.

فرد دچار سوختگی و یا قطع عضو چه باید کند؟

بر این مبنا فردی که دچار سوختگی شده را باید از منبع حرارتی جدا کرد و فرآیند خنک سازی را با آب سرد، آب ولرم مایل به سرد به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه انجام داد این در حالی است که فرآیند سوختن تا ۱۰ دقیقه بعد از جداسازی از منبع نیز ادامه دارد که با سرد کردن، عمق سوختگی کاهش می یابد، در این میان برخی ها درمان های غیر اصولی خانگی انجام می دهند که چندان کار ساز نیست.

در صورت صدمه به چشم نیز می توان با لیوان یکبار مصرف محل را خنک کرد و بلافاصله چشم دیگر را نیز طبق همین روال پوشش داد، به این دلیل که عضلات کنترل کننده چشم مشترک است و سپس با اورژانس تماس گرفته شود، در صورت قطع عضو، عضو قطع شده را داخل نایلون فریزر در محل خنک قرار داد، تا اقدامات و فرآیندهای بعدی انجام گیرد. همچنین داشتن جعبه کمک های اولیه نیز اهمیت ویژه ای دارد و این موضوع از سوی خانواده ها باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

ایرنا: چهارشنبه آخر سنت دیرینه ایرانیان است که طی سال های اخیر دستخوش تغییرات شده، علت چیست؟

ذوالقدر جامعه شناس: با نگاهی به آمارهای سالهای گذشته اورژانس استان، میزان فوتی های حوادث ناشی از چهارشنبه آخر سال به حداقل خود رسیده که این مهم به دلیل اطلاع رسانی های وسیع رسانه ای و اقدامات پیشگیرانه دستگاه های متولی بوده است.

تحلیل های ۵۰ سال اخیر نشان می دهد که چهارشنبه آخر سال دچار تغییراتی شده است که به نوع نگاه ها به آن باز می گردد، پیش از این آیین هایی برگزار می شد اما با مقاومت هایی مواجه بود. اما اکنون با راه اندازی پویش های خوب تلاش می شود علاوه بر احترام به چنین آیین های باستانی، دورهمی با شادی برگزار شود.

می توان گفت نگاه جامعه نسبت به این واقعه فرهنگی در مقایسه با سال های گذشته دچار تغییراتی شده که در این میان مشارکت مردم امری مهم و ضروری است همچنین فروش و استفاده از مواد محترقه استاندارد نیز موجب شده است تا حوادث و تلفات ناشی از آن به حداقل ممکن خود برسد.

استمرار همین آگاهی و فرهنگ سازی در مدارس می تواند در کاهش هر چه بیشتر حوادث موثر باشد، متولی برگزاری مراسم چهارشنبه آخر سال به صورت بی‌خطر و با جشن هایی خاص شهرداری ها هستند و این نهادهای غیر دولتی نقش بسیار پررنگی دارند.

در سطح شهر میادین شهری مختلفی وجود دارد که می توان آتش بازی کنترل شده ای را با حضور مردم و به صورت متمرکز برگزار کرد با توجه به فرهنگ سازی و مشارکت مردم باید به سمتی حرکت کرد که افزایش مشارکت اجتماعی و به نوعی همدلی را شاهد باشیم که آغاز چنین حرکتی می تواند تاثیرات مثبتی را به همراه داشته باشد.

هرچه برگزاری مراسم های مختلف از سوی مسوولان و مردم کنترل شده باشد، عملکرد بهتری خواهد داشت و حتی می توان برنامه های فرهنگی دیگری را نیز اجرا کرد که تبعات خوشایندی به دنبال دارد.

هرچه برگزاری چنین برنامه هایی از سوی مسوولان و مردم کنترل شده باشد، عملکرد بهتری را شاهد خواهیم بود و حتی می توان برنامه های دیگر فرهنگی را نیز اجرا کرد که تبعات خوشایندی به دنبال دارد.

اینکه برای رخدادهای مختلف ملی کمیته هایی تشکیل می شود برای این رخداد اصیل نیز می توان چنین کاری را انجام داد.

برگزاری شادی های چهارشنبه آخر سال در چارچوب و ضوابط تعریف شده نوعی همدلی و همبستگی را به وجود می آورد و در واقع نوعی وحدت جمعی حاصل می شود.

در نهایت مردم نیز باید به این آگاهی برسند که آسیبی که به تاسیسات و بناها و مناظر شهری وارد می شود آثار آن همچان باقی می ماند حتی هزینه ها را افزایش می دهد که کاهش آن در گرو استمرار آگاهسازی است.

آمار کاهشی حوادث چهارشنبه آخر سال استان زنجان در مقایسه با استان های دیگر بیانگر عملکر خوب دستگاه های پیشگیری کننده است.