آیا راه حل اقتصادی چین، جنگ تجاری جدیدی به راه خواهد انداخت؟

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از بلومبرگ، با کاهش رشد فعالیت‌های مرتبط با املاک و مستغلات در سال ۲۰۲۲ که زمانی حدود یک پنجم رشد اقتصادی چین را به خود اختصاص می‌داد، رهبران چین در حال سرازیر کردن پول به بخش تولید هستند.
بخشی از تمرکز چین بر روی سه محرک جدید رشد اقتصادی است که به خودروهای برقی، باتری‌ها و انرژی تجدید پذیر مربوط می‌شود. این فعالیت‌ها به تلاش‌ها برای کربن زدایی در جهان کمک می‌کند و تقاضا برای کالاهایی از جمله مس و لیتیوم را افزایش می‌دهد.

تا کنون این راهبرد به چین برای جلوگیری از رکودی که ژاپن در دهه ۱۹۹۰ و آمریکا در سال ۲۰۰۸ گرفتار آن شد، کمک کرده است. دومین اقتصاد بزرگ جهان، اکنون رشد سالیانه حدود ۵ درصد را ثبت کرده است. با این حال، این مساله به عدم تعادلی دامن می‌زند که زمینه را برای تجدید تنش‌های تجاری جهانی بین چین و جهان توسعه یافته و همچنین اقتصادهای نوظهور ایجاد می‌کند.

آمریکا و اتحادیه اروپا به تازگی هشدارها در مورد ظرفیت مازاد چین را افزایش داده‌اند. اروپا یک مجموعه از بررسی‌های تجاری را آغاز کرد که سبب شد تا چین هفته گذشته تحقیقاتی علیه «قیمت‌شکنی» را در مورد محصولات نوشیدنی اتحادیه اروپا شروع کند. جو بایدن رئیس جمهور آمریکا همچنین اقدامات برای نادیده گرفتن فناوری پیشرفته چین را شدت بخشیده و رقابت انتخاباتی در سال ۲۰۲۴ برای رویارویی با دونالد ترامپ می‌تواند افزایش سیاست‌های حمایت از تولیدات داخلی را در پی داشته باشد.

سیاست چین می‌تواند کشورهای توسعه یافته را نیز تحت تاثیر قرار دهد. درحالیکه راهبرد پکن می‌تواند قیمت اجناس سرمایه‌ای را کاهش دهد، تلاش‌های این کشور برای حفظ صنایع سطح پایین، فضا را برای کشورهایی مانند ویتنام و اندونزی که از ارتقای جایگاه چین در زنجیره ارزش نفع می‌برند، تنگ می‌کند. کشورهای دیگر از جمله ترکیه و هند که به دنبال جذب بیشتر صنایع پیشرفته هستند، به دنبال افزایش سیاست حمایتی خواهند گشت.

تمرکز شی جین پینگ بر روی تولید از ترکیب اهداف اقتصادی، امنیتی و ثبات اجتماعی ناشی می‌شود. مشاوران سیاست گذاری چین و اقتصاددان‌های مرتبط با دولت می‌گویند که این امر تمایل به جلوگیری از مشکلاتی از جمله گسترش نابرابری درآمد و افزایش پوپولیسم را شامل می‌شود که به علت واگذاری مشاغل تولیدی به چین در آمریکا ظهور پیدا کرد.

طبق اطلاعات بلومبرگ، مازاد کالاهای تولیدی چین نسبت به تولید ناخالص داخلی جهانی اکنون حدود ۲ درصد است؛ میزانی که احتمالا بعد از جنگ جهانی دوم در آمریکا مشاهده نشده است. تخمین زده می‌شود که حدود ۴۵ درصد از تولید چین صادر می‌شود درحالیکه یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت این کشور نمی‌توانند اجناسی مانند خودروهای الکتریکی، کشتی و لوازم برقی خانگی را به میزان کافی خریداری کنند.

تمرکز جدید چین بر روی ارتقای صنعتی به معنی ورود به بخش‌هایی است که در حال حاضر تحت سلطه ثروتمندترین کشورها است. این امر به واردات کمتر از کشورهایی مانند آلمان، کره جنوبی و ژاپن منجر می‌شود که به صورت سنتی مازاد تجاری با چین داشتند زیرا این کشورها قطعات با فناوری بالا در اختیار کارخانه‌های چین قرار می‌دادند.

تمرکز جدید چین بر روی تولید در همه بخش‌ها مشاهده می‌شود؛ از افزایش وام‌های بانکی گرفته تا حوزه صنعتی، سرمایه گذاری در پارک‌های صنعتی و افزایش صادرات خودرو و ماشین‌های شستشو. در کمال تعجب معامله گران، این موضوع با وجود رکود در ساخت و سازهای مسکونی، قیمت جهانی کالاها را نیز افزایش داده است.

واضح‌ترین موفقیت تولید چین در تولید سه محصول جدید بوده است. طبق آمارهای رسمی، ارزش صادرات خودروهای برقی، باتری‌ها و پنل‌های خورشیدی در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ نسبت به سال گذشته ۴۲ درصد افزایش یافته است. فروش داخلی این محصولات حتی بیشتر از صادرات است که با یارانه‌ها برای نصب پنل خورشیدی و خرید خودروهای برقی تامین می‌شود. مصرف کنندگان محلی در مقایسه با صادرات ۱.۶ میلیونی، تقریبا ۶ میلیون خودرو برقی مسافربری ساخت داخل در ۱۰ ماهه اول سال ۲۰۲۳ خرید کردند.

جنت یلن، وزیر خزانه داری آمریکا در ماه نوامبر (ابان/ آذر) هشدار داد که مازاد عرضه «در آینده ممکن است در صنایعی به وجود آید که چین به شدت در آنها سرمایه گذاری می کند». هدف یارانه‌های انتخابی در قانون کاهش تورم بایدن این است که فناوری سبز ساخت چین را از بازار ایالات متحده خارج کند.

اتحادیه اروپا همچنین به طور مستقیم در اقدامی نادر تحقیقاتی را در مورد خودروهای برقی چینی آغاز کرده است؛ معمولا صنعت مورد نظر درخواست انجام چنین تحقیقاتی را می‌دهد. در ماه نوامبر، اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفت: ظرفیت‌های مازاد چین در صنایع حفاظت‌شده بازارهای جهانی را در بر گرفته است و می‌تواند پایه‌های صنعتی ما را تضعیف کند.

پکن با اشاره به استقبال شرکت‌های خارجی تلاش کرده تنش‌ها را با واشنگتن و دیگران کاهش دهد: مقامات می‌گویند که هدف در چین و نه لزوما توسط شرکت‌های چینی، مشخص شده است. به عنوان مثال، تولید تسلا در چین برای فروش و صادرات داخلی مورد استقبال قرار گرفته است.