آیت‌الله «سیدابراهیم رئیسی» رئیس جمهوری ایران تیر ماه امسال به دعوت همتایان آفریقایی در کنیا، اوگاندا و زیمبابوه، عازم این قاره شده بود و دستاورد آن نیز ۲۱ سند همکاری بود، امروز چهارشنبه یکم شهریورماه بار دیگر عازم این قاره خواهد شد.
ماموریت این سفر البته متفاوت از سفر گذشته است و رئیس دولت سیزدهم این بار به منظور شرکت در پانزدهمین نشست سران «بریکس» به دعوت رسمی «سیریل رامافوزا» رئیس جمهور آفریقای جنوبی، عازم شهر ژوهانسبورگ محل برگزاری این اجلاس می‌شود.
رئیس جمهور علاوه بر شرکت و سخنرانی در نشست «بریکس پلاس» که سران ۷۰ کشور جهان به آن دعوت شده‌اند، با شماری از سران کشورهای حاضر نیز دیدار و گفتگو خواهد کرد.
بسترسازی و گام‌های رو به جلو در مسیر الحاق
دولت سیزدهم از همان روزهای نخست با هدف سیاست خارجی جامع، متوازن و مبتنی بر همگرایی، توسعه روابط با سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای را نیز در دستور کار خود قرار داد که عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای، تعمیق روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فعال‌تر کردن همکاری‌ها با سازمان اکو و… بیانگر توازن‌بخشی و تقویت سیاست چندجانبه‌گرایی است.
گفته می‌شود که قرار است در نشست ژوهانسبورگ درباره معیارها و فرآیند و زمانبندی پذیرش کشورهای مختلف متقاضی در گروه بریکس توافق شود.
دولت سیزدهم از مدت‌ها پیش عضویت در بریکس را همانند شانگهای در دستور کار قرار داده‌است به عنوان نمونه در روزهای ابتدایی مردادماه، «علی‌اکبر احمدیان» دبیر شورای عالی امنیت ملی برای شرکت در نشست دبیران و مشاوران امنیت ملی کشورهای عضو و دوست بریکس به آفریقای جنوبی سفر کرد؛ سفری که در آن یک گام رو به جلو برای عضویت ایران در بریکس برداشته شد.
البته با توجه به حضور وزیران امور خارجه چند کشور دیگر همچون عربستان سعودی، امارات و ... در نشست کیپ‌تاون به نظر می‌رسد که سایر قدرت‌های منطقه‌ای نیز علاقه‌مند به عضویت در گروه بریکس باشند؛ گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور که از کنار هم قرار گرفتن حرف اول انگلیسی نام پنج کشور شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده‌است.
در حقیقت، بریکس را می‌توان یک باشگاه اقتصادی با گرایشات سیاسی و حتی فرهنگی تمدنی دانست؛ کشورهایی که فقط بازیگرانی در حال توسعه نیستند بلکه قطب‌های اصلی ساختار چندقطبی آینده جهان به شمار می‌روند.
ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بریکس نیز قابل توجه است در زمینه‌هایی چون برخورداری از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین کشورهای دنیا گرفته تا متنوع‌ترین منابع و قدرتمندترین ارتش‌های جهان، این گروه رکوردزنی کرده‌است.
افزون بر آن، کشورهای عضو بریکس ۴۲ درصد جمعیت، ۳۰ درصد سرزمین‌ها، ۲۶ درصد تولید ناخالص داخلی و ۲۰ درصد تجارت کالایی جهان را در اختیار دارند.
مزیت‌های متقابل تهران- بریکس
در ارتباط با مزیت‌های تهران برای بریکس لازم به ذکر است که موقعیت جغرافیایی منحصر بفرد ایران و قابلیت ها و ظرفیت های بی نظیر آن در حوزه انرژی، تزانزیت و فعالیت‌های تجاری و اقتصادی به گونه‌ای است که اعضای بریکس نگاهی ویژه به تهران دارند و ایران از جذابیت بالایی برای کشورهای قدرت و قدرت‌های نوظهور این گروه برخوردار است.
ایران به عنوان مسیر طلایی اتصال ترانزیتی شرق به غرب، سخت مورد توجه چین به عنوان یکی از بزرگترین صادر کنندگان کالا به اقصی نقاط جهان از جمله خاورمیانه و اروپاست تا از طریق ایران یکی از امن‌ترین، ارزان‌ترین و کوتاه‌ترین مسیرهای صادرات خود را ایجاد و همین طور، مواد خام مورد نیاز خود را از ایران و دیگر کشورهای حوزه خاورمیانه از طریق مسیر ایران تامین کند.
در مقابل، عضویت در بریکس، فرصت‌های اقتصادی- سیاسی قابل توجهی را در اختیار ایران قرار می‌دهد که به دلیل بدعهدی غرب در اجرای برجام، تحت شدیدترین تنگناها قرار دارد و چند دور مذاکره در دولت سیزدهم هم به دلیل زیاده‌خواهی‌های آمریکا و متحدان اروپایی، بی‌نتیجه مانده است.
بنابراین، بریکس می‌تواند به کمک ایران برای خنثی سازی تحریم‌های غربی برآید. ضمن اینکه روسیه نیز به عنوان عضوی از شانگهای و بریکس که اینک تحت شدیدترین تحریم‌های تاریخ آمریکا و اروپا قرار دارد، می‌تواند با استفاده از تجارب تهران، تحریم‌های غرب را دور بزند.
در مجموع، در چنین شرایطی که غرب با استفاده ابزاری از تحریم در مقابل کشورهای ناهمسو، سعی در دستیابی به مطالبات گزاف خود دارد، همکاری کشورهای نوظهور بزرگ، غنی و پرجمعیت می‌تواند محاسبات آنها را برهم بزند. با این دیدگاه، بازیگران مختلف جهان به ویژه اعضای بریکس به این نتیجه رسیده‌اند که با تعریف سازوکارهای پولی و اقتصادی مخصوص به خود از آسیب‌های نظم آمریکایی-اروپایی مصون بمانند.
نظر شما