به گزارش ایرنا، اصالت تولید فیروزه‌کوبی یا فیروزه‌نشانی به کمتر از یک قرن اخیر (افزون‌بر ۸۰ سال) در نیشابور استان خراسان باز می‌گردد و پس از آن به اصفهان می‌آید و با نوآوری در تکنیک‌ها به سایر نقاط کشور منتقل می‌شود.
این هنرصنعت کمتر از ۱۰ سال است که وارد چهارمحال و بختیاری شده و در ردیف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی این استان جای گرفته است.
فیروزه‌کوبی همان نشاندن قطعات ریز فیروزه به شکل موزاییک‌کاری بر بخش‌هایی از زیرساخت‌های فلزی از جنس مس، نقره، برنج و برنز است که برای تولید انواع محصولات آن از سنگ‌های فیروزه تکه تکه و بدون ارزش خاص بهره‌گیری و از ابزاری مانند دستگاه چرخ‌کاری، ساب، پولیش، پرداخت و پلی‌استر استفاده می‌شود.
گِردِه‌زنی، خَم‌کاری (زرگری)، سنگ‌چینی (فیروزه‌کوبی)، بندکشی، چرخ‌کاری، ساب، پرداخت و پلی‌استر از مهمترین مراحل تولید انواع محصولات فیروزه‌کوبی به‌شمار می‌رود.
یک زوج هنرمند از اهالی فرادنبه در شهرستان بروجن چهارمحال و بختیاری، از ۲.۵ سال قبل آموزش‌های رشته فیروزه‌کوبی را به‌مدت ۶ ماه در اصفهان فرا گرفتند و وارد این عرصه شدند.
گسترش خانگی این هنر صنعت در چهارمحال و بختیاری
سید کمال حسینی که دانش‌آموخته رشته عمران و همسرش زکیه حسینی دانش‌آموخته رشته کامپیوتر ،همراه همدیگر فیروزه‌کوبی را خارج از رشته تحصیلی خود فرا گرفتند تا ضمن توجه به علاقه شخصی، بتوانند به بازار کار جدیدی ورود و زمینه اشتغال افراد دیگری را فراهم کنند.
این زوج هنرمند در این مدت توانستند با پشتکار خود و بدون دریافت تسهیلات بانکی، زمینه اشتغال هفت به‌صورت مستقیم و ۱۵ نفر به‌طور غیرمستقیم را از طریق فعالیت در کارگاه کوچک خانگی خود فراهم کنند.
زوج هنرمند فعال در رشته فیروزه‌کوبی می‌گویند آمده‌اند تا اثر ماندگار در زندگی مردم به یادگار بگذارند.
تامین مواد اولیه و بازر فروش فیروزه‌کوبی چهارمحال و بختیاری مناسب نیست
یکی از هنرمندان فعال چهارمحال و بختیاری در رشته فیروزه‌کوبی گفت: این هنرصنعت از حدود ۱۰ سال قبل وارد استان شده اما تولید و فروش آن با مشکلاتی مانند گرانی مواد اولیه و نبود بازار فروش مناسب روبه‌رو است.
سید کمال حسینی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: مواد اولیه برای هنرصنعت فیروزه‌کوبی شامل ظروف مس، نرمه فیروزه (سنگ‌های ریز فیروزه) و چسب دو جزئی بیشتر از اصفهان و نیشابور تهیه می‌شود.
وی افزود: علاوه بر داشتن اشتیاق فراوان خود و همسرم در رشته فیروزه‌کوبی اما برای گسترده کردن زمینه فعالیت در این هنرصنعت به ارتقای آموزش، تسهیل در تولید و بهبود وضعیت بازاریابی فروش نیاز داریم تا بتوان خانواده بزرگی در این رشته تشکیل داد.
حسینی به لزوم پیش‌بینی شرایطی برای تهیه مکان با مقیاس مناسب برای هنرمندان رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در چهارمحال و بختیاری اشاره و تصریح کرد: هم‌اکنون انواع محصولات فیروزه‌کوبی را به‌علت کمبود فضای فیزیکی مطلوب، در پارکینگ منزل مسکونی خود تولید و روانه بازار مصرف می‌کنم.
وی یادآور شد: در این صورت می‌توان به‌راحتی بازدهی تولید در هنرصنعت فیروزه‌کوبی را بالا بُرد و در این رشته صنایع‌دستی تحول‌آفرینی کرد.
این هنرمند فعال در رشته فیروزه‌کوبی با اشاره به مشکلات فعالیت در این هنرصنعت اظهار داشت: گرانی هزینه‌های حمل و نقل و وجود چندین لایه از واسطه‌ها و دلالان در مرحله‌های مختلف، باعث شده تا قیمت مواد اولیه در یک‌سال اخیر ۲ برابر شود.
وی گفت: برای جبران هزینه‌های مازاد در روند تولید محصولات مرتبط با فیروزه‌کوبی به ماشین‌آلات بیشتر و سرمایه در گردش نیاز است.
حسینی هزینه ایجاد اشتغال مستقیم به‌ازای هر نفر در رشته فیروزه‌کوبی را ۲ میلیارد ریال اعلام و تاکید کرد: فعالیت در این هنرصنعت به ۲ تا سه میلیارد ریال سرمایه در گردش نیاز دارد.
وی با اشاره به لزوم ارتقای وضعیت بازاریابی فروش انواع تولیدات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری مانند فیروزه‌کوبی افزود: هم‌اکنون تولیدات فیروزه‌کوبی این استان در استان همجوار و به‌نام آن استان با قیمتی بسیار بالاتر (حداقل ۲ برابر) فروخته می‌شود.
هنرمند فعال چهارمحال و ختیاری در رشته فیروزه‌کوبی تصریح کرد: اهالی این استان حاضر نیستند همین تولیدات را با قیمتی حداقل ۵۰ درصد ارزان‌تر تهیه کنند و با مراجعه به بازارهای استان همجوار هزینه‌ای ۲ برابری را برای همین محصولات پرداخت می‌کنند.
وی یادآور شد: این در حالی است که کیفیت تولیدات انواع صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری اگر بیشتر از استان‌های دیگر نباشد، کمتر هم نیست و برابری می‌کند.
حسینی اظهار داشت: نبود بیمه هنرمندان از دیگر مشکلات فعالان رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی مانند فیروزه‌کوبی در چهارمحال و بختیاری است و انتظار می‌رود مسئولان چاره‌ای در این خصوص بیندیشند.
فیروزه‌کوبی را خارج از رشته تحصیلی خود دنبال کردیم
هنرمند دیگر رشته فیروزه‌کوبی در چهارمحال و بختیاری نیز گفت: علاقه من و همسرم به این هنرصنعت باعث شد تا هر ۲ این فعالیت را خارج از رشته تحصیلی خود به‌صورت حرفه‌ای آموزش ببینیم و آغاز کنیم.
زکیه حسینی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به وجود اصالت در رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری مانند فیروزه‌کوبی اشاره و تاکید کرد: هنرمندان استان خلاقیت بالایی در تولید انواع محصولات مرتبط با این هنرصنعت دارند.
وی افزود: هنرصنعت فیروزه‌کوبی یکی از رشته‌های پُرطرفدار، هنرپسند و مردم‌پسند در جامعه بوده که محبوبیت آن بین قشرهای مختلف چشمگیر است.
حسینی تصریح کرد: انواع تولیدات فیروزه‌کوبی شامل گلدان، قندان، شیرینی‌خوری، شکلات‌خوری، کشکول، میوه‌خوری، کاسه و بشقاب، سرویس چای‌خوری، سرویس شربت‌خوری، آئینه و شمعدان، آجیل‌خوری، جعبه جواهر و محصولات دیگر است.
وی با اشاره به نوپا بودن رشته فیروزه‌کوبی در چهارمحال و بختیاری و لزوم برنامه‌ریزی برای صادرات تولیدات این رشته و جذب سرمایه‌گذار به‌منظور توسعه این هنرصنعت در استان یادآور شد: کمک به توسعه صادرات و فرهنگ‌سازی بین دستگاه‌های اجرایی دولتی، شرکت‌ها و نهادهای عمومی انقلاب اسلامی استان می‌تواند در ارتقای وضعیت بازاریابی و فروش انواع تولیدات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی مانند فیروزه‌کوبی مؤثر باشد.
این هنرمند فعال در رشته فیروزه‌کوبی اظهار داشت: به‌همراه همسرم آموزش علاقه‌مندان به این هنرصنعت را در کنار تولید در دستور کار قرار داده‌ایم تا بتوانیم ضمن آموزش افراد بیشتر، زمینه گسترش فیروزه‌کوبی در چهارمحال و بختیاری فراهم کنیم.
وی با دعوت از علاقه‌مندان به رشته فیروزه‌کوبی برای حضور در دوره‌های آموزشی گفت: تمامی تولیدات فیروزه‌کوبی در چهارمحال و بختیاری با ضمانت کیفیت ۱۰ ساله به فروش می‌رسد و به مشتریان کارت ضمانت داده می‌شود.
حسینی برندسازی را از مهمترین نیازهای انواع تولیدات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌ویژه در چهارمحال و بختیاری اعلام و تاکید کرد: به‌همین منظور برای تولیدات فیروزه‌کوبی، برند "منعم" استفاده می‌شود.
وی افزود: هم‌اکنون همکاری‌های مسئولان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سطح ملی و استانی برای حضور در نمایشگاه‌ها مطلوب و شرایط آسان است.
کمتر از ۱۰ نفر در چهارمحال و بختیاری به فعالیت در رشته فیروزه‌کوبی مشغول هستند
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: هم‌اکنون کمتر از ۱۰ نفر در این استان مشغول به فعالیت در رشته فیروزه‌کوبی هستند.
اسماعیل رمضانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: رشته فیروزه‌کوبی در چهارمحال و بختیاری حدود ۱۰ سال سابقه دارد.
وی افزود: هنرمندان فعال در رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری مانند فعالان رشته فیروزه‌کوبی برای توسعه کار و دریافت وام سرمایه در گردش از محل تسهیلات تبصره ۱۸ به بانک‌های عامل استان معرفی می‌شوند.
رمضانی تصریح کرد: نرخ سود تسهیلات تبصره ۱۸ برای کارگاه‌های خُرد و متوسط ۱۰ درصد و برای کارگاه‌های بزرگ ۱۲ درصد محاسبه می‌شود که بیشتر کارگاه‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی جزو کارگاه‌های خُرد و متوسط است.
وی یادآور شد: برای بازاریابی به‌منظور رونق در فروش انواع تولیدات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری هماهنگی‌هایی با اتاق بازرگانی، صنایع، معاون و کشاورزی و شرکت شهرک‌های صنعتی استان هماهنگی‌هایی به‌منظور ارائه آموزش‌های مشترک به هنرمندان انجام شده است.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: امسال برای آموزش شاغلان شامل کارمندان این معاونت و فعالان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان دوره‌های مشترک برگزار می‌شود که یکی از این دوره‌ها به کسب و کار و بازاریابی و تبلیغات اختصاص دارد.
وی با اشاره به محدود شدن شرایط بهره‌مندی هنرمندان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کشور از بیمه تامین اجتماعی گفت: هم‌اکنون محدودیتی برای استفاده این هنرمندان از بیمه صندوق روستاییان و عشایر وجود ندارد.
رمضانی تاکید کرد: برای تسهیل در تامین مواد اولیه مورد رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری می‌توان یک شرکت تعاونی تشکیل داد که البته هزینه زیادی نیاز دارد.
وی افزود: به‌همین منظور مکاتبه‌هایی با وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی انجام شده تا مراکز عمده تولید و توزیع مواد اولیه رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و هنرهای سنتی معرفی شود که بتوان از این طریق ضمن حذف واسطه‌ها نسبت به تهیه مواد اولیه با قیمت ارزان‌تر اقدام کرد.
ظرفیت آموزش برای هنرمندان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری وجود دارد
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: هم‌اکنون ظرفیت آموزش برای تمامی فعالان و هنرمندان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی این استان وجود دارد.
مهرداد جوادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تصریح کرد: در سال گذشته هشت تفاهم‌نامه صنایع‌دستی بین اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری و اداره‌کل فنی و حرفه‌ای، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، پارک علم و فناوری، شرکت پست، بنیاد شهید و امور ایثارگران، اداره‌کل زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی، اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان و شهرداری شهرکرد منعقد شده است و می‌توان از این فرصت برای به حداقل رساندن مشکلات هنرمندان فعال در رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی مانند هنرصنعت فیروزه‌کوبی بهره‌گیری کرد.
وی یادآور شد: رفع مشکلات هنرمندان رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری مانند فعالان هنرصنعت فیروزه‌کوبی به‌ویژه در زمینه بیمه و پرداخت تسهیلات در دستور کار اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قرار دارد.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری افزون‌بر ۱۲ هزار هنرمند صنایع دستی دارد که از این تعداد پنج هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار نفر در فصل‌های مختلف سال فعالیت می‌کنند که اکنون ۵۲ رشته صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری در چهارمحال و بختیاری وجود دارد.
بافته‌های داری مانند فرش‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی و قالی‌بافی، چوخابافی، نمدمالی، کلاه‌مالی، میناکاری، گیوه‌دوزی، سرمه‌دوزی، منبت‌کاری، سفال‌گری، خورجین‌بافی، بافت سیاه چادر، قفل‌سازی، حجاری، گره‌چینی، احجام فلزی، خاتم و مشتقات آن‌ها از مهمترین صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود.
نظر شما