نحوه تعامل با عربستان سعودی یکی از مهمترین محورهای سیاست خارجی دولت «جو بایدن» است. تحولات در حدود دو ماه ریاست جمهوری بایدن حکایت از آن دارد دولت جدید در واشنگتن تلاش دارد با استفاده از اهرمی که اشتباه راهبردی «محمد بن سلمان» در مورد قتل «جمال خاشقچی» فراهم کرد، کنترل کاملی را بر سیاست های دربار ریاض داشته باشد. همچنین با این ابزار ایالات متحده قادر خواهد بود به تجاوز عربستان به یمن پایان دهد و تاحدودی از دغدغه های کاخ سفید نسبت به مسائل خاورمیانه و عربستان سعودی بکاهد.
اندیشکده «بروکینگر» در گزارشی به تحلیل روند تغییر و دورنمای سیاست های ایالات متحده نسبت به عربستان سعودی پرداخت. در این گزارش که به صورت مصاحبه با «بروس ریدل» کارشناس ارشد و یکی از مدیران این اندیشکده منتشر شد، آمده است: دولت جو بایدن گزارش محرمانه اطلاعاتی مربوط به قتل جمال خاشقچی را از طبقه بندی خارج و منتشر کرد و در این راستا محمد بن سلمان ولیعهد سعودی را مسئول کشتار وحشیانه این منتقد نظام عربستان دانست.
ضرورت سخت گیری بیشتر در قبال عربستان
در بخشی از این گزارش بر لزوم اتخاذ رویکرد تند ایالات متحده نسبت به دربار سعودی به ویژه شخص ولیعهد تاکید شده و در آن آمده است: حتی پیش از انتشار این گزارش هم بسیاری مطمئن بودند که ولیعهد سعودی دستور این قتل را در کنسولگری عربستان در استانبول داده است اما اکنون شرایط جدیدی فراتر از سفارش قتل بن سلمان رخ داده است. حال دولت آمریکا به صورت رسمی و مکتوب وی را به عنوان عامل قتل معرفی کرده است. این موضوعی است که تاکنون سابقه نداشت. همچنین مشخص شده که جامعه اطلاعاتی آمریکا اطلاعات خوبی را در مورد چهره های ریاض دارد و اکنون وزارت امور خارجه و وزارت خزانه داری آمریکا باید اقداماتی را علیه برخی افراد در ریاض انجام دهند.
این کارشناس مسائل عربستان در مورد تغییر در متن منتشر شده گزارش و حذف نام سه تن از افراد نیز آورده است: یکی از مقامات ارشد دایره مبارزه با تروریسم عربستان از گزارش جدید حذف شده است. این امر به شدت گیج کننده است زیرا این کار ممکن است گزارش را به سند سیاسی تبدیل کند به جای آنکه بتوان به آن به عنوان یک سند اطلاعاتی استناد کرد. دیدن این نوع تغییرات در گزارش های اطلاعاتی هشدار دهنده می باشد. این سند ۲ سال پیش تهیه شده بود حال چرا باید با توجه به شرایط کنونی تغییر کند یک معما است. دولت حداقل باید به کنگره آمریکا دلیل این اقدام را توضیح دهد.
در شرایط کنونی ایالات متحده محدودیت هایی را برای صدور ویزا برای برخی افراد و چهره های عربستانی در نظر گرفته است. دولت آمریکا قبل از این هم اعلام کرده بود که به دنبال بازطراحی روابط خود با ریاض است البته فعلا به صورت مستقیم علیه ولیعهد اقدامی را انجام نمی دهد. این کارشناس افزود: اکنون محمد بن سلمان نمی تواند با محافظانش وارد آمریکا شود این یعنی وی فعلا نمی تواند به ایالات متحده وارد شود. البته این کافی نیست و باید اقدامات محدودساز بیشتری صورت بگیرد.
این گزارش حاکی است: از آنجا که دولت در حال تجدید ساختار خود در دوره جدید است باید منتظر بود. آمریکا از پشتیبانی ریاض در جنگ یمن دست کشیده و پس از ۶ سال فروش تسلیحات به عربستان را محدود کرده است. اما باید کارهای بیشتری انجام شود؛ اگر دولت این اقدام را انجام نداد، کنگره باید وارد عمل شود. تحریم مستقیم ولیعهد به سرعت باید در دستور کار قرا بگیرد.
به اعتقاد این پژوهشگر؛ "چیزی که مانع دولت می شود آن است که گمان می کند ولیعهد برای چند دهه آینده پادشاه عربستان خواهد بود. وی حدود ۳۰ سال سن دارد اما این دیدگاه اغراق آمیز است زیرا موقعیت محمد بن سلمان بسیار شکننده است و او دشمنان شناخته شده بسیاری دارد. او با زندانی کردن محمد بن نایف کل خاندان نایف را با خود دشمن کرد. بن سلمان حتی جناح خاندان عبدالله را که بازمانده آخرین پادشاه یعنی ملک عبدالله بودند، هم از خود دور ساخت. وی بسیاری از خاندان سلطنتی را در هتل ریتز زندانی کرد و با گرفتن پول از آن ها موجب تحقیرشان شد. "
این کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: «موقعیت بن سلمان آنگونه که دولت بایدن تصور می کند به هیچ عنوان جایگاه محکمی نیست و حتی اگر مشخص شود که آمریکا نیز به وی همچون یک شخصیت منفور می نگرد، موقعیت ولیعهد متزلزل تر و امنیت او کمتر می شود به ویژه هنگامی که زمان انتخاب پادشاه بعدی فرا برسد».
رفع محاصره یمن لازمه آتش بس است
اکنون اولویت برای دولت بایدن پایان دادن به جنگ ویرانگر یمن است به ویژه آنکه توقف محاصره ای که مانع رسیدن کمک های بشر دوستانه به مردم این کشور می شود، در دستور کار قرار دارد.
تحلیلگر این اتاق فکر آمریکایی تاکید کرد: حتی جو بایدن هم این موضوع را اولویت اصلی سیاست خارجی دولت خود بیان کرده است. از طرف دیگر سازمان ملل شرایط در یمن را بدترین فاجعه انسانی در تاریخ معاصر می داند که تا حد زیادی به علت محاصره بنادر این کشور از سوی سعودی ها رخ داده است. واشنگتن خواستار پایان جنگ و تعیین نماینده ای ویژه برای آن است تا عملیات تهاجمی سعودی علیه حوثی های یمن را متوقف کند. با این حال تاکنون موفقیتی حاصل نشده است زیرا این گروه یمنی خواستار رفع کامل، فوری و بدون قید و شرط محاصره شده است. این اقدامی است که باید انجام شود زیرا محاصره موجب وقوع بحران انسانی و سوء تغذیه برای جمعیت ۱۶ میلیون نفری یمن شده است.
این تحلیلگر معقتد است: جلب موافقت حوثی ها با آتش بس کار آسانی نیست زیرا آن ها می دانند که در میدان جنگ پیروز می شوند و به همین علت انگیزه چندانی برای پایان دادن به جنگ ندارند. پس در این شرایط لازمه کاهش تنش رفع سریع محاصره یمن است تا آن ها به اجرای آتش بس راضی شوند. این مسائل به یکدیگر پیوسته هستند. محمد بن سلمان معمار این جنگ بود و در واقع این جنگِ او و نتیجه ماجراجویی و بی پروایی خطرناک وی است که کشورش را در باتلاقی گرفتار کرد که قادر به رهایی از آن نیست. عربستان سعودی ده ها میلیارد دلار را هر ساله برای جنگی هزینه می کند و هیچ پایانی برای آن قابل تصور نیست. این وقایع نشانگر آن است که اگر روزی محمد بن سلمان واقعا پادشاه و رهبر عربستان شود، چه گونه این کشور را هدایت خواهد کرد.
بروس ریدل توصیه کرد: اگر می خواهید عربستان سعودی را یک نیروی باثبات و موثر نگاه دارید باید از دست محمد بن سلمان خلاص شوید، زیرا عربستان سعودی با رهبری وی به بقای خود ادامه نخواهد داد، خراب می شود و می سوزد. دولت بایدن اکنون باید این نکته را در ذهن داشته باشد و تصمیم بگیرد که برای شکل دهی به آینده باید روابطش را با ریاض بازطراحی کند.
موسسه بروکینگز یک اتاق فکر آمریکایی دارای سابقه بیش از یک قرن در عرصه پژوهش های سیاسی و اجتماعی است که به طیف گسترده ای از موضوعات داخلی آمریکا و مسایل بین المللی می پردازد. این اندیشکده در سال های اخیر در صدر موفقترین و موثرترین موسسات مطالعاتی جهان در حوزه مختلف سیاسی و اجتماعی قرار داشته است.
انتشار این مطلب به معنای تائید محتوای آن نیست.
نظر شما