پس از کشته شدن یک معلم تاریخ در پاریس که تصاویر موهن از پیامبر اسلام (ص) را در کلاس‌های درس به نمایش می‌گذاشته، امانوئل مکرون ضمن حمایت از انتشار چنین تصاویری، به بهانه آزادی بیان تاکید کرد که کشورش به پشتیبانی از انتشار این تصاویر ادامه خواهد داد. در پی این رفتار مکرون، تجمع هایی اعتراضی و پویش های مردمی نسبت به سخنان وی درباره آزادی بیان، حق چاپ و انتشار تصاویر موهن از پیامبر اسلام در کشورهای اسلامی به راه افتاد. مکرون همچنین با انتقادها و محکومیت‌های گسترده مقام‌ها و شخصیت‌ها در سراسر جهان مواجه شده است. سخنان ضد حقوق بشری مکرون در حالی است که هیچ یک از اسناد حقوق بشر حق اهانت به ادیان الهی به بهانه آزادی بیان را تجویز نکرده است. ریشه های اسلام هراسی مکرون، هتک حرمت مسلمانان در فرانسه و در پی آن ترویج خشونت و مسیر طولانی بشر برای رسیدن به فضای تفاهم گفتمان، موضوع های مورد بررسی در این نوشتار می باشد که در ادامه می خوانید.
ورود مجدد اسلام هراسی به فضای سیاسی و رسانه ای دنیا
سخنان مکرون و سعی در برقراری ارتباط میان اسلام و تروریسم و اینکه سرزمین های اسلامی در بحران و خشونت به سر می برند، مساله ریشه دار اسلام هراسی را بار دیگر وارد فضای سیاسی و رسانه ای کرد. این رفتار نشان داد که دولتمردان این کشورها به هر بهانه ممکن به دنبال تسری دادن خشونت ها و جنگ ها به اسلام و مسلمانان هستند. فهم اندیشه های اسلام ستیزانه مکرون نیازمند نگاه و رویکردی فراتر از اتفاقات دو هفته اخیر در فرانسه است.
به نظر می رسد قتل معلم فرانسوی به دست یک جوان چچنی و درادامه سخنان مکرون نسبت به تهدید اسلام گرایی افراطی و زوال ارزش های سکولار و اعلام این که فرانسه کاریکاتورها را رها نخواهد کرد؛ بیشتر ظاهر و سطح داستان است. طبیعی است که قتل و خشونت در هر آیین و دینی محکوم است و مهم تر از آن احترام به اصول و عقاید دینی اصلی پذیرفته شده در منشور حقوق بشر جهانی است.
واقعا چه دلیلی و تاکیدی در مجله شارلی ابدو نسبت به تصویر کشیدن ساحت مقدس پیامبر اسلام است. این چه نوع آزادی بیان است که این اجازه را می دهد که با اندیشه های دینی جمعیتی به بزرگی ۲ میلیارد در کره خاکی بازی کند. واضح است که هر انسان صلح طلبی عمیقا مخالف هر گونه خشونت و تبعیض است. جان انسان مقدس ترین و عالی ترین ارزش در دنیاست و تاکیدات قرآنی و دینی هم از حفظ ارزش جان انسانی حکایت دارد. کشتن یک معلم تاریخ در فرانسه، احساسات هر انسان آزادی خواه را جریحه دار ساخت. اما پرسش اصلی از دولت فرانسه در اینجاست که چه زمینه ای و عواملی باعث رقم خوردن این اتفاق نامیمون شده است. حس برتر بینی و حق مداری، نادیده گرفتن و بی توجهی به حقوق اقلیت ها زمینه های اصلی خشونت هستند. آزادی بیان به عنوان یک ارزش مهم حقوق بشری دو بعد مهم دارد. آزادی در بیان اندیشه و دیدگاه در عین احترام و نگاه برابر به دیگران. شوربختانه این جنبه دوم از آزادی بیان در اندیشه های مکرون جایی ندارد. احترام به همنوع و پذیرش دیگران به عنوان انسان بعد مهم این قضیه است. تشویق به هتک حرمت مساوی است با ترویج خشونت به زبان و بیان دیگری است. جالب اینجاست که امروز نزدیک به ۱۵ درصد جامعه فرانسه را مسلمانان تشکیل می دهد. این چه نوع آزادی است که بخشی از اندیشه های دینی بخش مهمی از شهروندان اش نادیده و به سخره گرفته شود.
این در طبیعت و ذات انسان است که وقتی به حاشیه رانده می شود از احساس تعلق به آن جامعه و اجتماع اجتناب ورزیده و به سمت خشونت و افراط گری کشیده می شود. صلح و همزیستی با احترام به همدیگر و پذیرش عقاید و ارزش های مشترک حاصل می شود.
راه طولانی بشر برای رسیدن به فضای تفاهم و گفتمان
بشر هنوز راه درازی برای رسیدن به صلح پایدار دارد.ایده "هابرماس" متفکر معروف مکتب انتقادی بر اساس کنش کلامی مطلوب است. اینکه آنقدر یک جامعه وارد فضای تفاهمی و گفتمانی شوند که همه اختلافات و تعارض ها با کلام و منطق حل و فصل شود. مفهوم اصلی آزادی بیان ناظر به این تعریف است که بیان و اندیشه آدمی در فضایی تفاهمی و گفتمانی اختلاط پیدا کند و از درون اش صلح و دموکراسی واقعی بیرون بیاید. بشر امروز هنوز در دایره گفتمانی خود و دیگری گیر کرده است. منطقا اظهارات مکرون بر همین پایه خود و دیگری است. مکرون به نوعی از مسلمانان و اسلام به عنوان دگری یاد می کند که در تناقض و تقابل با ارزش های دموکراسی غربی است. این گونه مرزبندی، آفت صلح و آرامش است و تجربه بشری نشان داده که تقسیم بندی اندیشه ای و دینی به خشونت و ناامنی منجر می شود. کما اینکه امروز شاهد عینی این وضعیت هستیم. تقریبا از هر دو قاره مهم آسیا و آفریقا که مسلمانان ساکنان اصلی شان هستند؛ زبان به انتقاد از مکرون گشودند. از اندونزی تا مصر، لیبی، عربستان و ترکیه و ایران همگی در مخالفت با اندیشه های مکرون اشتراک نظر داشتند. واقعا باید پرسید که رئیس جمهوری فرانسه از چه مدل ارزشی صحبت می کند که امروز دو میلیارد انسان در دنیا با آن مخالف هستند. ایا اندیشه های مکرون مصداق برتری طلبی و ملی گرایی نیست. اینکه ما صاحب انقلاب و مهد و آزادی هستیم و این دیگران هستند که باید خودشان را با استانداردهای مان تطبیق دهند؛ منافی ارزش های اصیل انقلاب فرانسه است که بر سه اصل آزادی، برابری و برادری تاکید داشت. جهان امروز تشنه صلح و دوستی است و بشر دیگر طاقت مرز بندی و اختلاف را ندارد. برای همین عاقلانه است که رئیس جمهوری فرانسه از جامعه بزرگ اسلامی عذر خواهی کرده و در عمل نشان دهد که چه میزان به اصول دموکراسی و آزادی بیان پایبند است و با این عمل اش، زمینه رفع هر گونه کدورت و خشونت طلبی را فراهم سازد.
نظر شما