مناجات خوانی در دماوند جانی دوباره گرفت

به گزارش خبرنگار ایرنا از دماوند، مناجات‌خوانی یکی از سنت‌های ارزشمند و دیرینه ایی است که در فرهنگ ایران جایگاه خاصی دارد که قرابت و نزدیکی این آئین مذهبی با هنر موسیقی، در بین اقشار مختلف جامعه تجلی بیشتری خواهد یافت.

سنت مناجات خوانی از جمله سنت‌هایی است که سابقه دیرینه ایی در شهرستان دماوند دارد ولی سال‌ها است که با گذشت زمان، شاهد فراموش شدن این هنر آئینی در منطقه بودیم اما امسال این هنر ماندگار با کمک هنرمند دماوندی باری دیگر تجلی یافت.

فرهاد کیاماری، رئیس انجمن موسیقی و یکی از هنرمندان بنام شهرستان دماوند در خصوص سابقه مناجات خوانی اظهار داشت: این هنر ارزشمند بعد از ظهور اسلام و در ایران از دوران ساسانیان، زمانی که موسیقی ایران به صورت مقامی بود، در کشور آغاز شد.

وی ادامه داد: موسیقی ایرانی با توجه به موقعیت دینی و مذهبی کشور چه از نظر ساختاری و چه از نظر محتوایی دچار تغییراتی شد و کم کم موسیقی ملودی‌های اصیل ایرانی در خدمت نقمات مذهبی آئینی قرار گرفتند و امروز این مهم را در مناجات‌ها، دعاها، اذان و … می‌بینیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه مناجات خوانی از حدود ۸۰ سال پیش ثبت و ضبط شده است، تصریح کرد: از اواخر دوره قاجاریه با آمدن صفحه در موسیقی، یکی از سنت‌های ارزشمندی که بجای ماند، مناجات خوانی بود که در بیشتر استان‌ها همانند نوروز خوانی به صورت یک سنت درآمد.

کیاماری افزود: با توجه به اینکه در گذشته وسایل ارتباطی وجود نداشت، فرهنگ مناجات خوانی به ویژه در سحرگاه ماه مبارک رمضان قوت گرفت به گونه ایی که یک ساعت قبل از اذان صبح، مناجات خوانان برپشت بام و گلدسته‌های مسجد می‌رفتند و برای مردم روزه دار مناجات می‌خواندند.

این هنرمند دماوندی گفت: اشعاری که در مناجات خوانی استفاده می‌شود معمولاً عاشقانه و عارفانه بوده و برگرفته از ردیف‌های آوازی سنتی است به گونه ایی که بیشتر اساتید بارز موسیقی آوازی ما همچون استاد ابوالحسن خان اقبال آذر معروف به اقبال سلطان در بخش مناجات و استاد جناب دماوندی در بخش اذان که به اواخر دوره مظفر الدین شاه قاجاریه باز می‌گردد، این هنر را حفظ کردند.

وی مناجات خوانی در شهرستان دماوند را مربوط به ۸۰ سال پیش دانست و تصریح کرد: یکی از کسانی که در زمینه مناجات خوانی صاحب سبک بود و این هنر را حفظ کرد، مرحوم استاد نصرالله کیاماری بود که تا سال ۱۳۷۳ این فرهنگ ارزشمند را در دماوند به یادگار گذاشت و بعد از ایشان نیز مرحوم عباس کیاماری، فرزند ایشان این هنر ماندگار را ارج نهادند و حتی کتابی تحت عنوان "نوای سحر" نیز از ایشان به چاپ رسید.

رئیس انجمن موسیقی شهرستان دماوند با بیان اینکه اشعار بکار رفته در مناجات خوانی ماه مبارک رمضان به سه بخش مقدمه، حزن و اندوه و وداع تقسیم می‌شود، گفت: امسال بعد از گذشت چندین سال توسط بنده سه قسمت از قسمت‌های این اشعار مجدداً بازخوانی و برای شب‌های قدر آماده شد و به صورت کلیپ تصویری در اختیار شهروندان دماوندی قرار گرفت.

این مقام مسئول گفت: هر کدام از این آثار سه دقیقه ایی است که یک قسمت آن مربوط به آغاز ماه مبارک و دو قسمت دیگر ویژه شب‌های قدر تهیه شد.

**فعالیت ۷۰ نفر و ۵ گروه در انجمن موسیقی شهرستان دماوند

کیاماری در ادامه این گفت و گو با اشاره به برنامه‌های شاخص این انجمن در سال گذشته و برنامه‌های پیشرو اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های این انجمن که طی سال‌های گذشته جزو برنامه‌های شاخص منطقه در سطح استانی و کشوری و همچنین میزبان هنرمندان داخلی و خارجی بودیم، جشنواره آواها و نواهای رضوی است که امسال نیز در دستور کار است.

وی از دیگر برنامه‌های این انجمن را جشنواره هل هله تارود، جشنواره دانش آموزی هنرهای آوایی از مقطع ابتدایی تا دبیرستان با هدف استعدادیابی، راه اندازی بانک شناسایی هنرمندان موسیقی و ارائه کارت عضویت برای اعضای انجمن، ایجاد کارگروه جمع آوری نقمات محلی در سطح شهرستان، راه اندازی بخش موسیقی فرهنگسرای شهدای آبسرد و … از جمله اقدامات ما در سال گذشته بود.

این مقام مسئول با اشاره به جشنواره دانش آموزی هنرهای آوایی در سطح شهرستان نیز بیان کرد: طی توافق صورت گرفته بین اداره آموزش و پرورش شهرستان و انجمن موسیقی دماوند، این جشنواره هرساله ویژه تمامی مقاطع سنی برگزار می‌شود که نفرات بتر به استان و برترین‌ها به مسابقات کشوری راه می‌یابند.

رئیس انجمن موسیقی دماوند گفت: در سال گذشته در بخش پیانو کلاسیک و ساز تار رتبه اول استانی را داشتیم که به مرحله کشوری راه یافتند و همچنین ۵ نفر از دانش آموزان نیز در ساز نی، تار و تمبک رتبه‌های دوم و سوم استان را کسب کردند.

وی از جمله برنامه‌های شاخص سال جاری را برگزاری بزرگداشت‌ها و کنسرت‌های موسیقی دانست و افزود: یکی از برنامه‌های ما در سال جاری تشکیل گروه موسیقی مهر و ماه است که اعضای گروه آنان بانوان هستند و برنامه‌های بانوان را پوشش خواهند داد؛ علاوه بر این چهار گروه موسیقی دیگرهمچون شمس، غوغا، نغمه کهن و گروه موسیقی کودکان قاصدک نیز فعالیت می‌کنند.

کیاماری به مشکلات و مطالبات این انجمن در سطح شهرستان اشاره کرد و گفت: انجمن موسیقی شهرستان سال‌ها است که در این منطقه فعالیت دارد و توانسته گروه‌های موسیقی و هنرمندان بسیاری را تربیت کند اما آنچه مشکل امروز این انجمن می‌باشد، نداشتن مکانی مناسب برای برگزاری کنسرت‌ها و برنامه‌های موسیقی است.

وی ادامه داد: تنها مکانی که در اختیار انجمن قرار دارد، سالن فرهنگسرای کوثر دماوند است که با ظرفیت محدودی همراه بوده و امکان برگزاری یک برنامه مطلوب را ندارد.

این مقام مسئول همچنین از مسئولان شهرستان و نهادهای فرهنگی منطقه خواست تا مساعدت‌های مادی و معنوی خود را به این انجمن داشته و برای تحقق گام‌های بلند این انجمن حامی باشند.

تهرام/۷۲۴۶//‏۱۳۴۸