تسلط دانش آموزان بر فناوري و ضرورت روزآمدي معلمان

به گزارش ايرنا با وجود اجراي سند تحول بنيادين آموزش و پرورش و تغيير كامل كتاب هاي درسي در طول چند سال اخير، شكل گيري برنامه هاي توليد محتوا در مدارس و دوره هاي ضمن خدمت براي معلمان، همچنان آموزش هاي مدارس براي بسياري از دانش آموزان، سنتي و قديمي و در نتيجه بدون جذابيت هاي لازم است.
اين موضوع زماني بهتر درك مي شود كه به شكل گيري فضاي مجازي و در نتيجه تسلط دانش آموزان بر فناوري توجه شود، تسلطي كه گاهي از سطح دانش معلمان جلوتر مي رود و باعث افت انگيزه دانش آموز در كلاس درس مي شود.
در آستانه روز معلم، در كنار تبيين جايگاه و شان برجسته و والاي مقام معلم كه وظيفه اي بر دوش همگان است، پرداختن به ظهور فناوري هاي روز، مسلط شدن دانش آموزان بر آنها و جا ماندن معلمان از فناوري ها ضروري است.
در اين شرايط بايد به اين سوال پاسخ داد كه در دوران نفوذ فناوري در زندگي روزمره، معلمان چقدر به فناوري ها مسلط شده اند و آيا آشنايي دانش آموزان به ابزارهاي جديد فناوري جذابيت درس معلمان را بيشتر يا كمتر كرده است؟

*** توليد محتواي آموزشي بايد از سوي معلمان جدي گرفته شود
مديركل آموزش و پرورش قزوين نيز با تاييد اين موضوع كه هوش و تسلط دانش آموزان در اثر گسترش فناوري بالاتر رفته است، گفت: مطالعات نشان داده است ظرفيت يادگيري فراگيران از طريق گوش دادن 13 درصد است و بخش عمده يادگيري از طريق مشاهده و ديدن اتفاق مي افتد.
خيرالله رحماني افزود: گسترش فضاي مجازي در سال هاي اخير كه موجب گرايش بيشتر دانش آموزان به اين ابزارها شده نيز اين ظرفيت را براي افراد جامعه به وجود آورده كه بتوانند در قالب آن دست به ابتكارات و ابداعات از جمله ساخت فيلم و انيميشن، قصه گويي و يا هر موضوع ديگري بزنند.
وي اضافه كرد: تجربه نشان داده روش هاي آموزشي جديد مانند ساخت فيلم براي انتقال مفاهيم فرهنگي، اجتماعي و تربيتي به مخاطبان تاثيري بسيار بالاتري از آموزش حفظيات دارد.
رحماني با بيان اينكه فناوري و فضاي مجازي هم تهديد و هم فرصت براي كاربران است، گفت: اين فضا بايد به گونه اي مديريت شود كه موجب محدوديت براي دانش آموزان نشود و همچنين فرصت لازم را براي آموزش مفاهيم فراهم كند.
وي افزود: در واقع بايد اين فضا در مسير اهداف تعليم و تربيت مديريت شده و مورد استفاده قرار گيرد.
رحماني، تسلط نداشتن اوليا و معلمان به فناوري را يك ضعف و چالش مهم در نظام تعليم و تربيت دانست و گفت: واقعيت اين است كه مهارت دانش آموزان در فضاي مجازي بسيار بيشتر از والدين و متوليان تعليم و تربيت است و بايد راهي ايجاد شود تا از اين فضا در جهت اهداف تربيتي استفاده كنيم.
وي اظهار داشت: در اين ميان معلمان تربيتي به ويژه معلمان ديني و پرورشي نتوانسته اند از زبان گوياي فناوري به نحو درست براي تعليم و تربيت دانش آموزان استفاده كنند.
رحماني افزود: البته به منظور مديريت بهتر اين موضوع در سال هاي اخير آموزش و پرورش در زمينه توليد محتواي الكترونيك ورود جدي داشته كه بايد طيف وسيعي از مفاهيم و موضوعات تربيتي در هر 6 ساحت علمي و فناوري، زيستي و بدني، اعتقادي و اخلاقي، سياسي و اجتماعي، زيباشناسي و هنري مورد استفاده جدي قرار گيرد.

*** ساختار فعلي گزينش معلم، تناسبي با هدف ارتقاي نظام تعليم و تربيت ندارد
يك استاد دانشگاه در اين خصوص به خبرنگار ايرنا گفت: مساله افت انگيزه دانش آموزان براي حضور در كلاس، پيش از آنكه ناشي از ناتواني معلم و تسلط نداشتن او به فناوري آموزشي و روش هاي مدرن باشد نتيجه شكاف فرهنگي عظيم بين مدرسه و جامعه است.
كريم تفضلي افزود: تا زماني كه معيشت معلم در جامعه به درستي تامين نشده و دغدغه هاي او برطرف نشود به سمت روش هاي نوين يادگيري و روزآمد كردن خود پيش نمي رود.
وي اضافه كرد: ساختار گزينش و استخدام معلمان هم كه بيشتر بر مبناي چند سوال اعتقادي و احكام ديني است نتوانسته بهترين و توانمندترين معلمان را تحويل آموزش و پرورش دهد.
تفضلي ادامه داد: همين معلمان هم در نتيجه ساختار غير اصولي استخدام، بعد از ورود به مدرسه با مشاهده آنچه خلاف تصور اوليه شان است دچار دگرديسي مي شوند و همين، تاثير زيادي در ثبات شخصيتي آنها و نحوه آموزششان مي گذارد.
وي گفت: اين مسايل همه دست به دست هم داده و شرايطي ايجاد كرده تا محتوا و برنامه در آموزش و پرورش با آنچه در جامعه وجود دارد گاهي زمين تا آسمان تفاوت داشته باشند.
اين استاد دانشگاه بين المللي امام خميني(ره) يادآور شد: امروزه ديگر حتي شان معلم در مقابل دانش آموز به خاطر اين شرايط فرهنگي مانند سابق نيست.
وي ادامه داد: البته در اين ميان تفاوت ذوق و سليقه نيز مطرح است و ما حتي نيازهاي فرهنگي نسل جديد را هم نمي توانيم جواب دهيم چون دانش آموزي كه با تبليغات نظام آموزشي از سيم كارت رايگان بهره مند شده و به انواع شبكه هاي مجازي وصل مي شود دامنه فكري متفاوت تر و وسيع تري پيدا مي كند كه ديگر حتي معلم نمي تواند پاسخگوي آن باشد.
تفضلي تاكيد كرد: ساختار آموزش و پرورش از لحاظ سازماني، جذب نيرو، محتواي آموزشي و معيشت معلمان دچار مشكلات عديده است.
وي با بيان اينكه نهادهايي مانند آموزش و پرورش موجب استحكام جوامع مي شوند، گفت: آموزش و پرورش متولي انتقال فرهنگ از نسلي به نسل ديگر است اما متقاضي و علاقه مندي براي آنچه كه مي خواهد انتقال دهد وجود ندارد.
تفضلي گفت: براي پيوند دوباره دانش آموز و معلم بايد جريان هاي فكري و سياسي و روشنفكران و نخبگان جامعه دست به دست هم داده و روند گردشي از تحولات اجتماعي ايجاد كنند تا معلم و دانش آموز بر اساس آن ساماندهي شوند.
وي با بيان اينكه متاسفانه سياست هاي فرهنگي جامعه تابعي از درگيري جناح ها و بازي قدرت است، گفت: در نظام آموزش و پرورش به عنوان مهمترين متولي تعليم و تربيت انسان ها، بايد منافع عمومي را فارغ از اين بازي ها در نظر گرفت.
تفضلي افزود: فناوري و تسلط دانش آموزان بر آن يكي از اضلاع فاصله بين معلم و دانش آموز است و روش هاي آموزشي، نوآوري و ارتباط معلم با دانش آموز نيز بايد در كنار آن مورد توجه باشد.
وي ادامه داد: بايد تصميم گيري ها در اين زمينه بر اساس مصالح ملي صورت گيرد و كتاب هاي درسي نيز بر همان اساس برنامه ريزي شوند.
اين استاد جامعه شناسي يادآور شد: نقش معلم در اين خصوص بسيار پررنگ است اما بايد قبل از اين انتظارات، معيشت او نيز متناسب با شان و جايگاه حقيقيش تامين شود.

***تغيير مداوم نظام آموزشي معلمان را سر درگم كرده است
به گفته تفضلي متاسفانه در اين ميان تغيير مداوم نظام آموزشي در كشور نيز ضربه بزرگي بر تعليم و تربيت وارد كرده و معلمان را سر درگم ساخته است.
وي با بيان اينكه مشكلات ناشي از اين ضعف ها بدون حل شدن به نظام آموزش عالي سرازير شده است، گفت: به طور مثال مافياي كنكور بدون هيچ دستاورد ارزشمندي فقط با ايجاد استرس در دانش آموزان ضربه مهلك تري به اين حوزه وارد كرده و ثمره آن دانشجوياني هستند كه بدون هيچ علاقه و استعدادي فقط براي گذراندن تحصيلات خود وارد رشته هايي بي فايده در آينده شغلي شان مي شوند.

***سايه مسايل معيشتي بر انگيزه آموزش و يادگيري معلمان و متعلمان
يك مدير مدرسه ابتدايي نيز در اين خصوص با پذيرش تسلط دانش آموزان بر بسياري از اصول علمي و فناوري گفت: البته اين دانش در حد سطحي بوده و اطلاعات دانش آموزان از عمق زيادي برخوردار نيست.
مريم اصلاني با تاكيد بر اينكه معلمان بايد خود را براي پاسخگويي به تمام سوالات و ابهامات دانش آموزان به روز رساني كنند، افزود: البته اين مساله فقط بر عهده معلم نيست بلكه سيستم آموزش و پرورش نيز نقش بزرگي در اين زمينه دارد.
وي اضافه كرد: امروزه كتاب هاي درسي تغيير كرده و روش هاي جديد جايگزين روش هاي قديمي شده اما معلمان با همان شيوه هاي سنتي كار مي كنند چون تغيير سخت است.
اصلاني، نقش معيشت معلمان را نيز در كاهش انگيزه آنها جهت روز آمدسازي بسيار موثر دانست و گفت: حقوق و پاداش كم، درگيري هاي ذهني و كاري در محيطي ناكارآمد همه دست به دست هم مي دهد تا معلم نتواند خود را در مقابل دانش آموز روزآمد كند.
وي خاطرنشان كرد: براي افزايش رغبت دانش آموزان نسبت به آموزش و حضور در مدرسه و در نتيجه تغيير جامعه، بايد دانش هاي نوين را به شيوه هاي نوين آموزش داد كه البته اين شيوه ها لزوما ابزارهاي چند رسانه اي نيست بلكه با ابزارهاي ساده هم مي توان در دانش آموزان رغبت ايجاد كرد.

*** يادگيري تعاملي و معكوس بايد جايگزين شيوه هاي سنتي آموزش شود
اين معلم ابتدايي گفت: امروزه يادگيري تعاملي و يادگيري معكوس در دنيا به عنوان يك شيوه اصولي آموزش مورد استفاده قرار گرفته و معلم در آن فقط نقش راهبر را دارد.
وي ادامه داد: البته در اين ميان نيز بايد فرزندان را از همان كودكي به گونه اي تربيت كرد كه دنبال انگيزه هاي بيروني براي علم آموزي نبوده و خود را پيگير يادگيري در مدارس بدانند.
اصلاني اظهار داشت: اگر معلم صاحب انگيزه باشد آموزش را هم به شيوه اي بهتر انجام مي دهد.

*** تمركزگرايي در برنامه ها، آموزش و پرورش را از هدف دور مي كند
وي با بيان اينكه شيوه آموزش و پرورش در كشور متمركز است، گفت: اين تمركز موجب شده افرادي در بالا دست برنامه هايي را بنويسند كه همه استان ها در روستاها و شهرها بدون آنكه امكانات و توان يكساني داشته باشند ملزم به اجراي آن باشند.
اصلاني اظهار داشت: كتاب هاي درسي خاص از همان ابتداي سال تحصيلي توزيع مي شوند اما در اواسط سال، ابلاغ بخشنامه هاي متعدد برنامه ريزي مدارس را دچار مشكل مي كند.
وي با تاكيد بر اينكه به جاي كار زياد با كيفيت كم، بايد كار كم با كيفيت بيشتر انجام شود، گفت: اجراي جشنواره هاي مختلف مانند جابر بن حيان، خوارزمي ، مسابقات نماز و انواع ديگر برنامه ها همگي حجم زيادي از وقت و زمان اولياي مدارس را مي گيرد در حالي كه به جاي آن مي شود چند برنامه محدود را با كيفيت بهتر ارايه داد تا يادگيري هم بهتر حاصل شود.
اصلاني افزود: هدف نظام آموزش و پرورش شناسايي استعدادهاي دانش آموزان است اما عموما به واسطه كار زياد و تمركزگرايي در نظام آموزش و پرورش، مدارس از هدف خود دور شده اند و حتي اگر شناسايي هم شوند كاري براي آنها نمي توان كرد.
وي افزود: البته در كنار همه اين عوامل تحقق اين شرايط نيازمند وجود مديري توانمند با دانش مديريتي بالا در مدارس است، در حالي كه در همين قزوين گروهي از مديران با سابقه بالا را داريم كه حتي توانايي استفاده از كامپيوتر را ندارند و در مقابل، مديراني را نيز داريم كه جوان هستند اما تجربه كافي مديريتي ندارند.
اصلاني اضافه كرد: در دانشگاه فرهنگيان كه متولي اصلي تربيت معلمان مدارس است درسي به نام مديريت نداريم كه به طور خاص مديران مدارس را تربيت كند، مديري كه هم بودجه بداند، هم علم داشته باشد و هم به روان شناسي آشنا باشد.
هم اكنون 16 هزار فرهنگي هدايت و آموزش 240 هزار دانش آموز را در مناطق چهارده گانه آموزش و پرورش قزوين بر عهده دارند.
7388*6101