به گزارش ايرنا، زنگ خطر نابودي اين تالاب، مردادماه گذشته در سفر عيسي كلانتري معاون رئيس جمهوري و رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست كشور بيش از پيش به صدا در آمد، وقتي وي اعلام كرد: برنامه‌هاي اجرا شده در خصوص تالاب بختگان خرده برنامه‌اي بيش نبوده است و دانشگاه شيراز بايد گام‌هايي بلند براي تدوين برنامه جامع احياي تالاب‌ها بر دارد.
پس از اين رويداد، رويكردي علمي با محوريت دانشگاه شيراز براي نگارش برنامه جامع نجات تالاب شكل گرفت و اين مساله باعنوان يكي از اولويت‌هاي دانشگاه، سازمان حفاظت از محيط زيست و سازمان برنامه و بودجه استان فارس وارد مرحله جديدي شد كه پيگيري مداوم آن مي‌تواند فرصت‌هاي از دست‌رفته را تا حدودي جبران كند.
درياچه و تالاب بختگان، از درياچه‌هاي ايران در استان فارس است كه تا قبل از بارندگي هاي اخير خشك شده بود. اين درياچه در هنگام ترسالي، زيستگاه زمستانه پرندگان مهاجر از روسيه، دشت هاي سيبري و برخي از مناطق ديگر كشور است.
در سال هاي پُر بارش انواع فلامينگو، درنا، كبوتر دريايي، آب‌چليك، مرغابي و غاز در اين منطقه فرود آمده و زمستان گذراني مي كنند.
درياچه بختگان، همچنين در زمان ترسالي، باعث افزايش رطوبت هوا مي‌شود و به علت بلند بودن ارتفاع كوه‌هاي پيرامون شهرستان ني‌ريز، رطوبت حاصله در هواي همان منطقه باقي مي ماند و موجب ثمردهي درختان انجير، بادام و زيتون در كوه‌ها شده كه مي‌توان به نوعي آن را آبياري مصنوعي كوه‌ها ناميد.
اين درياچه در فاصله حدود 200 كيلومتري شرق شيراز در شهرستان ني ريز قرار دارد.
** فرصت سوزي درباره بختگان
پدر علم آب زمين شناسي (هيدروژئولوژي) ايران به ايرنا گفت: بنا بر درخواست رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست كشور به اتفاق هشت تن از استادان دانشگاه شيراز، طرحي را براي نجات درياچه بختگان تدوين كرده‌ايم كه آن طرح در همراهي اسماعيل تبادار استاندار پيشين فارس به سازمان محيط زيست كشور ارائه شده است.
عزت الله رئيسي اردكاني با بيان اينكه طرح نجات تالاب بختگان در سازمان محيط زيست تصويب شده است، اظهار داشت: بودجه‌اي نيز به اين مطالعه تعلق گرفته؛ اما هنوز براي آغاز پروژه با دانشگاه شيراز تماسي برقرار نشده است.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه تاكنون نجات تالاب بختگان با فرصت‌سوزي به تاخير افتاده است، خاطرنشان كرد: ميزان برداشت آب از اين درياچه بيش از حد بوده است و فرصتي از دست رفته و نمي‌توان ديگر تالاب را به وضعيت پيشين آن بازگرداند.
پژوهشگر دانشگاه شيراز افزود: بزرگترين لطمه تاكنون به درياچه خورده است و از اين به بعد بدتر از اين نخواهد شد؛ اما هرچه براي احياي درياچه زودتر اقدام شود، بر اكولوژي منطقه اثر بهتري خواهد گذاشت و مطلوب‌تر است.
رئيسي با بيان اينكه مي‌توان درياچه را در حد توان اكولوژيكي آن احيا كرد، اظهار داشت: تامين آب با ظرفيت نهايي درياچه و همچون گذشته امكان‌پذير نيست؛ اما حدي وجود دارد كه همگان آن را از نظر علمي پذيرفته‌اند و در اين حد درياچه قابل بازگشت و احياست.
وي تاكيد كرد: هم‌اكنون تامين بودجه بر عهده سازمان برنامه و بودجه استان فارس و سازمان محيط زيست است كه هر دو در حال پيگيري‌اند.
پدر علم آب زمين شناسي درخصوص تامين حق‌آبه تالاب اظهار داشت: بحث همين است كه آب تالاب را از كجا تامين كنيم. حق‌آبه طبيعي تالاب بسيار زياد است و از يك جا هم گرفته نشده؛ بنابراين وقتي از رهاسازي و تامين حق آبه صحبت مي‌كنيم، بايد در درجه اول تعيين كرد كه اين آب تالاب از كجا تامين مي‌شده است.
×× يك سال زمان براي مطالعات مفصل نياز است
رئيسي ادامه داد: راه‌هاي اجرايي بازگرداندن حق‌آبه و روش اجراي آن نيز به مطالعاتي مفصل نيازمند است كه حدود يك سال زمان مي‌برد.
وي ابراز داشت: بخشي مهم و عمده از مطالعات درخصوص تعيين سهم هريك از عوامل در خشكي درياچه است.
پژوهشگر دانشگاه شيراز با اشاره به اينكه تيم تحقيقاتي نجات درياچه بختگان متشكل از دانشگاهيان، افراد باتجربه، كارشناسان جهاد كشاورزي، كارشناسان سازمان آب منطقه‌اي، كارشناسان سازمان محيط زيست و ديگر افراد خبره است، تفاوت اين مطالعه را با ديگر پژوهش‌ها ارائه تدريجي طرح و بررسي آن طي هر 15 روز عنوان كرد.
وي اظهار داشت: روند مطالعه با اظهار نظر كارشناسان و محققان بررسي مي‌شود تا مطالعات عملياتي شود و منحصر به ديدگاه‌هاي تئوريك نباشد؛ همچنين همه مسئولان اجرايي از ابتداي پژوهش در جريان مطالعه قرر خواهند گرفت و نتيجه نهايي نيز در پايان به صورت يكجا ارائه خواهد شد.
رئيسي درخصوص زمان آغاز مطالعات نيز اعلام كرد: بودجه طرح براي سال 98 درنظر گرفته شده است و به محض تصويب بودجه و انعقاد قرارداد با دانشگاه شيراز عملياتي خواهد شد.
پدر علم آب زمين شناسي در ادامه با تاكيد بر اينكه تيم تحقيقي دانشگاه شيراز داراي سابقه كار با صنعت، آشنا به مسائل اجرايي و باتجربه در ارائه مشاوره به سازمان‌هاي مختلف هستند، افزود: از تجربه ارزشمند اين تيم كه تلفيقي از نيرو‌هاي دانشگاهي و نيرو‌هاي سازمان‌هاي مرتبط است، با درنظر گرفتن مشكلات اجرايي و مشورت مدام بهره گرفته مي شود.
**هر قطره باران اميد احياي بختگان را بيشتر مي‌كند
بارش‌هاي پاييز و زمستان امسال تاكنون سبب شده است حدود 20 درصد از درياچه بختگان آبگيري شود و حدود چهار هزار پرنده مهاجر همچون گذشته براي گذران زمستان گرد اين تالاب جمع شوند.
اين رويداد باتوجه به خشكسالي‌هاي چندساله اخير، بسيار ناچيز توصيف شد؛ اما استاد دانشگاه شيراز بارش هر قطره باران را براي تالاب خشك بختگان و ديگر تالاب‌هاي تشنه استان اميدبخش توصيف كرد و گفت: در بارش‌هاي اخير نيز آب درياچه مهارلو نيز به مقدار بسياري تامين شده است؛ بنابراين بارندگي‌ها صد در صد از هر نظر مفيد هستند.
** بودجه احياي بختگان در حد مطالعات است
نماينده مردم شيراز نيز در مجلس شوراي اسلامي نيز درخصوص سهم خواهي از بودجه 98 براي احياي تالاب بختگان به ايرنا گفت: اين مساله يكي از دغدغه‌هاي جدي است و تقريبا همه مديران استاني و نمايندگان پيگير آن هستند.
علي اكبري افزود: هفته گذشته در ديدار با مسئولان دانشگاه شيراز و نيز اداره كل محيط زيست استان فارس، در اين باره گفت‌و‌گو‌هايي صورت گرفته است؛ همچنين مطالعات دانشگاه مي‌تواند راهكار عملياتي برون‌رفت از اين وضعيت را به صورت كارشناسي ارائه دهد.
عضو كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي مجلس با بيان اينكه منابع پيش‌بيني شده فعلي براي درياچه بختگان در حد انجام مطالعات است، خاطرنشان كرد: براي فعاليت‌هاي اجرايي هنوز رديف بودجه‌اي تعيين نشده است و اميدواريم مطالعات هرچه زودتر به نتيجه برسد تا وارد فاز عملياتي شويم.
نماينده مردم شيراز در مجلس شوراي اسلامي قرار دادن تالاب بختگان را در مطالبات ملي و همتراز با درياچه اروميه دشوار خواند و گفت: اين مساله جاي تامل دارد؛ اما در مرحله نخست بايد بايد نتيجه مطالعات مشخص شود.
اكبري اظهار داشت: نمايندگان فارس موارد لازم درخصوص احياي درياچه بختگان را با سازمان برنامه بودجه و سازمان حفاظت از محيط زيست مطرح كرده اند و تا زماني كه راهكارهاي احياي درياچه نهايي نشده است، نمي توان اظهار نظر قطعي كرد.
عضو كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي مجلس با بيان اينكه وضعيت درياچه اروميه با جديت و نيروي دوچندان پيگيري شد، افزود: ممكن است لازم باشد وضعيت درياچه بختگان هم به همين صورت در مجلس پيگيري شود؛ به هر روي براي فعاليت هاي اجرايي به نتيجه پژوهش ها نياز است و نمايندگان نيز در تلاش هستند تا به منابع مالي بيشتري براي اين طرح دست يابند.
آخرين حلقه تلاش ها در سطح ملي براي نجات تالاب بختگان، پيگيري هاي استاندار فارس پايتخت بود.
عنايت الله رحيمي در ديدار يك هفته گذشته خود با معاون رئيس جمهوري و رئيس سازمان برنامه و بودجه كشور، خواستار توجه ويژه دولت به احياي تالاب هاي استان فارس شد.
در گزارش ارسال شده به رسانه ها از اين نشست آمده كه معاون رئيس جمهوري دستورهاي لازم براي تامين اعتبار جهت پروژه هاي استان صادر كرد. دوستداران محيط زيست اميدوار هستند كه امضاي دكتر محمد باقر نوبخت ذيل پرونده تالاب بختگان نشسته باشد، به ويژه آن كه اين مقام ارشد دولتي در سفرهاي اخير خود بازديدي هوايي از وضعيت اين تالاب خشكيده داشته و از جزئيات برنامه هاي مرتبط مطلع است.
7375/ 2027
شيراز- ايرنا- تالاب بزرگ بختگان ديرزماني است كه به شوره زار تبدل شده است و به گفته كارشناسان حتي در صورت احيا به روزهاي شكوه و طراوت گذشته باز نخواهد گشت.
