سفر زائران سیك هند به پاكستان، بهانه مناقشه جدید

به گزارش ایرنا، بحران زمانی بالا گرفت كه نیروهای امنیتی پاكستان از ورود دیپلمات های هندی به فاروق آباد در نزدیكی لاهور كه محل استقرار مقدس مكان مذهبی سیك هاست جلوگیری كرده و نگذاشتند آنها با زائران سیك هندی ملاقات كنند.
این حادثه یك روز بعد از موافقت هند برای ساخته جاده ای برای زائران سیك كه به دسترسی راحت انها به مقدس ترین مكان دین سیك كمك میكرد اتفاق افتاد.
پیروان سیك پانصدوپنجاه مین سالگرد تولد 'شری گورو ناناك' اولین رهبر دینشان را امسال جشن میگیرند.
اقدام پاكستان در محدود كردن دیپلماتهای هندی با اعتراض شدید دولت دهلی نو مواجه شد.
وزارت امور خارجه هند معترض بود كه آنها علیرغم داشتن مجوز سفر قبلی از سوی وزارت امور خارجه پاكستان، مورد اذیت قرار گرفتند و از سفر آنها در روزهای 21 و 22 نوامبر (30 آبان و 1 آذر) به اماكن مقدس سیك ها جلوگیری به عمل آمده است.
دهلی نو شاكی بود كه این دیپلمات ها بدون انجام وظایف كنسولی خود مجبور به بازگشت به اسلام آباد شدند.
این بیانیه همچنین در مورد تلاش های خصمانه پاكستان در جلوگیری از دیدار با زائران سیك ابراز نگرانی كرد و پاكستان را متهم كرد كه برای ایجاد تفرقه، ترویج حس جدایی طلبی در بین زائران هندی با هدف تضعیف حاكمیت و تمامیت ارضی هند تلاش می كند.
نیروهای امنیتی پاكستان از ورود این دیپلمات ها به 'گوردوارا' كه مكان مقدس سیك ها برای عبادت است، جلوگیری بعمل اورده اند و گروهی از نیروهای امنیتی این دیپلمات ها را از محل با خود بردند و مجبور به بازگشت به اسلام آباد كردند. 'گوردوارا' مكانیست كه پیروان دین سیك برای عبادت به آنجا میروند.
دیپلماتهای هندی كه خود سیك بودند اعلام كردند كه هزاران 'گوردوارا' در سراسر هند و جاهای مختلف جهان وجود دارد اما در هیچ جای جهان محدودیتی برای ورود به این مكانها وجود ندارد بنابراین رفتار پاكستان نمونه آشكاری از نقض حقوق ماست.
هند خاطرنشان كرد این رفتار در حالی صورت می گرد كه هند به تازگی به سفیر پاكستان در هند اجازه داده است به همراه زائران مسلمان پاكستانی به شهر 'سرهندشریف' در هند سفر و در مراسمی مذهبی شركت كند.
هیات وزیران هند روز پنجشنبه با ساخت جاده ای بین المللی به سمت مرز 'گورداسپور' در ایالت پنجاب هند و در نزدیكی مرز پاكستان موافقت و ساخت آنرا تصویب كرد. این جاده سفر زائران سیك را به شهر 'كارتاپور' در پاكستان كه مقدس ترین مكان این دین است را تسهیل میكند. دولت هند درخواستی را هم برای طرف پاكستانی ارسال كرد تا آنها هم آنسوی مرزساخت این جاده را تا شهر 'كارتاپور' و معبد 'گوردوارا دربار صاحب' ادامه دهند.
حدود چند ماه پیش، دولت هند به درخواست غیر رسمی ژنرال قمر جاوید باجوه فرمانده ارتش پاكستان پاسخ نداد. این درخواست از طریق سروزیر ایالت پنجاب ارسال شده بود. دولت هند به این دلیل كه سروزیر ایالت پنجاب در مراسم سوگند خوردن نخست وزیر جدید پاكستان شركت كرده بود،این امر را توهین قلمداد كرده و درخواستی را كه از طریق وی به دولت هند فرستاده شده بود را بی پاسخ گذاشت.
دولت هند از دولت پاكستان خواسته است تا با احترام به احساسات جامعه سیك این جاده را تكمیل كرده و راه سفر زائران این دین را تصحیل كند. هیات وزیران همچنین قطعنامه ای را برای برگزاری جشنی بزرگ به مناسبت پانصدوپنجاهمین سالگرد جشن تولد گورو ناناك دیجی رهبر سیك ها، كه در سال 2019 به وقوع می پیوندد، تصویب كرد.
یكی از مقامات دولتی اعلام كرد: از این پس زائران سیك میتوانند به راحتی به مقدس ترین زیارتگاه خود سفر راحتی داشته باشند.تمام تصحیلات رفاهی در این جاده در نظر گرفته شده است.امیدواریم طرف پاكستانی هم با احترام به احساسات این اقلیت، امكان سفر راحت را برای آنها فراهم كند
حزب حكم بهارتیا جانتا پارتی از سخنان مقامات پنجابی مبنی بر وعده قمر جاوید بجوا فرمانده ارتش پاكستان برای باز كردن مسیر به سوی معبد 'كارتارپور صاحب' انتقاد كرده است.
وزارت تكنولوژی اطلاعات و الكترونیك دیروز اعلام كرد بزودی یك تلسكوپ ویژه به كار خواهد گرفت تا مسیر و معبد مورد احترام این اقلیت دینی را برای آن دسته از سیك ها كه موفق به ورود به پاكستان نمی شوند نصب خواهد كرد.
هم اكنون زائران سیك در خاك هند با استفاده از دوربین های نصب شده توسط یك كمیته محلی، عبادت های خود به این معبد را انجام می دهند.
تنش های سیاسی میان هند و پاكستان در سال های اخیر بر مهاجرت های مذهبی میان دو كشور تاثیر گذاشته است و مقامات دو كشور اغلب با ارائه روادید برای زائران مخالفت می كنند.
پس از به قدرت رسیدن عمران خان به عنوان نخست وزیر پاكستان ، رهبران دو كشور سخنانی مبنی بر حسن نیت و اراده سیاسی برای حل اختلافات دیرینه از طریق گفتگو مطرح كردند اما این اظهارات به سرعت رو به خاموشی گذاشت و به ویژه پس از كشته شدن چند سرباز مرزی هند توسط پاكستان كاملا به فراموشی سپرده شد.
در عین حال، هر دو كشور از هر فرصت ممكن از شعله ورتر كردن اختلافات و همزمان اظهار سخنانی كه ظاهرا نشانه آشتی جویی سیاسی می باشد بهره می گیرند.
مساله سیك ها كه علاوه بر هند و پاكستان در بسیاری از كشورهای غربی نیز دارای جوامع قدرتمندی هستند یكی از همین محمل ها برای رویارویی است. هند به دلیل جنبش جدایی طلبانه خالستان كه توسط سیك ها اداره می شود روی آنها حساسیت خاصی دارد اما اكنون از موضوع سفر زیارتی آنها به پاكستان به سود خود و برای ادعای صلح طلبی استفاده می كند.
گورودوارا كارتار پور صاحب كه در سه كیلومتری مرز های بین المللی با هند در خاك پاكستان قرار گرفته است، در زمان حكومت مهاراج رنجیت سینگ (1839-1780) در محلی كه 'گورو نانك' در سال 1539 در آنجا دفن شده است ساخته شد.
به گفته هارون خالد، نویسنده پاكستانی كتاب پیاده روی با ناناك، این معبد در طول جدایی هند و پاكستان كه مهاجرت گسترده سیك ها به هند یكی از نتایج آن بود دچار آسیب های زیادی شد و به محل حضور قاچاقچیان و معتادان تبدیل شد زیرا مراقبت زیادی از این معبد انجام نمی گرفت.
این محل تا حدی توسط حامیان مسلمان گورو نانك كه در معبد او به انجام مراسم مذهبی می پرداختند حفظ شد.
دولت پاكستان در سال ۱۹۹۴ این گوردوارا را تعمیر كرد و در سال ۲۰۰۴ آن كاملا احیا شد.
اتال بیهاری واجپایی نخست وزیر اسبق هند در طول سفر خود به لاهور در سال ۱۹۹۹ مساله ایجاد راهرو مذهبی و عدم احتیاج به صدور روادید برای زائران سیك را مطرح كرد اما پاكستان به این درخواست پاسخی نداد.
با توجه به دولت هند توافق ۱۹۷۴ میان هند و پاكستان در خصوص دیدار از اماكن مذهبی شامل اینگوردوارا نمی شود.
در سال ۲۰۰۴، مان موهان سینگ نخست وزیر سابق هند بار دیگر مساله این راهرو مذهبی را مطرح كرد. دهلی نو از اسلام آباد درخواست كرد تا گردورا كارتار پور صاحب شامل توافق ۱۹۷۴ میان دو كشور شود اما پاكستان با این درخواست مخالفت كرد.
در سال ۲۰۰۵ پاكستان برای زائران سیك روادید صادر كرد تا از این محل مذهبی دیدار كنند.
هند در سال ۲۰۰۸ در طول دیدار پرناب موكرجی وزیر امور خارجه اسبق هند با شاه محمود قریشی همتای پاكستانی، بار دیگر مساله كریدور مذهبی گرو نانك را مطرح كرد اما از آن زمان تاكنون پیشرفتی در این زمینه به دست نیامده بود.
گوردوارا كارتار پور صاحب در نزدیكی مرز هند واقع شده است. در حقیقت، افرادی كه در خاك هند هستند، می توانند گوردوارا را به طور واضح در سمت پاكستان مشاهده كنند. راهرو بسیار نزدیك به شهر گورداسپور واقع در ایالت در پنجاب است كه در سال ۲۰۱۵ شاهد حمله تروریستی گروه پاكستانی موسوم به لشكر طیبه بود.
بنابراین نگرانی از این كه راهرو ممكن است توسط اسلام آباد برای ایجاد مشكل در هند و احیای احساسات خالیستانی مورد استفاده قرار گیرد وجود دارد. بر اساس گزارش ها، سازمان اطلاعات پاكستان از چندین گوردوارا در هند برای ترغیب مبارزات خالستان استفاده كرده است.
هند نگران است كه پاكستان از سفر زائران هندی به منظور تحریك اختلافات اجتماعی و عدم تحمل عمومی و ترویج تمایلات جدایی طلبانه با هدف تضعیف حاكمیت و تمامیت ارضی هند استفاده كند.
آساق*267*1424