انتخابات سوئد؛ زنگ خطر پوپولیسم در اروپا

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در دهه گذشته به دنبال بحران اقتصادی و روانه شدن موج مهاجران و پناهندگان به اروپا، شاهد قدرت یابی احزاب دست راستی در اروپا بوده ایم كه نمونه شناخته شده آن، «جبهه ملی فرانسه» به رهبری «مارین لوپن» است. این موج اینك در كشوری چون سوئد شتاب بیشتری گرفته است.
مردم این كشور مرفه حوزه اسكاندیناوی یكشنبه هجدهم شهریورماه به پای صندوق های رای رفتند تا سرنوشت سیاسی خود را برای چهار سال دیگر رقم بزنند. بر پایه نتایج انتشار یافته، حزب چپگرای نخست‌ وزیر سوئد مشتمل بر سوسیال دموكرات‌ ها، سبزها و حزب چپگرای سوئد در این انتخابات 40.6 درصد و حزب راست میانه 40.3 درصد از آرا را به دست آوردند. حزب راستگرای افراطی دموكراتیك هم 17.7 درصد را از مجموع كل آرا را از آن خود كرد.
با نگاهی اجمالی به نتایج انتخابات مشخص می شود كه ائتلاف راست و چپ میانه به آرایی مشابه دست یافته اند كه بی تردید تعیین نخست وزیر آینده در هاله ای از ابهام قرار می گیرد. برای نخستین بار است كه هیچ كدام از دو بلوك اصلی نتوانستند اكثریت لازم را برای تشكیل دولت به دست آورند.
لازم به یادآوری است كه پارلمان سوئد از 349 كرسی تشكیل یافته و با نتایج به دست آمده، 144 كرسی آن به ائتلاف حاكم به رهبری سوسیال دموكرات‌ ها و 142 كرسی دیگر به طیف رقیب یعنی راست میانه تعلق می گیرد.
از آنجا كه برخورداری از اكثریت مجلس مستلزم در اختیار داشتن 175 كرسی است، بنابراین ائتلاف در دولت آینده ضروری به نظر می رسد. اما در میانه تب و تاب انتخابات، «اولف كریستین‌ سن» رهبر ائتلاف راست میانه اعلام كرده است كه «دوره كار این دولت تمام شده و باید كنار رود.»
اشاره او به «استفان لوفون» رهبر حزب سوسیال دموكرات كه اینك در پست نخست وزیر سوئد قرار دارد. با این حال امكان ائتلاف بین چپ و راست میانه وجود دارد.
با وجود ابراز تمایل «بیمی آكیسون» 39 ساله رهبر حزب مهاجرستیز دموكراتیك سوئد برای همكاری با احزاب دیگر اما بعید به نظر می رسد كه هیچ یك از آنان بخواهند با حزب راست افراطی دست به ائتلاف بزنند. از این رو بسیاری از ناظران معتقدند كه آینده سیاسی این كشور در پرده ای از ابهام قرار دارد.
ضمن این كه انتخابات اخیر سوئد نشان داد معادلات سیاسی این كشور و همچنین اروپا دچار تحولی چشمگیر شده و دیگر نمی توان روی این گونه ائتلاف های بزرگ حساب باز كرد. از این رو نخست وزیر سوئد شب بعد از انتخابات از «خاكسپاری بلوك‌ های سیاسی» سخن به میان آورد.
تحول عمده در انتخابات پارلمانی سوئد اما با رای نزدیك به هجده درصدی حزب مهاجرستیز دموكراتیك صورت گرفت؛ حزبی كه نشان داده از سال 2010 و زمان ورود به پارلمان تا كنون قدم های بلندی در اداره امور و كسب محبوبیت عمومی برداشته و با این آرای بی سابقه، بزرگترین دستاورد تاریخی خود را به ثبت رسانده است.
حزب دموكراتیك سوئد كه هشت سال پیش با رای چهار درصدی به پارلمان راه یافت، در انتخابات قبلی (2014) توانست ١٢.٩ درصد آرا را كسب كند. انتخابات چند روز پیش نیز نشان داد كه حدود پنج درصد به میزان محبوبیت این جریان تندرو افزوده شده است. مهترین دلیل استقبال از آن به مهاجرستیزی حزب دموكراتیك سوئد برمی گردد؛ موضوع كه یكی از برجسته ترین محورهای مورد چالش طیف های سیاسی در كارزار انتخاباتی اخیر بود.
بیشتر احزاب ملی گرای افراطی اروپا از سال 2012 و آغاز بحران مهاجرت به قاره سبز، بر این موج سوار شده و نابسامانی ها و گرفتاری های مردم را به مهاجران نسبت دادند. ملی گرایی، نژادپرستی، مخالفت با مهاجران و پناهجویان از جمله سیاست های كلی حاكم بر احزاب راستگرای افراطی است كه در سال های گذشته بیش از پیش تفویت شده است.
آمارها حاكی از آن است كه سوئد در طول پنج سال یعنی بین سال های 2012 تا 2017 میزبان نزدیك به 400 هزار پناهجو بوده است كه این میزان با توجه به جمعیت 10 میلیونی سوئد رقم كمی نیست. البته بحث مهاجران، فصل مشترك انتقادات احزاب افراطی در دیگر كشورهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه، اتریش، ایتالیا، هلند و غیره است كه به افزایش محبوبیت و قدرت یابی آنان نیز یاری رسانده است.
احزاب پوپولیست و راستگرای افراطی معتقدند كه موج مهاجرت به اروپا به ناامنی ها دامن زده و از بودجه های رفاهی مردم این كشورها كاسته است؛ نگاهی كه در تقابل با نگرش رهبران اتحادیه اروپا و سیاست های مهاجرتی آنان قرار دارد. همین اختلاف نظرها باعث شده كه احزاب افراطی به شدت مخالف ماندن در اتحادیه باشند.
بی دلیل نبود كه موفقیت حزب دموكراتیك سوئد با پیام تبریك مخالفان اتحادیه همچون لوپن و در مقابل با نگرانی حامیان اتحادیه واحد اروپا همراه شد. «میشائیل روت» مسئول روابط اروپایی وزارت امور خارجه آلمان در گفت وگویی كه با روزنامه آلمانی «دی ولت» داشت تاكید كرد كه «نتایج این دوره از انتخابات پارلمانی سوئد به هیچ وجه مطابق با برنامه‌ها و چشم انداز‌های اروپا نیست.»

موفقیت پوپولیسم بدون شك راه را برای قدرت یابی افزونتر احزاب مشابه در كشورهای دیگر قاره سبز هموار می كند. از این رو بسیاری از مقامات اتحادیه نگران انتخابات سال آینده پارلمان اروپا هستند؛ انتخاباتی كه می تواند به افزایش شمار نمایندگان احزاب تندرو و در نتیجه تضعیف اتحادیه 28 عضوی اروپا از درون منجر شود.

پژوهش**9242**