بر اساس آنچه كه اعلام شده، قرار بر این است كه آمریكا نخستین جنگنده اف 35 را تا ماه ژوئن به تركیه تحویل دهد. بر اساس سفارشی كه از سوی تركیه صورت گرفته، این كشور خرید 30 فروند جنگنده اف 35 را به آمریكا داده و قصد دارد 86 فروند دیگر از این جنگنده را نیز خریداری كند.
آنكارا همچنین اعلام كرده كه این جنگنده‌ها در پایگاه اصلی هفتم فرماندهی هوایی تركیه در شرق این كشور مستقر و جایگزین جنگنده‌های قدیمی اف 4 و اف 16 می‌شوند.
گفته شده محل استقرار جنگنده های اف 35 در استان آناتولی و در نزدیكی مرزهای سه كشور عراق، سوریه و ایران قرار دارد.
واشنگتن انتظار دارد كه تركیه كه یكی از اعضای اصلی سازمان پیمان آتلانتیك شمالی ( ناتو ) می باشد با توجه به ناهمخوانی سامانه اس 400 با تجهیزات ناتو، ضمن انصراف از خرید سامانه اس 400 از روسیه، مبادرت به خرید سامانه پاتریوت از آمریكا كند. یعنی تركیه باید وارد یك معامله با آمریكا شود و در قبال آنچه كه به دست می آورد، از برخی خواسته های خود نیز بگذرد.
صرف نظر از توانمندی و قابلیت های جنگنده های اف 35 و این كه آیا این آذرخش ها خواهند توانست تركیه را در رسیدن به اهداف نظامی خود یاری دهند، یا نه، این معامله كه تركیه تقریبا یك دهه در انتظار آن بود، اكنون و در حالی صورت می پذیرد كه آنكارا به شدت خود نیازمند نوسازی و ارتقای توانمندی نظامی می بیند و برای رسیدن به این هدف نیز تلاش های زیادی را انجام داد.
شاید این پرسش نزد بسیاری از ناظران به وجود آمده باشد كه، چرا دولت آمریكا در حالی كه به سهولت تجهیزات نظامی خود را به برخی كشورهای غیر مطمئن عربی می فروشد، چگونه برای فروش این تجهیزات به یكی از مهمترین متحدان منطقه ای خود یعنی ' تركیه ' تا بدین حد سخت گیری می كند؟
آیا صِرف تمایل تركیه به خرید سامانه های ضد موشك اس 400 از روسیه تنها به این بهانه كه این سامانه با تجهیزات ناتو همخوانی ندارد، می تواند پاسخ این سئوال باشد، یا موضوع دیگری هم وجود دارد كه تاكنون اعلام نشده است.
علاوه بر این برخی از كارشناسان بر این باور بوده و هستند كه تلاش تركیه برای خرید سامانه اس 400 به توصیه آمریكا و برخی كشورهای عضو ناتو بوده است، چرا كه آنها معتقدند كه بر مبنای این فرض، چنانچه تركیه بتواند به اس 400 روسی دست یابد، در آن صورت هیچ دلیل وجود ندارد كه متحدان غربی این كشور از جمله آمریكا، نتوانند به تكنولوژی این سلاح ضد موشك دست یابند.
در این صورت باید آمریكا نه تنها با خرید سامانه اس 400 از سوی تركیه مخالفتی نداشته باشد، بلكه برعكس باید بسیار مشتاق چنین خریدی نیز باشد.
اما بر خلاف این دیدگاه، واقعیت این است كه، بازیگران بین الملل به خصوص آمریكا همواره به گونه ای روابط خود را با دیگر كشورها تنظیم می كنند كه حتما منافعشان در این روابط تضمین شده باشد، اما به طور معمول كمتر می توان به نیت اصلی آنها پی برد. برای نمونه در مورد فروش سلاح، به نظر می رسد آنچه كه آمریكا به دنبال آن است، توسعه محل استقرار تسلیحات دفاعی در كنار سلاح های تهاجمی در مناطق حساس جهان از جمله غرب آسیا است. چرا كه این سلاح ها علاوه بر اینكه دارنده آنها را می تواند تا حدودی از حملات دیگران مصون بدارد، قادر خواهد بود در صورت 'استقرار زنجیره ای ' به گونه ای امنیت كشورهای دور از جمله آمریكا را نیز تا حدودی یا تامین كرده و یا دست كم به عنوان عاملی هشدار دهنده در برابر تهاجمات از راه دور عمل كند.
در این صورت آمریكا باید اطمینان حاصل كند كه استقرار جنگنده های اف 35 و یا هر سلاح تهاجمی و یا دفاعی دیگر می تواند علاوه بر تامین امینت كشور دارنده آن، امنیت آمریكا را نیز به نوعی تامین كند.
در این صورت است كه با فروش و یا تحویل تجهیزات تراز اول نظامی خود به سایر كشورها، حتی كشورهای دوست و نزدیك خودش تا بدین حد وسواس سیاسی به خرج می دهد.
البته برای جلب این اعتماد، تركیه نیز دیپلماسی خاصی را به نمایش گذاشت كه جای تامل دارد.
برای نمونه مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه تركیه چندی پیش آن طور كه در یك مصاحبه تلویزیونی با شبكه آمریكایی سی.ان.ان.ترك در خصوص توقف فروش هواپیماهای جنگی اف.35 آمریكایی به كشورش به نوعی هشدار داد، چنانچه آمریكایی ها چنین اقدامی را عملی كنند، یعنی اف 35 ها را به تركیه تحویل ندهند، پاسخ مناسبی را دریافت خواهند كرد.
وی حتی آمریكا را تهدید به اقدام تلافی جویانه كرد و گفت كه در صورت توقف فروش سلاح به تركیه آنگونه كه در كنگره آمریكا و ناتو مطرح شده، تركیه نیز قطعا پاسخ خواهد داد.
هر چند او نگفت كه آنكارا در قبال موضع واشنگتن چه خواهد كرد، اما بسیاری از كارشناسان خرید اس 400 از روسیه را اقدام متقابل تركیه علیه آمریكا ارزیابی كردند.
گرچه وزیر امور خارجه تركیه در قبال این نگرانی نیز گفت: ما عضو ناتو هستیم و حساسیت لازم را داریم كه موشك های اس.400 روسی، موشك ها و هواپیماهای اعضای ناتو را به عنوان دشمن شناسایی نكند و در این زمینه به لحاظ فنی تدابیر لازم اندیشیده شده است.
وی خطاب به مقامات آمریكایی بیان كرد: ما نیاز به سامانه حفاظت از حریم هوایی خود داریم و اگر شما تامین نكنید از دیگری خواهیم خرید ولی وقتی ما موشك اس400 را بر اساس همین نیاز خریدیم، شما آن را مورد سئوال قرار می دهید و در صدد مجازات تركیه هستید.
وی تاكید كرد: تركیه یك كشور مستقل است و صحبت كردن یا تهدید از موضع بالا با كشور ما رویكرد مناسب نبوده و زیبنده هم پیمان های ما نیست.
به هر روی به نظر می رسد این دیپلماسی تركیه در قبال آمریكا جواب داده و نتیجه آن نیز عملی شدن فروش اف 35 های آمریكایی به تركیه است كه از این منظر می تواند علاوه بر بالا بردن توان نظامی این كشور در منطقه، موجب افزایش اعتماد به نفس ترك ها در چانه زنی ها و تحولات بین المللی و به خصوص منطقه ای شود.
حالا باید به انتظار نشست و منتظر ورود این جنگنده ها به تركیه بود، جنگنده هایی كه تبلیغات فراوانی درباره توانایی نظامی آنها تا كنون صورت گرفته است.
اما همچنان باید به پایبندی آمریكایی ها به تعهداتشان، حتی به نزدیكترین متحدانشان، به دیده تردید نگاه كرد، چرا كه این كشور در بسیاری از تحولات جهانی نشان داده كه قابل اعتماد نیست و هر آن ممكن است با تغییر شرایط اقدام به بدقولی و بد عهدی كند، امری كه بارها و بارها از سوی این كشور صورت گرفته است.
از : علیرضا جباری
خاورم**1144**1586
تهران - ایرنا- سرانجام پس از كش و قوس های فراوان دولت آمریكا پذیرفت كه نخستین جنگنده آذرخش اف 35 خود را به تركیه تحویل دهد. آنكارا پیش تر درخواست خرید 116 فروند از این نوع جنگنده را به واشنگتن داده بود اما، پس از تلاش برای خرید سیستم پدافندی اس 400 از روسیه، آمریكا تصمیم به تعلیق فروش اس 35 به یكی از مهمترین متحدان منطقه ای خود یعنی تركیه كرد.