افغانستان؛ اردوگاه جدید داعش

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، افغانستان روزهای پرتنشی را از سر می گذراند. در ماه های گذشته داعش در شهرهای مختلف این كشورعملیات های متعدد تروریستی را انجام داده و بر شائبه حضور و تقویت خود در افغانستان صحه گذاشته است.
در تازه ترین عملیات ها، یكشنبه دوم اردیبهشت ماه، حمله ای انتحاری در یك مركز توزیع شناسنامه در غرب كابل رخ داد و حدود 57 نفر كشته و بیش از صد زخمی به جا گذاشت. داعش مسوولیت این عملیات را بر عهده گرفت. این در حالی است كه در نخستین روز فروردین ماه هم داعش مسوولیت یك حمله دیگر در كابل را بر عهده گرفته بود كه طی آن 35 نفر كشته شدند. این چندمین حمله تروریستی داعش در افغانستان در ماه های گذشته است كه صدها نفر را به كام مرگ فرستاده و امنیت را بیش از پیش دراین كشور به چالش كشیده است.
پس از شكست سهمگین داعش در عراق و سوریه، این گروه تكفیری- تروریستی، افغانستان را به عنوان اردوگاه جدید خود برگزید و عناصر و بازمانه های خود را برای ساماندهی تشكیلاتی مجدد به این كشور آسیایی كوچ داد.
وضعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی افغانستان، بستر خوبی برای تحقق ظرفیت ها و توانمندی ها و پیاده سازی تفكرات این گروه تروریستی فراهم می كند؛ كشوری توسعه نیافته به لحاظ سیاسی- اجتماعی و فرهنگی و درگیر مشكلات داخلی كه خود سال ها است به محلی برای مداخله های خارجی بدل شده و بستری مهیا برای رشد گروه های تروریستی فراهم كرده است.
گروه های تروریستی خودساخته آمریكا در سال 2001 بهانه لازم را برای مداخله جویی غرب در افغانستان فراهم آورد. گروه طالبان، محصول رقابت دو ابر قدرت دوران جنگ سرد بود كه از سوی آمریكا برای مبارزه با نفوذ شوروی بنیان نهاده شد و بعدها مانند آتشی به جان منطقه افتاد.
مداخله نظامی آمریكا در افغانستان به بهانه مبارزه با گروه های تروریستی، پس از گذشت 17 سال، نه تنها به كاهش قدرت و نفوذ طالبان منجر نشده، بلكه با تداوم ناامنی و بی ثباتی، زمینه های رشد و نضج نسل تازه گروه های تكفیری- تروریستی مانند داعش را هم فراهم كرده است.
زمانی كه داعش خلافت اسلامی را در موصل پایه گذاری كرد، دو برنامه كلان را در دستور كار خود قرار داد؛ ایجاد «خلافت اسلامی» در خاورمیانه و دوم تشكیل «ولایت خراسان» متشكل از قلمرو زیر كنترل خلفای راشدین كه گستره وسیعی از قفقاز، چچن، داغستان، ایالت سین‌كیانگ چین، شمال هند، كشمیر، بنگلادش، افغانستان، پاكستان، ایران، مالزی، اندونزی، میانمار و حتی فلیپین را در بر می گیرد. شكست در اجرایی سازی برنامه نخست، داعش را به سوی عملیاتی سازی برنامه دوم سوق داد. پس از شكست داعش در مركز خلافت خودخوانده خود در موصل، عناصر داعش به افغانستان كوچ كردند و ولایت خراسان را پایه گذاری كردند.
حال گروه تكفیری تروریستی داعش كه در ایجاد بخش غربی خلافت خود به عنوان خلافت اسلامی ناكام ماند، قصد دارد سناریوی خود برای تحقق خلافت اسلامی در بخش های شرقی و آسیای مركزی را عملیاتی كند و در این راه از هیچ كوششی فروگذار نخواهد كرد.
داعش این روزها در افغانستان لانه گزیده و در سایه بی توجهی مدعیان مبارزه با تروریسم، به تقویت و سازماندهی دوباره خود مشغول است. داعشی كه در افغانستان و سوریه از میان اعضای القاعده عضو گیری می كرد، اكنون در افغانستان با استفاده از خلاء قدرت ناشی از اختلافات درونی دولت وحدت ملی و با بهره گیری از شبكه های مجازی مشغول جذب نیروهای بومی و غیر بومی است. همچنین بخش قابل توجهی از نیروهای داعشی غیر عرب زبان داعشی چون پاكستانی‌ها، افغان‌ها، چچنی‌ها، تاجیك‌ها و ازبك‌ها به افغانستان نقل مكان كرده اند.
این در حالی است كه نیروهای طالبان كه خود را مالك افغانستان می دانند، به شدت با گروه های داعشی كه تحقق ولایت خراسان را در دستور كار دارند، چالش دارند و در جبهه ای مجزا علیه داعشی ها می جنگند، هرچند داعش موفق شده از برخی گروه های تندرو مانند القاعده و دولت اسلامی «حكمتیار» در این كشور عضوگیری كند.
داعش قصد دارد همان سناریویی كه در عراق و سوریه پیاده كرد را در افغانستان پیاده كند. مساله افغانستان اما كمی پیچیده تر و بغرنج تر از عراق و سوریه است. این كشور خود سال ها است قربانی جولان گروه های تروریستی است كه در سایه مداخله جویی های خارجی، بسترها را برای كنشگری خود در كشور فراهم می بینند.
آمریكا در جریان 17 سال حضور نظامی خود در افغانستان كه طولانی ترین تجربه مداخله نظامی این كشور محسوب می شود، راهبردهای متفاوتی را در افغانستان پیاده كرده است؛ راهبردهایی كه هیچیك به استقرار ثبات و امنیت در این كشور منجر نشده است.
با روی كار آمدن ترامپ و انتصاب «جیمز متیس» به عنوان وزیر دفاع، این روزها خبرهایی از تغییر راهبرد آمریكا در افغانستان به گوش می رسد؛ راهبردی كه بر كاهش حضور نظامی آمریكا در افغانستان و سپردن مسوولیت امنیت كشور به شركت های خصوصی امنیتی- نظامی چون «بلك واتر» و «دایناكورپ» دلالت دارد.
حضور شركت های امنیتی با پیشینه ای ابهام آلود در افغانستان، در كنار گسترش حضور گروه های تكفیری در این كشور، از آینده نامعلوم و پرتنش تری در عرصه سیاسی- اجتماعی افغانستان خبر می دهد.
پژوهشم**9275**1601**
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.