در اين گزارش كه در شماره شنبه 24 مهر 1395 هجري خورشيدي به قلم بيتا مهدوي منتشر شد، آمده است: بررسي‌هاي سازمان جهاني بهداشت حاكي است كه در حال حاضر حدود 180 ميليون نابينا در دنيا زندگي مي‌كنند كه 90 درصد آنان به كشورهاي در حال توسعه تعلق دارند و در صورتي كه تدابير لازم براي كنترل اين عارضه به كار گرفته نشود، تعداد نابينايان جهان تا سال 2020 ميلادي 2 برابر خواهد شد واين در حالي است كه كشورهاي در حال توسعه بيشترين مشكلات را از اين بابت، خواهند داشت. خوشبختانه طبق برآورد سازمان بهداشت جهاني، نزديك به 80 درصد موارد نابينايي با به كارگيري دانش و فناوري‌هاي موجود، قابل پيشگيري و درمان است.
كارشناسان معتقدند، نابينايان عليرغم اينكه توانمندي‌ها و فعاليت‌هاي علمي و فني بسياري دارند، متاسفانه هنوز پذيرش شان در جامعه با چالش‌هايي روبرو است. آمار نشان مي‌دهد كه 5.1 درصد از افراد تحت پوشش سازمان بهزيستي نابينايان و كم بينايان هستند وحدود 40 درصد از دانشجويان تحت حمايت بهزيستي، را اين عزيزان تشكيل مي‌دهند.
آنان مي‌گويند،براي رسيدگي ريشه‌اي به مشكلات نابينايان، بايد قانون جامع حمايت از معلولان تصويب شود، زيرا در آن،تمامي ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ افراد ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ نيز ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اعضاي يك ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻤﺪن، اﻧﻌﮑﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و از اينرو مسئولان بايد راه را براي احقاق حق و حضور گسترده آنان در جامعه و شكوفايي هر چه بيشتر توانمندي‌هايشان، هموار كنند.
** تاريخچه ﻋﺼﺎي ﺳﻔﯿﺪ
«ﻋﺼﺎي ﺳﻔﯿﺪ» از زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ اول، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎدي ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻧﻤﺎد ﻫﺎي گوناگوني ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن از اﯾﻦ ﻋﺼﺎ وﺟﻮد دارد، اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻗﺎﺑﻞ روﯾﺖ اﺳﺖ، ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي از ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، اﯾﻦ رﻧﮓ در تمامي كشورها به عنوان ﻋﺼﺎي راﻫﻨﻤﺎي آﻧان، ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و براي اﺳﺘﻔﺎده اﻓﺮاد ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ و يا ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻻت ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ، ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﻧﻮاع ﺗﺎﺷﻮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ، ﻃﺮاﺣﯽ و ساخته ﻣﯽ ﺷﻮد.
اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎ به عنوان وﺳﯿﻠﻪ ﮐﻤﮑﯽ در رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن، از ﻗﺮن ﻫﺎ ﭘﯿﺶ ﻣﺘﺪاول ﺑﻮده اﺳﺖ، وﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎي ﺳﻔﯿﺪ به شكل اﻣﺮوزي و به عنوان ﻧﻤﺎدي ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن، ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ اول ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد. در ﺳﺎل 1921 ﻣﯿﻼدي ﯾﮏ ﻋﮑﺎس اﻫﻞ ﺷﻬﺮ «ﺑﺮﯾﺴﺘﻮل» اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﻧﺎم «ﺟﯿﻤﺰﺑﯿﮕﺰ» ﮐﻪ بر اﺛﺮ ﯾﮏ ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده بود، ﺑﺮاي در اﻣﺎن ﺑﻮدن از ﺧﻄﺮ تصادف با وﺳﺎﺋﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﮐﻪ در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎي اﻃﺮاف ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﯽ وي در ﺣﺎل‌رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻮدﻧﺪ، اﺑﺘﮑﺎر اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ را ﮐﻪ به راﺣﺘﯽ ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ، به كار ﺑﺮد.
ﭘﺲ از آن 2 ﺗﻦ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم‌هاي دﮐﺘﺮ ﻧﺎول ﭘﺮي، رﯾﺎﺿﯿﺪان و دﮐﺘﺮ ﺟﺎﮐﻮﭘﺲ ﺗﻦ ﺑﺮوك، ﺣﻘﻮﻗﺪان، ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را در ﭘﺎﻧﺰدﻫﻤﯿﻦ روز از ﻣﺎه اﮐﺘﺒﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺎﻧﻮن ﻋﺼﺎي ﺳﻔﯿﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ برﺳﺎﻧﻨﺪ و اﯾﻦ روز را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان «روز ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن»، ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﮐﻨﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن تمامي ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮد ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮي از ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻤﺪن، اﻧﻌﮑﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
** مشكلات عديده نابينايان
علي همت محمودنژاد ـ رئيس انجمن حمايت از حقوق معلولان در مصاحبه با خبر گزاري مهر اظهارداشته است: در حال حاضر 530 هزار نابينا در كشور زندگي مي‌كنند كه با مشكلات عديده‌اي مواجه هستند و از اينرو مسئولان با الهام از الگوهاي موفق در جامعه نابينايي، بايد راه را براي حضور هر چه بيشتر آنان در جامعه، هموار كنند.
وي با بيان اين مطلب كه دسترسي نابينايان به محيط‌هاي فيزيكي و مجازي و دريافت بهنگام اطلاعات، مي‌تواند عامل موثري در موفقيت اين افراد و رفع تبعيض‌هاي صورت‌گرفته باشد، مي‌افزايد:متاسفانه هنوز هزاران نفر از افراد نابينا سردرگم دستيابي به مسكن مناسب هستند.
رئيس انجمن حمايت از حقوق معلولان در خصوص خانواده‌هاي داراي چند نابينا كه ريسك تولدكودك نابينا در آنان بيشتر است، ياد آوري مي‌كند: شايسته است سازمان بهزيستي زندگي اين افراد را كه مشكلات زيادي دارند، با نگاه ويژه مورد بررسي قرار دهد و هزينه‌هاي درماني براي پيشگيري از ايجاد نابينايي را در اين خانواده‌ها بپردازد.
وي با اشاره به اين مطلب كه امروزه ديگر داشتن رايانه، تلفن همراه و لپ تاپ از وسايل جدانشدني نابينايان است، مي‌گويد: بايد همه كتابخانه‌هاي الكترونيكي به نرم‌افزارهاي فارسي‌خوان مجهز باشند و صدا و سيما هم به توليد برنامه‌هاي آموزشي اقدام كند. همچنين مسئولان بايد نسبت به شناسايي و رفع مشكلات دانشجويان نابينا در سراسر كشور، اقدام‌هاي مساعد را انجام دهند.
محمودنژاد مي‌افزايد: امروزه در بسياري از كشورها،عصاي نابينا حكم چراغ قرمز را در خيابان‌ها دارد و رانندگان خودروها موظفند در مقابل فردي كه با عصاي سفيد در حال عبور از عرض خيابان است، بلافاصله توقف كنند و راهنمايي و رانندگي نيز بايد نسبت به ترويج اين فرهنگ در ميان رانندگان، اقدام‌هاي لازم را به عمل آورد.
وي با بيان اين مطلب كه يكي ديگر از مشكلات نابينايان، گويا نبودن دستگاه‌هاي كارت‌خوان در كشور است كه باعث شده است اين افراد با مشكلاتي مواجه شوند، يادآوري مي‌كند: مشكل اشتغال پس از مسكن، بزرگترين چالشي است كه در دهه اخير افراد نابيناي تحصيلكرده با آن مواجه شده‌اند و با آنكه نابينايان به طور چشمگيري تحصيلات عالي كسب كرده‌اند، متاسفانه شغل مناسب با وضعيت آنان در اختيارشان قرار نمي‌گيرد، به طوري كه بعضي از اين افراد با مدارج عالي مجبور به كار در شغل‌هاي غيرمرتبط شده‌اندو به همين دليل دولت بايد براي پرداخت حداقل مستمري به اندازه حقوق پايه كارگران، براي رفع مشكلات زندگي اين افراد بكوشد.
** اقدامات موسسه عصاي سفيد
محمد اعتماد ـ مديرعامل و رئيس هيات مديره موسسه عصاي سفيد به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: بررسي‌هاي انجام شده حاكي است كه بيش از 180 ميليون نفر از جمعيت دنيا دچار اختلال‌هاي بينايي هستند و سالانه حدود 7 ميليون نفر از مردم جهان در معرض خطرها و عوامل ايجاد نابينايي، قرار مي‌گيرند.
وي با بيان اين مطلب كه موسسه خيريه عصاي سفيد بنا به رسالتي كه دارد، حدود 27 سال است كه با اهداف آموزشي وتوان بخشي اين عزيزان تلاش مي‌كند، مي‌افزايد: اين موسسه براي اعتلاي نابينايان عزيز به برگزاري كلاس‌هاي متعدد و ازجمله آموزش خط بريل،آموزش قرآن،تحرك و جهت يابي،كلاس‌هاي سرود،كامپيوتر وزبان خارجي اقدام كرده است. اين موسسه خيريه هيچ وجهي از نابينايان دريافت نمي‌كند و توانبخشي و تحصيلات آنان، رايگان است.
اعتماد با اشاره به اين مطلب كه در حال حاضرموسسه عصاي سفيد حدود 400 نفر نابينا و كم بينا را تحت پوشش دارد، ياد آوري مي‌كند: بسياري از شاگردان ما به مسئوليت‌هاي بالايي رسيده اند، مانند دكتر علي صابري كه حقوقدان وعضو شوراي شهر تهران است مريم حيدر‌زاده شاعر و شاهوردي كه كارشناس شهرداري تهران است.
** مشكلات موسسه عصاي سفيد
مديرعامل موسسه عصاي سفيد در مورد مشكلات آن مي‌گويد: در حال حاضرموسسه براي پذيرش نابينايان، با كمبود جا مواجه است و محل فعلي جوابگوي اين عزيزان نيست. زيرا نابينا معلولي است كه بايد به تنهايي آموزش ببيند ونمي توان براي آموزش اين عزيزان كلاس‌هاي چند نفره تشكيل داد، زيرا آموزش آنان تك نفره است به همين دليل ما نيازمند مكان بزرگ و مربيان بيشتري هستيم.
وي با بيان اين مطلب كه نابينايان از راه‌هاي دور به موسسه عصاي سفيد مراجعه مي‌كنند، مي‌افزايد: آموزش نابينايان وقت زيادي را مي‌طلبد و از اين رو مسئولين بايد امكانات آن را در اختيار موسسه بگذارند.
اعتماد با اشاره به اين مطلب كه بررسي‌هاي انجام شده حاكي است در سال 1394 حدود35 هزار معلول به جمعيت كشور اضافه شده است، مي‌گويد: اميدواريم بزودي آزمايش‌هاي ژنتيكي در كشوربراي مادران باردار اجباري شود. كه خوشبختانه قرار شده است دولت 75 درصد هزينه اين آزمايش‌ها را بپردازد و اين وظيفه رسانه‌ها است كه به خانواده‌ها آگاهي‌هاي لازم را بدهند تا با انجام آزمايش‌هاي ژنتيكي، از تولد فرزند معلول پيشگيري كنند، زيرا وقتي يك فرزند معلول به دنيا مي‌آيد، خانواده، محله، شهر وحتي نظام اجتماعي آسيب مي‌بيند.
وي مي‌افزايد: مجلس شوراي اسلامي در شهريور پارسال قانوني تصويب كرد كه بر اساس آن، حداقل حقوق از كار افتادگي به معلولان پرداخت شود كه متاسفانه اين رقم ناچيز است و نمي‌تواند جوابگوي هزينه‌هاي زندگي آنان باشد.
** كمبودكلاس هاي نابينايان
محمد تقي سرمدي ـ عضو هيات مديره انجمن عصاي سفيد در مورد مشكلات موسسه ياد شده به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: در يك سال اخيرموسسه با كمبود كلاس براي نابينايان مواجه شده است. موسسه عصاي سفيد در ساختماني كه متعلق به بهزيستي است. فعاليت مي‌كند وفضايي كه در اختيار آن است، گنجايش كلاس‌هاي مورد نظر را ندارد اين عزيزان محلي براي ورزش ندارند و چون كلاس‌هايي كه براي افراد نابينا برگزار مي‌شود تك نفره است، به شدت در مضيقه هستند، به طوري كه حتي گروه سرود موسسه كه متشكل از 25 نفراست با كمبود كلاس مواجه است و ازاين رو مهم‌ترين مشكل ما درحال حاضر مكاني است كه بتوانيم نابينايان عزيز را در آن جا آموزش دهيم.
وي با بيان اين مطلب كه عصاي سفيد يكي از بزرگترين موسسات آموزشي توانبخشي در كشوربا30 كلاس است، مي‌افزايد: اميدواريم با ارتباطي كه با شهرداري تهران داشته ايم، براي حل اين مشكل اصلي تمهيدات خاصي انديشيده شود و محل بزرگي رابه اين موسسه اختصاص دهند تا كودكان نابيناي بيشتري را پذيرش كنيم و آموزش دهيم.
مدير روابط عمومي موسسه عصاي سفيد درمورد وضعيت نابينايان ياد آوري مي‌كند: بررسي‌هاي انجام شده توسط پليس راه و مراكز بهداشتي طي 6 ماه اخير حاكي است كه آمار نابينايي افراد به دليل تصادفات جاده‌اي روبه افزايش است هنوز در ارتباط با بيماري‌هاي چشمي هم كار خاصي انجام نشده است و به همين دليل افراد زيادي در معرض نابينايي قراردارند. در بخش پيشگيري هم آزمايش‌هاي ژنتيكي اهميت زيادي دارد كه خوشبختانه قرار است اين آزمايش‌ها اجباري شود و رايگان شدن آن هم باعث مي‌شود پيشگيري از درمان خيلي راحت‌تر باشد و آمار تولد كودكان معلول هم كاهش يابد.
وي در پاسخ به اين پرسش كه برخورد خانواده‌ها با فرزندان نابينا بايد چگونه باشد، مي‌گويد: خانواده‌ها كه كودك نابينا دارند، بايد اين واقعيت را قبول كنند و از ايجاد تنش در محيط خانواده بپرهيزند، زيرا اغلب اين كودكان به علت مشكلي كه دارند، ناسازگار هستند. متاسفانه در گذشته اين عزيزان در كنج خانه‌ها بودند، در حالي كه امروزه تحصيلات دارند و مشغول به كار هستند.
** شرايط رواني نابينايان
دكتر علي فرجام ـ روانشناس اجتماعي در مورد شرايط رواني نابينايان به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: وجود نقص يا اختلال يك يا چند عضو حسي، اختلال حسي خوانده مي شود. اين افراد بدون كمك‌هاي ويژه پزشكي، اجتماعي، تربيتي و آموزشي، قادر به سازگاري مطلوب اجتماعي نيستند. اختلال بينايي يك واژه كلي و نشانگر يك ناتواني در ديدن است و مي تواند از نظر پزشكي خفيف و قابل اصلاح مانند نزديك بيني، دوربيني و يا شديد و غير قابل اصلاح مانند كوري يا ضعف شديد بينايي باشد.
وي با بيان اين مطلب كه امروزه در دنيا 180 ميليون نفر معلول بينايي وجود دارد كه از اين تعداد حدود 45 ميليون نفر نابينا و نيازمند حمايت‌هاي اجتماعي هستند، ياد آوري مي‌كند: بسياري از اين معلوليت‌ها (كم‌بينايي و نابينايي) قابل پيشگيري است و مي‌توان از بروز آنها پيشگيري كرد.
دكترفرجام مي‌گويد: سرخچه، عفونت‌هاي دوران بارداري، ضربات و تصادفات، مصرف داروهاي غيرمجاز، نبود تغذيه كافي و صحيح، كم تحركي و در نهايت جريان‌هاي خاص روحي، رواني مادران به ويژه در 3 ماهه نخست بارداري هر كدام مي‌تواند عاملي براي بروز نوعي اختلال چشمي و حتي كم‌بينايي و نابينايي در جنين و نوزاد باشد و به همين دليل بهداشت جسمي و رواني مادران باردار، بيش از پيش بايد مورد توجه قرار گيرد. وي با بيان اين مطلب كه از دست دادن بينايي سبب رنج فراوان براي فرد مبتلا و خانواده او مي‌شود، مي‌افزايد: رفتار با نابينايان در جامعه، مي تواند در سرنوشت آنان و حالات روحي و رواني شان تأثيرات زيادي بگذارد، از اين رو براي رفتار با نابينايان بايد واقع بين باشيم و به آنان بفهمانيم كه با ديگران تفاوتي ندارند. نابينايان را با نام صدا كنيم و از كمك‌هايي كه به استقلال و خودكفايي آنان لطمه مي‌زند، بپرهيزيم.
وي ياد آوري مي‌كند: نابينا سعي دارد مستقل باشد ودوست ندارد مورد ترحم واقع شود. او از اطرافيان و مربيان خود مي خواهد كه اجازه دهند خود او اداره امور خود را به عهده بگيرد و جاي وسايل‌اش را خود انتخاب كند و در اين ميان، مربيان و اطرافيان صرفاً از دور مراقب آنان باشند تا خطرهاي جدي آنها را تهديد نكند.
اين روانشناس اجتماعي با اشاره به اين كه نابينايان از استعدادهاي موسيقي برتري برخوردارند، مي‌گويد: كودكان نابينا توانايي بيش تري در تمركز و دقت دارند و شنوندگان بهتري هستندكه با اصلاح نظرات و شناخت دقيق‌تر از شرايط نابينايان مي‌توان به آنها كمك كرد، بدون اين كه بي جهت، آنان را مورد ترحم قرار دهيم و يا اين كه با دلسوزي‌هاي بي‌مورد باعث بر هم زدن استقلال و احساس اعتماد به نفس آنها شويم.
** تعطيلي مجتمع نابينايان در اصفهان
فرهاد ناطقي، مدير عامل جامعه اسلامي نابينايان استان اصفهان با اشاره به مشكلات آنان مي‌گويد: مجتمع آموزشي ابا بصير (ويژه نابينايان) در سال 1348 تأسيس و با مشاركت مسئولين دلسوز استان اصفهان وافراد خير، آن مجتمع از نظر ساختمان و تجهيزات تكميل شد. متاسفانه در سال 1386 به علل مختلف مجتمع مزبور تعطيل و به دانشگاه غير انتفاعي راغب اصفهاني اجاره داده شد. اين مجتمع تنها مركز شبانه روزي تحصيلي نابينايان در سطح استان بوده كه با تعطيلي آن، امكان تحصيل نابينايان كه در روستاها و شهرهاي كوچك استان زندگي مي‌كنند، عملاً‌غير ممكن شده است.
*منبع: روزنامه اطلاعات
**گروه اطلاع رساني**9368**9131** انتشار دهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- روزنامه اطلاعات در صفحه گزارش به مناسبت روز جهاني نابينايان و عصاي سفيد گزارشي را منتشر كرد كه در بخشي از آن مي خوانيم: هر سال روز ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن و ﻋﺼﺎي ﺳﻔﯿﺪ با هدف ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ حل ﻣﺸﮑﻼت آﻧان و اﯾﺠﺎد ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻋﺼﺎي ﺳﻔﯿﺪ، برگزار مي‌شود.
