انفجار دفتر نخست وزیری و تداوم نفرت ملت ایران از منافقان

هشتم شهریور 1360 خورشیدی یادآور یكی از فجیع ترین اقدام های تروریستی در تاریخ معاصر ایران است كه موجب انفجار دفتر نخست وزیری شد و محمدعلی رجایی رییس جمهوری و محمدجواد باهنر نخست وزیر به همراه چند تن از مقام های نظامی و امنیتی كشور به شهادت رسیدند.
پس از آن كه فاجعه انفجار هفتم تیر در دفتر حزب جمهوری اسلامی به وقوع پیوست و به شهادت مظلومانه آیت‌الله سید محمد حسینی ‌بهشتی و بیش از 70 تن از چهره های سیاسی و اجرایی عضو این حزب منجر شد حضور گسترده مردم در حمایت از رهبری و نظام جمهوری اسلامی، گروهك منافقان را بر آن داشت تا در تداوم اقدام های تروریستی خود، هنگامی كه امكان بمب گذاری در بیت امام خمینی(ره) را پیدا نكردند، رییس جمهوری و نخست وزیر را هدف قرار دهند.
یك شاهد عینی درباره نحوه وقوع حادثه انفجار دفتر نخست وزیری كه به شهادت دوتن از یاران دیرین انقلاب منجر شد، می گوید: «پس از انفجار ناگهان دود غلیظی توام با آتش از طبقه اول و دوم ساختمان نخست وزیری به چشم خورد و پس از مدتی ماموران و عده ای از مردم كه در نزدیكی ساختمان نخست وزیری بودند با فریاد «الله اكبر» به طرف نخست وزیری دویدند. از طرف دیگر ماموران آتش نشانی و سپاه و كمیته ها و شهربانی نیز در محل حاضر شدند و برای نجات مجروحان به تلاش پرداختند.»
محمدعلی رجایی از مبارزان پیش از انقلاب به شمار می رود كه به همراه دیگر هموطنانش در برابر رژیم استبدادی پهلوی ایستاد و با وجود شكنجه های بسیار، دست از مبارزه نكشید و با پیروزی شكوهمند انقلاب اسلامی از تمام ظرفیت و توانایی خویش برای اعتلای آرمان های نظام جمهوری اسلامی بهره برد. او نخست سمت وزارت آموزش و پرورش را برعهده گرفت و پس از آن در 1359 خورشیدی به نمایندگی مردم تهران وارد مجلس شورای اسلامی شد و در 20 مرداد همان سال به نخست وزیری و پس از عزل ابوالحسن بنی‌صدر از مقام رییس جمهوری، در انتخابات دوم مرداد 1360 خورشیدی با كسب بیش از 13 میلیون رای مردم به عنوان دومین رییس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد و محمدجواد باهنر را به عنوان نخست وزیر برگزید.
محمدجواد باهنر پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسوولیت هایی از جمله عضویت در شورای انقلاب، نمایندگی مردم كرمان در مجلس خبرگان، نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و دبیركلی حزب جمهوری اسلامی پس از شهادت آیت الله بهشتی را برعهده داشت.
پس از شهادت محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر، برپایه اصل 130 قانون اساسی شورای موقت رییس جمهوری تشكیل شد تا امور كشور به وسیله این شورا اداره شود.
به این ترتیب شورای موقت رییس جمهوری پس از استقرار در نخستین گام در ارتباط با واقعه بمب‌گذاری در دفتر نخست وزیری اطلاعیه ای صادر و نهم شهریور را تعطیل و در سراسر كشور پنج روز عزای عمومی اعلام كرد و در نامه ای به مجلس شورای اسلامی، حجت الاسلام محمدرضا مهدوی كنی را به عنوان نخست وزیر پیشنهاد داد.
در جلسه‌‌ همان روز مجلس، آیت الله مهدوی كنی از 196 رای ماخوذه با 178 رای موافق، 10 رای مخالف و هشت رای ممتنع به عنوان نخست‌وزیر رای اعتماد گرفت. دولت موقت با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و تشكیل دولت آیت الله علی خامنه‌ای در هفتم آبان ۱۳۶۰ خورشیدی به فعالیت خود پایان داد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی هشتم شهریور همزمان با سالروز شهادت مظلومانه شهیدان محمدعلی رجایی و محمد جواد باهنر را «روز مبارزه با تروریسم» نام نهاد تا با یادآوری این رویداد بار دیگر جهان نظاره گر این حقیقت باشد كه ایران خود یكی از بزرگ ترین قربانیان ترور و تروریسم محسوب می شود و در این ارتباط بزرگان و فرهیختگان بسیاری را از دست داده است.
ترور و تروریسم یك اقدام سیاسی برای از میان برداشتن رقیب به منظور رسیدن به هدف های سیاسی محسوب می شود. دشمنان این مرزوبوم در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی بارها از ابزار ترور، علیه نیروهای نظام استفاده كردند. آنها با شیوه قهرآمیز و قتل سیاسی به ترور نیروهای كارآمد و طراحان فكری كشورمان پرداختند تا با ایجاد شكاف های جدی در اركان حساس، در حركت نظام اخلال ایجاد كنند. یكی از این اقدام های دهشتناك انفجار دفتر نخست وزیری بود كه به شهادت مظلومانه رجایی و باهنر انجامید به مناسبت سالروز این رویداد و هفته دولت پژوهشگر گروه اطلاع رسانی با «جواد منصوری» نخستین فرمانده كل سپاه پاسداران و سفیر پیشین ایران در چین به گفت و گو پرداخته است.

- در ادامه متن این گفت و گو را می خوانیم:
**ایرنا: چه عواملی سبب شد تا گروهك منافقان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دستگاه های اداری كشور نفوذ كنند و دست به عملیات های تخریبی بزنند و آنان چه اهدافی را در این زمینه دنبال می كردند؟
***منصوری: از روزهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی گروهك منافقان برای این كه بتوانند در امور كشور نفوذ بیشتری داشته باشند دست به اقدام های متعددی زدند. یكی از این كارها ایجاد یك شبكه نفوذ در نهادها و اداره های مختلف جامعه بود. به همین دلیل تشكیلاتی را در داخل سازمان خود به وجود آوردند و افرادی را برای رخنه در درون نهادها و اداره های مختلف مهیا كردند كه آنها علاوه بر جمع آوری اطلاعات، افراد جدیدی را نیز از درون این نهادهای دولتی برای هدف های خود جذب می كردند و از امكانات این نهادها برای رسیدن به خواسته های خود سود می بردند.
گروهك منافقان در1360 خورشیدی برای براندازی نظام جمهوری اسلامی از روش مبارزه مسلحانه بهره بردند و به همین منظور تصمیم گرفتند با استفاده از شبكه نفوذ كه در درون نهادهای دولتی داشتند، دستگاه های اداری كشور را به لحاظ نیرو و امكانات تخریب كنند كه این هدف خود را با انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در هفتم تیر 1360 خورشیدی جامه عمل پوشاندند و پس از آن انفجارهای متعدد دیگری را در دستگاه های اداری كشور به وجود آوردند كه به شهادت شماری از مقام ها و مسوولان كشور انجامید كه از جمله این كارهای تروریستی انفجار دفتر نخست وزیری در هشتم شهریور 1360 خورشیدی به وسیله یكی از عوامل نفوذی به نام مسعود كشمیری بود.
هدف اصلی این گروهك از انفجار دفتر نخست وزیری این بود كه تصور می كردند با این ترورها نظام جمهوری اسلامی را با مشكل روبه رو خواهند كرد و مردم به حمایت از آنها قیام می كنند. این گروهك در تحلیل های خود ادعا می كردند كه مردم از مسوولان رضایت ندارند و با قیام از حمایت مردمی برخوردار خواهند شد در صورتی كه حوادث سال های نخست دهه 60 خورشیدی نشان داد كه هیچ كدام از این تحلیل ها به واقعیت منجر نشد. البته ناگفته نماند كه خود این گروهك هم بر این امر واقف بودند اما برای این كه توجیهی برای اقدام ها خود داشته باشند این مطالب را بیان می كردند.
**ایرنا: انفجار دفتر نخست وزیری چگونه رخ داد و عوامل و وابستگان گروهك منافقان به چه صورتی این اقدام تروریستی را انجام دادند؟
***منصوری: در هشتم شهریور 1360 خورشیدی جلسه ای در دفتر نخست وزیری برای بررسی اوضاع و مسایل امنیتی كشور تشكیل شد تا در این جلسه علاوه بر مسایل داخلی به وضعیت جنگ و ورود نیروهای بعث به خاك ایران بپردازند كه عامل نفوذی با قرار دادن یك بمب هدایت شونده از فاصله دور در این جلسه، چند تن از مقام های بلند پایه نظام جمهوری اسلامی را به شهادت رساند و خود وی با همكاری بیگانگان از كشور فرار كرد.
**ایرنا: بمب گذاری در دفتر نخست وزیری چه تاثیری در اراده و روحیه ملت ایران داشت و نتیجه آن چه بود؟
***منصوری: شهیدان رجایی، باهنر و دیگر شهدای این فاجعه در میان مردم ایران محبوبیت بسیاری داشتند و همگان می دیدند كه این اشخاص با وجود شرایط سخت سال های نخست پیروزی انقلاب اسلامی چگونه برای برطرف كردن مشكل های آنان تلاش می كنند. بنابراین انفجار دفتر نخست وزیری سبب تداوم نفرت مردم از این گروهك شد و هیچ گونه استقبالی از آنها به عمل نیامد. البته با شهادت رجایی و باهنر به صورت طبیعی توقف كوتاهی در كارهای اجرایی كشور ایجاد شد اما خیلی زود دولت جدید به ریاست آیت الله محمدرضا مهدوی كنی شروع به كار كرد و مسوولان دیگر كشور با قدرت به ساماندهی امور پرداختند.
اگر چنین اتفاق هایی در كشورهای دیگر به وقوع می پیوست حفظ دولت به راحتی ممكن نبود اما در ایران به دلیل حمایت كامل مردم و رهبری و هدایت امام خمینی(ره) و همچنین ایمان و اعتقاد مسوولان نظام، حاكمیت توانست با وجود تخریب هایی كه در سال های نخست پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفت پایه های خود را مستحكم تر كند.
**ایرنا: دلیل آنكه گروهك منافقان دفتر نخست وزیری را برای بمب گذاری انتخاب كردند چه بود؟
***منصوری: گروهك منافقان برای این كه قدرت نمایی كنند و به افراد خود و عوامل خارجی كه از آنها حمایت می كردند بگویند كه ما توانستیم جلسه امنیت ملی را كه بالاترین جلسه برای حفظ امنیت كشور است، منفجر كنیم، دست به انفجار دفتر نخست وزیری زدند. همچنین آنها با این انفجار تروریستی می خواستند كه به مردم تلقین كنند كه این دولت قادر نیست كشور را حفظ كند. البته عملكرد مردم در آن سال ها نشان داد كه تصمیم و برداشت آنها چیز دیگری بود و آنها گروهك منافقان را كه به وسیله عوامل خارجی حمایت و هدایت می شد به عنوان یك گروه دشمن با نظام جمهوری اسلامی كه مانع از ثبات ایران شده است و افراد بی گناه را به شهادت می رساند، می شناسند.
**ایرنا: شهیدان رجایی و باهنر چه ویژگی های علمی و اخلاقی داشتند كه از آنها شخصیتی ممتاز و برجسته می ساخت؟
***منصوری: محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر دو اسوه از مدیران یك نظام اسلامی بودند. این افراد در دوره خدمت صادقانه نشان دادند كه به دنبال به دست آوردن امتیازهای ویژه برای خود نیستند و تمام توان خود را برای خدمت به مردم متمركز كردند. همچنین این دو فرد هیچ گونه نرمش و سازشی با دشمنان نظام جمهوری اسلامی نداشتند و اطاعت كامل از دستورهای امام خمینی(ره) یكی از مهمترین ویژگی های این افراد بود كه اگر امام نظر یا توصیه ای داشتند آنها به بهترین نحو از آن پیروی می كردند.
محمدعلی رجایی به عنوان رییس جمهوری ایران به دورترین روستاها می رفت و با ضعیف ترین و محروم ترین قشرهای جامعه همدردی و از نزدیك به مشكل های این افراد رسیدگی می كرد. طرح تحت تكفل قرار دادن روستاییان بالای 60 سال در كمیته امداد امام خمینی(ره) كه به وسیله او در كشور اجرا شد به بسیاری از بخش های محروم و دورافتاده كشور كمك های فراوانی رساند كه نظیر آن در ایران به وجود نیامده است.
**ایرنا: دولت و دیگر نهادهای مسوول در ارتباط با پیروی از شخصیت شهیدان رجایی و باهنر چه وظیفه ای بر عهده دارند؟
***منصوری: درباره الگو بودن و خصلت های مثبت شهیدان رجایی و باهنر صحبت بسیاری شده است كه باید در عمل نیز آنها را مدنظر قرار داد. یكی از كارهای مهم دولت رجایی این بود كه در نخستین جلسه هیات دولت وی تصویب شد كه نخست وزیر، وزیران و معاون ها و استانداران باید حقوق كمتر از متوسط در آن سال ها داشته باشند در حالی كه بر پایه مقررات حقوق آنها بیشتر بود. به عبارتی در این جلسه رجایی تمام حقوق های دولت خود را به یك سوم حقوق اصلی كاهش داد.
**ایرنا: تاریخ نگاری انقلاب اسلامی در ارتباط با انفجار دفتر نخست وزیری چگونه بوده است؟
***منصوری: درباره انفجار دفتر نخست وزیری در هشتم شهریور 1360 خورشیدی مقاله و كتاب هایی به رشته تحریر در آمده اما بنابر دلیل هایی تاریخ نگاری این حادثه ضعیف عمل كرده است. وجود برخی از ابهام در این قضیه به عنوان یكی از این عوامل به شمار می رود. البته تنها گفتن و نوشتن درباره این شهیدان كافی نیست و باید بر پایه مشی، راه و روش این افراد هم در جامعه عمل كرد. برای نمونه شهید رجایی در یكی از ماموریت هایش به یكی از شهرها، به صورت سر زده به یكی از نهادهای انقلابی رفت و غذای همان نهاد را بدون ذره ای تغییر خورد. در صورتی كه امروز تا حدودی از این راه و روش دور شده ایم.
شهیدان هفتم تیر و هشتم شهریور 1360 خورشیدی برای تمام مسوولان در نظام جمهوری اسلامی یك حجت و الگو هستند. به این ترتیب مسوولیت مدیران در پاسخ گویی به موقعیت های خود بسیار حساس است و اگر مسوولان همین نكته را مدنظر قرار دهند میزان خدماتی كه ارایه می دهند خیلی بیشتر از این می شود.
**ایرنا: با توجه به اینكه هشتم شهریور به مناسبت سالروز انفجار دفتر نخست وزیری روز مبارزه با تروریسم نامگذاری شده، چرا دشمنان دست به این عمل غیرانسانی می زنند و نظام جمهوری اسلامی باید چگونه با آنها مبارزه كند؟
***منصوری: هرگاه دشمنان نتوانند با راهكارهایی چون تعامل و جنگ به هدف های خود برسند به شكل غیرمستقیم و ناعادلانه یعنی «ترور» دست می زنند و سپس هم به دروغ تمام اقدام های تروریستی خود را به نظام اسلامی نسبت می دهند. از این رو دستگاه های مسوول در نظام جمهوری اسلامی باید با توجه حساسیت مساله و شناختی كه از آنها به دست می آورند، راهكارهای مناسبی را برای مبارزه با تروریسم ارایه دهند و به كار ببندند.
*گروه اطلاع رسانی
**پژوهشم**9370**2059**9131