الغوث و مقابله، آیینه ای در بطن رمضان

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، مترادف شدن معنای ماه رمضان با ماه نزول قرآن باعث شده تا بخشی از آیین ها و خرده روایت های نمایشی مردم در انجام مناسك معنوی این ماه به شكل مستقیم وامدار قرآن كریم كتاب آسمانی مسلمانان باشد.



** آلغوث، آیینی جهت تعالی فرد روزه دار در شب های قدر

آیین گره زدن ریسمان كه در زبان دیگر به الغوث مشهور است در ماه رمضان در شب‌های احیا در اغلب مناطق جنوبی كشور ایران برگزار می ‌شود.

شركت كنندگان در مراسم شب احیا، معمولاً یك ریسمان 50 سانتی برای برگزاری این آیین كه هنگام قرائت دعای جوشن كبیر انجام می ‌شود را با خود به همراه دارند.

در دعای جوشن كبیر یكهزار بار اسماء الهی بر زبان‌ها جاری می‌شود و در پایان هر 10 اسم همه شركت ‌كنندگان به شكل همسرایی با هم می ‌خوانند: «سبحانك یا لا اله الا انت. الغوث، الغوث، خلصنا من النار یا رب».

شركت‌كنندگان، همزمان با خواندن این فراز، ریسمان خود را گره می ‌زنند و بر آن گره فوت می‌كنند. با توجه به اینكه صد بار آیه یاد شده را همسرایی می‌كنند بنابراین صد گره بر ریسمان زده می‌شود.

این ریسمان صد گرهی به چیزی تبدیل شده كه مقدس است و می‌تواند شفا بخش كودكان و بیماران باشد. بنابراین آن را در گردن كودكان می‌اندازند و یا برخی آن را در آب می‌گردانند و آب را با نیت شفا به بیماران می‌ نوشانند.

نكته دیگری كه در این آیین انجام می‌شود این است كه در آغاز خوانش دعای جوشن كبیر، سطل نسبتاً بزرگی پر از آب در محل برگزاری مراسم می ‌گذارند و تسبیحی پاك كه بیش از این هیچ استفاده ‌ای از آن نشده را به دست فردی كه در محل، معتمد و قابل احترام است می‌دهند.

این فرد در كنار سطل آب می‌ نشیند و هر بار با همسرایی الغوث، الغوث توسط مردم، تسبیح را در آب می ‌چرخاند. پس از پایان مراسم این آب را كه حالا متبرك شده است بین مردم توزیع می ‌كند.

الغوث همچنان با هیجان و علاقه وافر بین مردم برگزار می‌ شود.



** مقابله، آیینی جمعی در ارتباط با خوانش كلام الهی

مقابله شكل خاصی از قرائت قرآن در ماه رمضان است كه به شكل گروهی انجام می‌ شود.

از قدیم الایام رسم بر این بوده است كه در این ماه هر شب یك جزء از قرآن مجید خوانده شود. به همین سبب در برخی خانه‌ ها، عده ‌ای برای قرائت قرآن دور هم جمع می ‌شوند. یك نفر كه معمولا مسن ‌تر از سایر اهل مجلس و البته آشنا به قواعد قرائت قرآن است در صدر مجلس می ‌نشیند و حضار یك به یك شروع به خواندن می ‌كنند.

هر نفر موظف است فقط بخشی از یك جزء را بخواند تا نوبت به همه نفرات حاضر در مجلس برسد. شخصی كه بر صدر مجلس نشسته وظیفه دارد قرائت غلط قاریان را تصحیح كند و فرد قاری موظف است پس از اشاره به اشتباهش در خوانش، مجددا یك سطر برگردد و صحیح بخواند تا اجازه یابد قرائت خود را ادامه دهد.

هر شب فقط یك جزء خوانده می ‌شود و بدین ترتیب شب سی‌ ام رمضان قرآن ختم می ‌شود. یكی از قواعد برگزاری این آیین آن است كه طی خوانش قرآن هیچگونه پذیرایی از شركت ‌كنندگان به عمل نمی ‌آید.

رسم بر این است كه پس از پایان قرائت، پذیرایی كه معمولا چای، قهوه و نوشیدنی های گرم همراه است، انجام می ‌شود.

اغلب پس از مقابله، دعای افتتاح و دعاهای مخصوص هر شب خوانده می ‌شود و سپس روضه خوانی آغاز می شود.

مقابله در میان نسل گذشته جایگاه ویژه ‌ای دارد؛ قرائت زیبا با صداها و نواهای دلنشین، یكی از ویژگی‌ های این آیین است كه توسط قاریان رعایت می ‌شود. مقابله، در واقع یك نوع رویارویی صداهای دلنشین با یكدیگر است.

فراهنگ**9266**1601**