تجارت پر سود تریاك كه در دورانی به عنوان داروی مسكن مورد استفاده قرار می گرفت و به تبع آن داروها در دنیا پای بسیاری از شركت ها، نهادها و حتی سازمان هایی اطلاعاتی كشورهای غربی را به تجارت دارو و مواد مخدر باز كرد اما براستی سوال اینجاست كه اهمیت دارو برای طبهكاران بین المللی به چه میزان است؟
** اهمیت تجارت دارو در جهان
---------------------------------
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت و همچنین سازمان تجارت جهانی، صنعت دارو سازی از بین 52 صنعت سود آور دنیا رتبه سوم را كسب كرد. طبق همین آمار حجم كل تجارت جهانی دارو 602 میلیارد در سال 2005 و 710 میلیارد دلار در سال 2007 بود. سرانه مصرف دارو در دنیا به رقمی نزدیك 100 دلار رسیده است. تمامی این آمار گواه توجه بیش از حد مافیا و شركت های دارویی در سرمایه گذاری در این بخش و همچنین تبلیغات گسترده به دلیل سود سرشار آن دارد.
تعداد زیاد شركت های دارویی در دنیا نشان از اهمیت ویژه اقتصادی این بخش دارد. در این بین ایالات متحده آمریكا با داشتن 13 شركت در رتبه اول و ژاپن با 10 شركت رتبه دوم را داراست.
نشریه اقتصادی فوربس، شركت آمریكایی مك كسون ( Mc Kesson) را بزرگترین شركت دارویی می داند. این شركت دارویی در سال 1833 توسط جان مك كسون تاسیس شد، سود خالص این شركت از ابتدای سال 2013 و تا به امروز به رقم 1.338 میلیارد دلار بالغ شده است و دارای 43500 كارمند می باشد.
شركت كاردینال هلث ( Cardinal Health) نیز در سال 1971 تاسیس شد و سود خالص سالانه این شركت 642 میلیون دلار می باشد همچنین شركت های آمریسورس برگن و پیفایرز( PFizer) در رده های بعدی هستند. این نشریه، آمریكا، اروپا و ژاپن را به عنوان جولانگاه مافیای دارویی معرفی می كند و از تلاش روز افزون این متحدان برای حفظ و كنترل بازار داروی جهان می نویسد.
** نحوه عمل مافیا
--------------------
به طور كلی مافیای دارو و مواد مخدر در سه سطح گسترده فعالیت می كند:
نخست، گروه سازماندهی كشت مواد مخدر، انجام پردازش اولیه و یا خرید مواد مخدر از كشاورزان،
دوم، گروه های دسته بندی، بسته بندی، ذخیره و سازماندهی منابع عمده فروشی و عرضه عمده این مواد و سوم، گروه هایی كه ارتباط مستقیمی با منابع مواد مخدر و دارو ندارند، این گروه ها شامل بانك ها، سرویس های جاسوسی و رسانه ها می شود.
تجارت پر سود دارو و مواد مخدر خسارت های جانی و مالی بسیاری را به كشورهای مختلف وارد كرده است و كشورها هزینه های بسیاری را بابت آن پرداخت می كنند. سایت مافیا تو دی (mafiatoday.com) در این زمینه می نویسد كه مكزیك كشوری ترانزیتی در مواد مخدر و مافیای دارو به شمار می رود و از سال 2006 تا به امروز، بیش از 150 هزار كشته در این زمینه داشت، اما تمام این خسارات ها و كشته ها در برابر سود 400 میلیارد دلاری تجارت دارو كه مجموع 8 درصد كل تجارت جهانی دارو را شامل می شود از دید مافیا هیچ است.
** مافیای دارو و عرضه داروهای تقلبی
----------------------------------
مافیای جهانی اكثرا این داروها را نخست در كشورهای فقیر آفریقا و آمریكای لاتین رواج می دهد و سپس بازارهای كشورهای در حال توسعه را هدف قرار می دهد. سایت 'دارك پولتیكس' در این باره می نویسد: اكثر داروهای تقلبی و روان گردان در طی پروژه های بشردوستانه و كمك به جنگ زدگان بر روی انسان ها تست شده اند و بعد از معتاد شدن افراد، شركت ها با سودهای سرشار داروهایشان را وارد دیگر كشورها می كنند.
این سایت ادامه می دهد كه بسیاری از قبایل سرخپوست و قبایل دورافتاده آفریقایی در معرض برنامه شركت های برای آزمایش و تست داروهای تازه شركت های دارویی قرار می گیرند. همچنین طبق گزارشات رسمی سازمان جهانی بهداشت WHO بین 10 تا 15 درصد داروهای دنیا تقلبی هستند. به عنوان نمونه داروهای تقلبی 40 تا 50 درصد بازار دارویی نیجریه و پاكستان را به خود اختصاص داده‌اند.
یورو نیوز در این باره می نویسد: تعداد قربانیان داروهای تقلبی سالانه به همان میزان كه در كشورهای در حال توسعه تكان دهنده است، در كشورهای توسعه یافته هم حایز اهمیت است. شبكه های تبهكار از تجارت این داروها سالانه بیش از 45 میلیارد یورو به جیب می زنند.
سایت الجزیره نیز در گزارشی به تلاش سازمان بهداشت جهانی برای مبارزه با دارو های تقلبی پرداخت و نوشت: این سازمان، یك پایگاه اطلاع رسانی را برای معرفی دارو های تقلبی دایر كرده است، همچنین این سازمان خبری تكان دهنده منتشر كرد كه براساس آن بیش از یك سوم داروی ضد مالاریا در بازار آسیا و به ویژه در كامبوج، لائوس، تایلند و ویتنام تقلبی هستند و كارآیی ندارند، در عین حال با قیمت هایی نجومی به فروش می رسند.
همچنین طبق آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت داروهای تقلبی 35 میلیارد دلار سالانه سود برای مافیا دارند كه بیشتر آن ها در كشورهای در حال توسعه به فروش می رسند.
این سازمان امیدوار است كه با پایگاه اینترنتی ' د رپید آلرت سیستم' (سیستم هشدار سریع) خود هشیاری لازم را به مردم برای عدم خرید داروهای تقلبی بدهد.
برای مبارزه با این تجارت غیرانسانی، پارلمان اروپا با تصویب قانونی، كد شناسایی مخفی كالاهای دارویی را به گونه ای كه از بدو خروج از كارخانه تا مرحله توزیع هم قابل پیگیری باشند، اصلاح كرد.
جان دالی، كمیسر اروپایی بهداشت و سیاست های مصرفی می گوید: ما نهایت سعی خود را می كنیم تا از اینكه مردم مورد سوءاستفاده قرارگیرند جلوگیری كنیم. مردم فكر می كنند این داروها را باقیمت ارزانی خریده اند ولی در واقع سرشان كلاه رفته است. اما اگر كسی خودش اصرار دارد این كار را بكند، آنوقت ما نمی توانیم كمكی كنیم.
این مقررات كه مورد موافقت 27 كشور عضو اتحادیه اروپا قرار گرفته است باید توسط پارلمان های آنها نیزتایید شود و نهایتا تا سال 2016 اجرایی شود.
پژوهش** م.م**9130
گروه پژوهش های خبری- دارو و نقش حیاتی آن در زندگی امروز بشر، امری انكار ناپذیر است اما همزمان جذابیت و سود سرشار تجارت دارو، پای مافیا و سودجویان بسیاری را به این صنعت باز كرده است.