به گزارش ایرنا قلعه 'محمدخان مستوفی' و قلعه 'امیربهمن خان' دزفول از جمله قلعه هایی هستند كه با حدود یكصد سال قدمت در اطراف دزفول واقع شده و نیازمند مرمت می باشند.
قلعه امیر بهمن خان صمصام دزفول بنای ارزشمندی است كه در 20 كیلومتری شهر دزفول و سه كیلومتری روستای علی شلگهی با آرایه های آجری و نوع معماری اصیل خود در سال گذشته در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده ولی به دلیل عدم توجه ، سازه آن دچار آسیب جدی شده است.
به گفته فعال میراث فرهنگی و دبیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول در گذشته این قلعه دارای محوطه و باغ اختصاصی بود كه بعداز ترك ساكنین محلی ، حریم آن مورد تعرض قرار گرفت.
'محمد آذركیش' افزود:در حال حاضر در اطراف این قلعه كار كشاورزی انجام می شود و در صورتی كه اقدام فوری برای مرمت و احیای این قلعه و تعیین حریم آن صورت نگیرد این اثر به طور كلی از بین می رود.
وی افزود: با توجه به نزدیكی قلعه امیر بهمن خان صمصمام به روستای علی شلگهی و امام زاده می تواند بنای گردشگری ارزشمندی در جنوب شرقی شهرستان دزفول و شمال خوزستان باشد كه برای علاقه مندان به آثار تاریخی جذابیت ویژه ای خواهد داشت.
دبیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول گفت:به گفته اهالی روستای علی شلگهی این قلعه تا قبل از انقلاب به طور كامل سالم بوده و حتی در و پنجره‌های این قلعه نیز پا برجا بود اما بعد از آن كه ساكنان قلعه این مكان را ترك كردند رو به فرسایش نهاد.
وی اظهار داشت:اطراف این قلعه در گذشته باغی بوده و به شواهد موجود در پشت قلعه باند پروازی برای فرود هواپیمای ملخی شخصی صمصام خان احداث شده و خود او نیز خلبان بوده كه بعد از متروكه شدن این قلعه و واگذاری زمین‌های اطراف آن به اهالی، باغ اطراف آن خشك شده و باند فرود و محوطه قلعه نیز به زمین كشاورزی تبدیل شده است.
آذركیش با اشاره به مشخصات این قلعه تاریخی گفت:بنای قلعه امیر بهمن خان در دو طبقه آجری و برگرفته از نقش‌های معماری ایرانی و به خصوص آجركاری دزفول است كه به كارگیری زیبای فریز، نیم ستون‌ها (كرتله)، طاق‌های رومی و سه بخشی نیز جلوه‌ای ویژه به این قلعه داده است.
وی افزود: طبق اظهارات خادمان این قلعه در گذشته حمام بزرگی در كنار قلعه بوده و روزهایی كه امیر بهمن‌خان قصد حمام داشته حمام قرق خان بوده و در سایر روزها اهالی قلعه و برخی از اهالی آبادی‌های اطراف نیز برای استفاده به كنار قلعه می‌آمدند.
آذركیش گفت: قلعه امیر بهمن خان مربوط به دوره قاجاریه است و تاریخ احداث آن بر كتیبه‌ای آجری در جلوی قلعه نصب شده است. به دلیل اهمیت تاریخی و ارزش‌های معماری آن این اثر به شماره 29169 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
وی به ویژگی های قلعه محمد خان مستوفی از دیگر قلعه های به جای مانده در دزفول اشاره كرد وگفت:قلعه محمدخان مستوفی نیزدر فاصله هشت كیلومتر شهر دزفول و سه كیلومتری شهرك محمد بن جعفر طیار (ع) و در میان باغ‌های سبز جنوب واقع شده كه با بنایی آجری ساخته شده و متاسفانه به دلیل عدم رسیدگی بخش‌های بسیاری از آن تاكنون فرسوده و تخریب شده و برای ثبت ملی پیشنهاد شده است.
وی افزود:با توجه به محل‌های قرارگیری این قلعه‌های تاریخی و فضای مناسب می‌توان با مشخص كردن حریم‌های آنها و توجه و اختصاص بودجه برای مطالعه، مرمت و بازسازی بقایای برجای مانده این فرصت برای گردشگران و علاقه‌مندان به وجود می‌آید تا با بخشی از هویت ناشناخته تاریخی منطقه آشنا شده و نیز هویت معمارانه دزفول در بناهای بافت تاریخی درون شهر به خوبی تجلی یافته و بناهای اطراف شهر نیز حفظ و احیا شوند.
آذركیش اظهار داشت:باید نگاه فرا منطقه ای برای حفظ ومرمت این آثار تاریخی صورت گیرد و سازمان میراث فرهنگی به صورت ویژه اقدام كند وبا اختصاص اعتبار به این مقوله مهم بپردازد تا آثار با ارزش وتاریخی از گزند تخریب در امان بمانند.
رییس اداره میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری دزفول نیز در خصوص وضعیت قلعه های دزفول گفت: اقدام لازم از سوی این اداره برای شناسایی مالكین این قلعه ها صورت گرفته ولی هنوز مالكیت آنها مشخص نشده است.
' غلامعلی باغبان زاده' افزود:در صورتی كه مالكیت حقیقی یا حقوقی این قلعه ها مشخص شود عملیات مرمت این قلعه ها در دستور كار قرار گرفته و انجام می شود.
/278/648/681
دزفول - دزفول به عنوان شهر سازه های آجری با قدمت و پیشینه ای چند هزار ساله دارای قلعه های تاریخی با معماری زیبا و بعضا منحصر بفردی در گرداگرد شهر است كه به دلیل بی توجهی و عدم حفاظت در معرض تخریب قرار گرفته اند.