دعاي آخر شعبان و شب اول رمضان

در این لحظات آخر ماه شعبان چه زیباست زمزمه این دعا كه 'اللهم ان لم تكن غفرت لنا فیما مضي من شعبان فاغفر لنا فیما بقي منه'؛ خدایا! اگر در آن قسمت از ماه شعبان كه گذشته ما را نیامرزیده‌اي، در آن قسمت كه از این ماه مانده بیامرز ما را.

امام رضا(ع) در ذیل روایتی برای درك بهتر ماه شعبان و آمده شدن برای ورود بهتر به ماه رمضان می‌فرمایند: هر كه سه روز از آخر ماه شعبان روزه بدارد و به ماه مبارك رمضان وصل كند، حق تعالي ثواب روزه دو ماه متوالي براي او بنویسید.

همچنین ابوالصلت هروي روایت كرده است كه در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت ثامن الحجج(ع) رفتم، حضرت(ع) فرمود: اي ابوالصلت! اكثر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است پس تدارك و تلافي كن در آن چه از این ماه مانده است، تقصیرهایي را كه در ایام گذشته این ماه كرده‌اي و بر تو باد كه رو آوري بر آنچه برای تو نافع است و دعا و استغفار بسیار كن و تلاوت قرآن مجید بسیار كن و به سوي خدا از گناهان خود توبه كن تا آنكه چون ماه مبارك درآید، خود را براي خدا خالص گردانیده باشي و در گردن خود امانت مگذار و حق كسي را مگر آنكه ادا كني و در دل خود كینه كسي را مگذار، مگر آنكه بیرون كني و مگذار گناهي را كه انجام می‌دادی، مگر آنكه ترك كني و از خدا بترس و بر خدا در پنهان و آشكار امور خود توكل كن و هر كه بر خدا توكل كند خدا او را بس است و در بقیه این ماه این دعا را بسیار بخوان: 'اللهم ان لم تكن غفرت لنا فیما مضي من شعبان فاغفر لنا فیما بقي منه'؛ خدایا! اگر در آن قسمت از ماه شعبان كه گذشته ما را نیامرزیده‌اي، در آن قسمت كه از این ماه مانده بیامرز ما را، به درستي كه حق تعالي در این ماه بندهاي بسیار از آتش جهنم براي حرمت ماه مبارك رمضان آزاد مي‌كند.



*دعاي شب آخر شعبان و شب اول رمضان

شیخ طوسی از حارث بن مغیره نضری روایت كرده كه امام صادق(ع) در شب آخر شعبان و شب اول ماه رمضان مي‌خواند:

'اَللّهُمَّ اِنَّ هذَا الشَّهْرَ الْمُبارَكَ الَّذي اُنْزِلَ فیهِ الْقُرآنُ وَجُعِلَ هُديً لِلنّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدي وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ فَسَلِّمْنا فیهِ وَسَلِّمْهُ لَنا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا في یُسْرٍ مِنْكَ وَعافِیَةٍ یا مَنْ اَخَذَ الْقَلیلَ وَشَكَرَ الْكَثیرَ اِقْبَلْ مِنِّي الْیَسیرَ اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ اَنْ تَجْعَلَ لي اِلي كُلِّ خَیْرٍ سَبیلاً وَمِنْ كُلِّ ما لا تُحِبُّ مانِعاً یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

یا مَنْ عَفا عَنّي وَعَمّا خَلَوْتُ بِهِ مِنَ السَّیِّئاتِ یا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْني بِارْتِكابِ الْمَعاصي عَفْوَكَ عَفْوَكَ عَفْوَكَ یاكَریمُ اِلهي وَعَظْتَني فَلَمْ اَتَّعِظْ وَزَجَرْتَني عَنْ مَحارِمِكَ فلَمْ اَنْزَجِرْ فَما عُذْري فَاعْفُ عَنّي یا كَریمُ عَفْوَكَ عَفْوَكَ اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ الرّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَالْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسابِ عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبدِكَ فَلْیَحْسُنِ التَّجاوُزُ مِنْ عِنْدِكَ یااَهْلَ التَّقْوي وَیا اَهْلَ الْمَغْفِرَةِ عَفْوَكَ عَفْوَكَ اَللّهُمَّ اِنّي عَبْدُكَ بْنُ عَبْدِكَ بْنُ اَمَتِكَ ضَعیْفٌ فَقیرٌ اِلي رَحْمَتِكَ وَاَنْتَ مُنْزِلُ الْغِني والْبَرَكَةِ عَلَي الْعِبادِ قاهِرٌ مُقْتَدِرٌ اَحْصَیْتَ.'

خدایا! این ماه مباركي كه قرآن در آن نازل گشته، آن قرآني كه راهنماي مردم شده و نشانه‌هاي روشني از راهبري و جدا كردن میان حق و باطل است فرا رسیده پس ما را در این ماه سالم بدار و آن را در حال آساني و تندرستي از ما بگیر، اي كه اندك را بگیرد و بسیار قدرداني كند، این طاعت اندك را از من بپذیر خدایا از تو خواهم كه براي من به سوي هر كار خیري راهي و از هر چه دوست نداري سر را هم مانعي قرار دهي.

اي مهربانترین مهربانان! اي كه گذشتي از من و از آن كارهاي زشتي كه در پنهاني كردم، اي كه مرا به سبب دست زدن به گناهان نگیري گذشت، گذشت ، گذشت تو را خواهانم. اي بزرگوار! خدایا مرا پند دادي ولي من پند نگرفتم و از كارهاي حرام خود بازم داشتي ولي من بازنایستادم پس چه عذري به درگاهت دارم،

اي كریم! از من گذشت كن كه عفوت و گذشتت را خواهانم، خدایا از تو آسودگي هنگام مرگ درخواست دارم و گذشت در وقت حساب را، گناه از بنده‌ات بزرگ است پس باید گذشت از جانب تو نیز نیكو باشد، اي شایسته پرهیزگاري و اي شایسته آمرزش عفوت و گذشتت را خواهانم،

خدایا! من بنده و فرزند بنده و فرزند كنیز توام ناتوان و نیازمند مهر تو هستم و تویي كه دارایي و بركت بر بندگانت فرو فرستي و تو چیره و توانایي كارهاي بندگانت را

'اَعمالَهُمْ وَقَسَمْتَ اَرْزاقَهُمْ وَجَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَةً اَلْسِنَتُهُمْ وَاَلْوانُهُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ وَلا یَعْلَمُ الْعِبادُ عِلْمَكَ وَلا یَقْدِرُ الْعِبادُ قَدْرَكَ وَكُلُّنا فَقیرٌ اِلي رَحْمَتِكَ فَلا تَصْرِفْ عَنّي وَجْهَكَ وَاجْعَلْني مِنْ صالِحي خَلْقِكَ فِي الْعَمَلِ وَالاْمَلِ وَالْقَضاَّءِ وَالْقَدَرِ اَللّهُمَّ اَبْقِني خَیْرَ الْبَقاَّءِ وَ اَفْنِني خَیْرَ الْفَناَّءِ عَلي مُوالاةِ اَوْلِیاَّئِكَ وَمُعاداةِ اَعْداَّئِكَ وَ الرَّغْبَةِ اِلَیْكَ وَ الرَّهْبَةِ مِنْكَ وَالْخُشُوعِ وَالْوَفاءِ وَالتَّسْلیمِ لَكَ وَالتَّصْدیقِ بِكِتابِكَ وَاتِّباعِ سُنَّةِ رَسُولِكَ

اَللّهُمَّ ما كانَ في قَلْبي مِنْ شَكٍّ اَوْ رَیْبَةٍ اَوْ جُحُودٍ اَوْ قُنُوطٍ اَوْ فَرَحٍ اَوْ بَذَخٍ اَوْ بَطَرٍ اَوْ خُیَلاَّءَ اَوْ رِیاَّءٍ اَوْ سُمْعَةٍ اَوْ شِقاقٍ اَوْ نِفاقٍ اَوْ كُفْرٍ اَوْ فُسُوقٍ اَوْ عِصْیانٍ اَوْ عَظَمَةٍ اَوْ شَيءٍ لا تُحِبُّ فَاَسْئَلُكَ یا رَبِّ اَنْ تُبَدِّلَني مَكانَهُ ایماناً بِوَعْدِكَ وَوَفآءً بِعَهْدِكَ وَرِضاً بِقَضاَّئِكَ وَزُهْداً فِي الدُّنْیا وَرَغْبَةً فیما عِنْدَكَ وَاَثَرَةً وَطُمَاْنینَةً وَتَوْبَةً نَصُوحاً اَسْئَلُكَ ذلِكَ یا رَبَّ الْعالَمینَ اِلهي اَنْتَ مِنْ حِلْمِكَ تُعْصي وَمِنْ كَرَمِكَ وَجُودِكَ تُطاعُ فَكَانَّكَ لَمْ تُعْصَ وَاَنَا وَمَنْ لَمْ یَعْصِكَ سُكّانُ اَرْضِكَ فَكُنْ عَلَیْنا بِالْفَضْلِ جَواداً وَبِالْخَیْرِ عَوّاداً یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَصَلَّي اللّهُ عَلي مُحَمَّدٍ وَالِهِ صَلوةً داَّئِمَةً لا تُحْصي وَلا تُعَدُّ وَلا یَقْدِرُ قَدْرَها غَیْرُكَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.'

شماره داري و روزیشان را قسمت كرده و زبان‌ها و رنگهاشان را متفاوت كردي؛ آفرینشي پس از آفرینش دیگر و بندگانت دانش تو را ندارند و قدر تو را ندانند و همه ما نیازمند رحمتت هستیم،

پس اي خدا! رو از من مگردان و مرا در كردار و آرزو و امور مربوط به قضا و قدر از شایستگان خلق خویش قرارم ده خدایا زنده ام بدار به بهترین وضع زندگي و بمیرانم به بهترین مردن (یعني) با دوستي دوستانت و دشمني با دشمنانت و رغبت به درگاهت و ترس و خشوع از تو و وفاداري و تسلیم بودن در برابرت و تصدیق كردن كتاب تو (قرآن ) و پیروي از روش پیغمبرت،

خدایا آنچه در دل دارم از شك و تردید یا انكار یا ناامیدي یا خوشي یا گردن فرازي یا اسراف در خوشگذراني یا خودبیني یا خودنمایي یا شهرت جویي یا ایجاد دو دستگي یا دورویي یا كفر یا فسق یا گناه یا بزرگ طلبي یا چیزهاي دیگري كه تو دوست نداري.

پس اي پروردگارا! از تو خواهم كه آن را تبدیل كني به ایمان به وعده‌ات و وفاداري به پیمانت و خوشنودي به قضا و قدرت و پارسایي در دنیا و اشتیاق به آنچه نزد تو است و فضیلتي و آرامشي و توبه خالص، این را از تو خواهم اي پروردگار جهانیان!

خدایا تو را به خاطر بردباریت نافرماني كنند و به طمع جود و كرمت اطاعت كنند، پس گویا نافرمانیت نكرده‌اند و من با كساني كه نافرمانیت نكردند همه ساكنان زمین تو هستیم، تو بر ما به فضل خویش بخشنده باش و به نیكویي بازگردنده، اي مهربانترین مهربانان! و درود خدا بر محمد و آل او درودي همیشگي كه به شماره و عدد درنیاید و اندازه‌اش نتواند جز تو اي مهربانترین مهربانان!

فراهنگ (2)**1883 ** 1418