جدال اروپا با تناقض حفظ محيط زيست و توسعه صنعت

افزایش گازهای گلخانه‌ای در جو زمین در سال های اخیر باعث ایجاد تغییرات ناخوشایندی در محیط زیست شده و نگرانی هایی را در مورد تاثیر تغییرات آب و هوایی بر زندگی بشر به وجود آورده است. عدم پایبندی قدرت هایی چون كانادا و آمریكا به پیمان های بین المللی نظیر كیوتو، تلاش های بین المللی برای حفاظت از محیط طبیعی زندگی انسان ها را به ناكامی نسبی كشانده است. در این میان اروپا تلاش كرده تا با ایجاد و تقویت سازوكارهای قانونی، میزان تولید آلاینده ها را در قاره سبز كاهش داده و شرایط زیست محیطی بهتری را برای شهروندان خود به ارمغان آورد، اما به نظر می رسد تناقض آشكار میان رویكردهای مبتنی بر افزایش تولیدات صنعتی و سیاست های حفاظتی محیط زیستی برای كشورهای اروپایی همچنان چالش زا باشد.

به گزارش روزنامه انگلیسی 'گاردین'، دوشنبه هفته جاری، 'شورای محیط زیست' پارلمان اروپا نشستی را با حضور وزرای محیط زیست كشورهای عضو این اتحادیه به ریاست 'سوفوكلیس آلتراریس' وزیر كشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست قبرس در مقر اتحادیه اروپا برگزار كرد.

هدف اصلی این نشست جایگزین كردن هفتمین 'برنامه اقدام برای محیط زیست' با ششمین برنامه از این سری بود كه در جولای 2012 موعد آن به سرآمد. هدف از تصویب این برنامه تقویت سیاست های مشترك محیط زیستی برای حركت به سمت اقتصادی با منابع كارآمد و آلاینده های كمتر عنوان شده است. گفتنی است كه شورای محیط زیست پارلمان اروپا سالانه چهار بار وزرای مسئول امور مربوط به محیط زیست را گرد هم می آورد. هدف شورای محیط زیست حمایت و ارتقای كیفیت محیط زیست و سلامت بشر و مبارزه با معضلات زیست محیطی است.



**نگرانی های زیست محیطی در اروپا

----------------------------------

به رغم وجود قوانین حمایتی در قاره اروپا از محیط زیست، مطالعات علمی؛ آمار و ارقام خوشبینانه ای در موردكشورهای اروپایی ارائه نمی دهد. انتشار گزارش 'آژانس حفاظت از محیط زیست اروپا' در اكتبر سال جاری نگرانی های جدی را در میان فعالان محیط زیست كشورهای اروپایی برانگیخته است.

این سازمان در گزارش خود اعلام كرد كه آلودگی هوا در مناطقی از اتحادیه اروپا موجب كوتاه شدن طول عمر شهروندان شده است. براساس این گزارش، هرچند در حال حاضر در كشورهای اروپایی قوانین مشخصی برای كاهش سطح برخی از مواد سمی ناشی از دود اگزوزها و دودكش‌ها به اجرا گذاشته می شود، اما هنوز میزان زیادی ذرات میكروسكوپی آلوده كننده موسوم به آلاینده‌ها در هوا موجود هستند كه در درازمدت موجب بروز بیماری های سرطانی و مشكلات قلبی-عروقی می شوند.

انتشار این گزارش لزوم تقویت قوانین محدودكننده برای كاهش تولیدآلاینده‌های هوایی در این مناطق را مورد توجه بیش از پیش فعالان محیط زیست قرار داد. به نوشته رویترز 'جانز پوتوكینك'، كمیسیونر محیط زیست اتحادیه اروپا پس از انتشار این گزارش اظهار داشت كه باید قوانین كیفیت هوا در سال آینده میلادی مورد بازبینی‌های جدی قرارگیرد تا سطح آلودگی هوای اتحادیه اروپا به استانداردهای توصیه شده از سوی سازمان جهانی بهداشت نزدیك‌تر شود. سال ها است كه كارشناسان حوزه محیط زیست در مورد به خطر افتادن سلامت محیط زیست اروپا اظهار نگرانی می كنند.



** حفظ سلامت محیط زیست یا گسترش صنایع اروپایی

-----------------------------------------------

به رغم تلاش سازمان های حفاظت از محیط زیست، رهبران اتحادیه اروپا بارها محیط زیست را قربانی حركت چرخ های صنعت كرده اند. به عنوان نمونه؛ پارلمان اروپا در نوامبر سال جاری با وجود نگرانی های محیط زیستی درباره فرایند استفاده از فناوری تولید گازهای رسی (تولید گاز از سنگ های رسی)، ممنوعیت عملیات تولید این گاز را رد كرد. براساس گزارشی كه برای كمیسیون اروپا تهیه شده است، استخراج گازهای رسی تاثیرهای محیط زیستی بیشتری نسبت به توسعه ذخایر متعارف گاز خواهد داشت، ضمن آن كه گازهای گلخانه ای بیشتری با انتشار گازهای رسی تولید می شود.

گفتنی است كه انقلاب تولید گاز رسی در آمریكا سبب كاهش قیمت گاز در این كشور شده است و اروپا نیز خواهان استفاده از این فناوری برای كاهش هزینه های تولیدات صنعتی خود است.

برخی از تحلیلگران چون جانز پوتوكنیك، معتقدند كه وجود ابهام یا تناقض هایی در قوانین اتحادیه اروپا موجب ناكارآمدی سیاست های حمایت از محیط زیست می شود.

كمیسیون اروپا با ارائه 'هفتمین برنامه اقدام برای محیط زیست' چارچوب جدیدی را برای رفع ابهام های قانونی در اختیار كمیسیون اروپا قرار می دهد. از دید كارشناسان؛ این برنامه جدید می تواند به عنوان گامی جدی در مسیر حفاظت از محیط زیست در اروپا تلقی شود.



**نتایج نشست شورای محیط زیست اروپا

---------------------------------

از مهمترین نتایج این نشست تصویب طرح پیشنهادی كمیسیون اروپا در خصوص منابع آبی موسوم به 'طرح حفاظت از منابع آبی اروپا' بود. این طرح سیاست های جامعی برای تضمین دسترسی به آب با كیفیت مناسب ارائه می دهد. كارشناسان معتقدند كه در سال های اخیر به رغم بهبود اوضاع، وضعیت آب اتحادیه از نظر كیفیت و كمیت مناسب ارزیابی نمی شود. آلودگی، سوءاستفاده و تغییر شكل ذخایر آبی نگرانی هایی را در این زمینه برانگیخته است.

قابل ذكر است كه براساس آمارهای اعلام شده تا 2015 تنها در 53% از منابع آبی اتحادیه استانداردهای سلامت موجود خواهد بود. كارشناسان بر این باورند كه افزایش یكپارچه سازی اهداف سیاست آبی به دیگر حوزه ها مانند كشاورزی، شیلات، حمل و نقل و انرژی، همچنین سرمایه گذاری در این زمینه، لازم و ضروری هستند.

همچنین وضعیت زیست محیطی اتحادیه اروپا در طی نیمسال آینده در این نشست له بحث گذاشته شد. گزارش 'بررسی رشد سالانه برای سال 2013' كه در 28 نوامبر توسط كمیسیون اروپا ارائه شد، مبنایی برای تبادل نظر وزرا در مورد 'بهبود وضعیت زیست محیطی اروپا در 2013' قرار گرفت.

در نشست اخیر نیز بحث هایی در رابطه با حمایت از رشد اقتصادی در چارچوب حفظ محیط زیست انجام شد. بحث هایی چون ترویج و حمایت از مشاغل سبز، توقف تدریجی سوبسیدهای مضر از نظر زیست محیطی، افزایش بازیافت، بهبود بهره وری انرژی در ساختمان ها و افزایش راندمان مصرف آب.

یكی دیگر از دستاوردهای این گردهمایی بررسی و تصویب 'هفتمین برنامه اقدام برای محیط زیست' بود. این طرح كه در 29 نوامبر مطرح شد، شامل 9 هدف اولویت دار برای هدایت سیاست های محیط زیستی تا سال 2020 است.

این اهداف شامل حفاظت از طبیعت، حفاظت از سلامت انسان ها، ترغیب رشد و هدایت اروپا در مسیر رونق اقتصادی پایدار در محدودیت های ظرفیت های اكولوژیك زمین می باشد. همچنین اطلاع رسانی برای جلب حمایت عمومی، تضمین و تامین سرمایه لازم در حمایت از سیاست های زیست محیطی نیز از اهداف این طرح هستند.

به طور كلی بحث اصلی این همایش بر مسایلی چون اهداف كلی و بررسی كاستی های موجود در 'ششمین برنامه اقدام برای محیط زیست' و بررسی این مساله متمركز بود كه تا چه میزان این اولویت های 9 گانه به چالش های محیطی جاری و در حال ظهور پاسخ می دهند.

همچنین در زمینه تقویت بندهای قانونی در حوزه محیط زیست بحث هایی مطرح شد؛ قوانینی در مورد سازوكارهای مناسب برای نظارت بر انتشار گازهای گلخانه ای؛ قوانین مربوط به استفاده از زمین، مراتع و جنگل ها، كاهش انتشار گاز دی اكسید كربن از خودروهای سبك تجاری مانند كامیون ها و اتومبیل های جدید و ابزار بودجه ای برای حفاظت از آب و هوا و محیط زیست.



**نتیجه گیری

------------

علیرغم پیشرفت در برخی زمینه ها، اروپا در سال های آتی با چالش های محیطی مهمی مواجه خواهد بود. برخی از كارشناسان معتقدند نتایج این نشست می تواند در كنار تقویت سیاست های حمایتی از محیط زیست، باعث ایجاد رشد پایدار و مشاغل جدیدی شود و اتحادیه را به جایی بهتر و سالم تر برای زندگی تبدیل كند، اما به نظر می رسد تداوم حركت چرخ صنعت در جریان بحران یورو كه اقتصاد كشورهای اروپایی را به مرز ورشكستگی كشانده است، خطر غافل ماندن از محیط زیست را تقویت می كند.

پژوهش**الف.ح**9123