نگاهی به حادثه انفجار در خط لوله گاز ترکمنستان به روسیه

نگاهی به حادثه انفجار در خط لوله گاز ترکمنستان به روسیه # خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/01/26 سیاسی.ترکمنستان.روسیه.حادثه گاز عشق آباد- انفجار در خط لوله گاز بین ترکمنستان و روسیه که رسانه های روسیه آن را علنی کردند، واکنش های تند عشق آباد را علیه شریک اول تجاری این کشور آسیای مرکزی یعنی روسیه به دنبال داشت. به گزارش ایرنا ، وزارت امور خارجه ترکمنستان در نخستین واکنش به این موضوع پس از اعلام روز پنجشنبه آن از سوی رسانه های روسیه با صدور بیانیه شدید الحن عواقب انفجار در خط لوله گاز صادراتی این کشور به روسیه را در مرز با ازبکستان متوجه مسکو دانست. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه که روز جمعه گذشته برای حضور در نشست کشورهای مشترک المنافع همسود به عشق آباد سفر کرده بود به خبرنگاران اجازه طرح سووال در این زمینه را نداد و فقط هنگام بازگشت در هواپیما به خبرنگاران روسی گفت که این موضوع قابل طرح در نشست وزرای امورخارجه همسود نبود. بااین وجود، وزارت امور خارجه ترکمنستان عصر روز دوشنبه با صدور دومین بیانیه مطبوعاتی ، بخشی از سخنان قربان قلی بردی محمداف رییس جمهوری این کشور را در نشست کابینه ترکمنستان در زمینه انفجار در خط لوله گاز صادراتی در مرز با ازبکستان منتشر کرد. براساس این بیانیه مطبوعاتی که در اختیار خبرگزاری های خارجی در ترکمنستان قرار گرفت به نقل از رییس جمهوری این کشور آسیای مرکزی تصریح شده است که حادثه اخیر در خط لوله گاز صادراتی به بازرسان بین المللی واگذار می شود. بردی محمد اف گفت که اقدامات اساسی برای تحقیق بین المللی جهت روشن شدن دلایل این حادثه در دست انجام است و بر اساس نتایج تحقیقات بین المللی در این زمینه، پرداخت خسارات به این کشور مطالبه خواهد شد. صادرات گاز ترکمنستان به روسیه در حقیقت منبع مهم درآمد ارزی ترکمن ها محسوب می شود و سالانه بیش از 40 میلیارد مترمکعب گاز ترکمن ها در مرز با ازبکستان تحویل شرکت گازپروم می شود. ** دلایل انفجار در خط لوله گاز ترکمنستان به روسیه رسانه های دو کشور تاکنون از علل اصلی انفجار در خط لوله گاز صادراتی ترکمنستان به روسیه مطلب مفصلی منتشر نکرده اند و تنها رسانه های روسیه به نقل از مسوولان گازپروم علت اصلی انفجار را فرسودگی خط لوله گاز عنوان کردند. با توجه به سخنان رییس جمهوری ترکمنستان در نشست کابینه وزرای این کشور به نظر نمی رسد که این موضوع علت اصلی انفجار در خط لوله گاز صادراتی ترکمنستان به روسیه باشد. بردی محمداف بطور تلویحی فرسودگی خط لوله گاز صادارتی ترکمنستان به روسیه را رد و تصریح کرد که شرکت گازپروم روسیه قصد دارد با اعلام فرسودگی لوله های گاز از مسوولیت خود در این زمینه شانه خالی کند. رییس جمهوری ترکمنستان گفت: وقوع این حادثه سبب شده است تا اختلال در صادرات گاز این کشور به روسیه صورت گیرد و عشق آباد اجازه نخواهد داد تا به آبرو و حیثیت خود در این زمینه لطمه ای وارد شود. بردی محمداف تصریح کرد که گازپروم باید به اشتباه فنی خود اعتراف کند و این بهانه است که خط لوله مزبور به علت فرسودگی نتوانسته فشار بالای حجم گاز را تحمل کند. وی تصریح کرد که ترکمنستان تنها در سال های اخیر اقدامات گسترده در زمینه بازسازی و ترمیم خطوط لوله گاز انجام داده که در این زمینه تاکنون بیش از یک میلیارد دلار هزینه شده است. بردی محمداف راه اندازی چهار پالایشگاه در سال های اخیر را در راستای سرعت بخشیدن به صادرات گاز میدان های گازی دولت آباد این کشور عنوان کرد.
باید در نظر داشت، ترکمنستان اوایل هر سال میلادی قیمت گاز صادراتی خود را به جمهوری اسلامی ایران و روسیه تعیین می کند ولی امسال این مورد برای روسیه انجام نشد. به نظر می رسد با وجود توافق ایران و ترکمنستان در زمینه قیمت گاز صادراتی برای نیمه اول سال جاری میلادی هنوز مقامات عشق آباد و مسکو در باره قیمت گاز بین دو کشور به توافقی نرسیده اند. در این راستا، مقامات و رسانه های دو کشور از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون مطلبی در زمینه قیمت گاز صادراتی ترکمن ها اعلام نکرده اند. این موضوع حتی در سفر پنجم فروردین ماه جاری بردی محمداف به مسکو و دیدار با دیمیتری مدودیف رییس جمهوری روسیه نیز منعکس نشد. به نظر می رسد، روس ها تاکنون قیمت پیشنهادی ترکمن ها در زمینه گاز را قبول نکرده اند ولی با این وجود، صادرات گاز ترکمن ها همچنان ادامه دارد براساس گزارش برخی رسانه های غربی، روس ها حاضر به دریافت گاز با قیمت بالا از ترکمنستان نیستند و حتی به طرف ترکمنی اعلام کرده اند که در شرایط فعلی به حجم بالای گاز صادراتی این کشور نیز نیاز ندارند. باید در نظر داشت که خط لوله گاز صادراتی ترکمنستان به روسیه که قدمت آن به بیش از 40 سال می رسد به علت کارکرد زیاد فرسوده بوده و تاکنون در نشست های مختلف بحث مرمت و بازسازی آن مطرح شده است. این خط لوله گاز منابع گازی شمال شرق ترکمنستان را از طریق خاک کشورهای ازبکستان و قزاقستان به روسیه منتقل می کند. سرمایه گذاری زیادی برای مرمت و بازسازی آن نیاز است که به نظر می رسد تاکنون روس ها هزینه های آن را قبول نکرده اند. با این وجود، ترکمنستان در نظر دارد تا خط لوله گاز جدیدی را برای صادرات گاز خود احداث کند و حتی در این زمینه بین کشورهای ترکمنستان، قزاقستان و روسیه توافق لازم صورت گرفته است. به نظر می رسد، عملی شدن این توافق بنا به پاره ای مشکلات هنوز جنبه عملی به خود نگرفته است. این توافق در 20دسامبر (29 اذر 86) سال 2007میلادی بین کشورهای روسیه، قزاقستان و ترکمنستان صورت گرفت و قرار شد ساخت خط لوله گاز بین سه کشور با هزینه عشق آباد، آستانه و مسکو در داخل خاک این کشورها انجام گیرد. ** پیامدهای انفجار در خط لوله گاز ترکمنستان به روسیه ترکمنستان که هم اکنون در حال ساخت خط لوله گاز به ظرفیت حدود 40میلیارد مترمکعب در سال به چین است ، امید دارد که با بهره برداری از آن تا پایان امسال به صدور انحصاری گاز به برخی کشورها از جمله روسیه پایان دهد گاز مورد نیاز صادراتی به چین قرار است از میدان های گازی نزدیک به میدان های گازی روسیه در ترکمنستان تامین می شود و در صورت قطع صادرات گاز ترکمن ها به روس ها امکان جایگزینی صادرات گاز این میدان ها به چین وجود دارد. از سوی دیگر، ترکمن ها اخیرا با جمهوری اسلامی ایران به توافق هایی در زمینه افزایش صادرات گاز رسیده اند و چنین به نظر می رسد که مقامات ترکمنستان در تلاش هستند تا بتوانند گزینه های بیشتری را به برای صادرات گاز خود پیدا کنند. اتحادیه اروپا نیز همچنان به دنبال گاز کشورهای آسیای مرکزی به ویژه ترکمنستان است و در این راستا قرار است نشست مشترک این اتحادیه و کشورهای آسیای مرکزی در تابستان امسال برگزار شود. با اتخاذ چنین سیاست هایی مقامات ترکمنستان تصور می کنند که می توانند در موضع برابر با روس ها در زمینه قیمت گاز گفت و گو کنند. در نهایت باید گفت که انفجار در خط لوله گاز ترکمنستان به روسیه می تواند در آینده نزدیک برخی مسایل پشت پرده این دو کشور را آشکار کند. آساق 330/1436**2191**