درنای سیبری پس از دو سال به فریدونکنار آمد
درنای سیبری از نبودن تا بودن
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/09/07
اجتماعی.محیطزیست.درنای سیبری.مازندران
ساری - چشم انتظاری تالاب فریدونکنار برای فرود درنای سیبری پس از دو سال
به پایان رسید و آخرین بازمانده جمعیت درناهایی که ایران را برای مهاجرت
و زمستان گذرانی انتخاب می کردند پس از غیبتی دو ساله به فریدونکنار آمد
درنای سیبری پرنده بومی ایران نیست و تنها چند ماه، آن هم در فصل سرد
زمستان به مناطق محدودی از شمال ایران و تالاب های شهرستان فریدونکنار کوچ
می کند، اما نمی دانیم باید سال آینده هم در انتظار این گونه کمیاب و در
خطر انقراض باشیم یا نه ؟
از اقدامات اساسی طرح حفاظت از درنای سیبری در سال های اخیر ،کنترل
مسیرهای پروازی این پرنده بود که دیگر اجرا نمی شود.
مسیری که این نوع درنا برای ورود و خروج از ایران انتخاب می کند
فضای کشورهای آذربایجان و قزاقستان است، مهاجرتی چند هزار کیلومتری که با
مشکلات و مخاطرات بسیاری برای این پرنده زیبا همراه است.
درنای سیبری از گونه های حیوانی به شدت در خطر انقراض است که مجامع
بین المللی زیست محیطی بر حفاظت آن تاکید دارند.
در سالهای گذشته با نزدیک شدن فصل سرما ، معدودی از این گونه
ارزشمند برای زمستان گذرانی به تالاب فریدونکنار مهاجرت می کردند، اما در
سالهای اخیر به رغم تلاش های مردم محلی و گروه های مردم نهاد حامی محیط
زیست و کارشناسان حفاظت محیط زیست هرساله از تعداد اینگونه ارزشمند به
دلیل شکارهای غیرمجاز ناتوانی جوجه ها برای طی مسیر مهاجرت و ناتوانی در
برابر خطرات طبیعی، تعداد این پرنده از 11 قطعه در اواخر دهه 70 به 2
قطعه در سال 1387 کاهش یافت و سال گذشته نیز هیچ درنایی به ایران نیامد.
به گفته کارشناس حیات وحش اداره کل حفاظت از محیط زیست مازندران،
امسال فقط یک درنا به ایران آمده و خبری از جفت آن نیست، اما ورود همین
یک درنا هم می تواند امیدوارکننده باشد و نشان می دهد که هنوز هم ایران
در مسیر مهاجرت درنای سیبری قرار دارد.
کوروس ربیعی اظهار داشت: امیدواریم در سال های آینده شاهد ورود
حداقل یک جفت از این گونه باشیم.
به گفته او، درنای سیبری پرنده ای جذاب است که خواندن آواز و انجام
حرکات موزونش چشم هر بیننده ای را خیره می سازد.
ربیعی ادامه داد : این پرنده در طول عمر نزدیک به 15 ساله اش، جوجه
آوری کمی دارد و به دلیل سختی های فراوان، تعداد کمی از جوجه های این
پرنده رشد کرده و وارد طبیعت می شود.
به گفته ربیعی باید با فرهنگ سازی و آگاهی دادن به مردم، ارزش این
پرنده در معرض انقراض، برای مردم روشن شود و شیوه هایی برای حفظ این
گونه نایاب اندیشیده شود.
این کارشناس حیات وحش یادآور شد: در سالهای اخیر و به منظور افزایش
تعداد این پرنده مرکز تکثیر و پرورش پرندگان اکا در روسیه اقدام به
تکثیر و پرورش مصنوعی این پرنده کرده است ولی نوع پرورشی این پرنده
مسیرهای مهاجرت را بلد نیستند و از قدرت بدنی کمتری نسبت به درنای سیبری
طبیعی برخوردارند و در نتیجه از زندگی معمولی برخوردارنیستند.
ربیعی افزود: تاکنون دو بار درناهای سیبری پرورشی که ردیاب ماهواره
ای بر روی آنها نصب شده بود برای یادگیری مسیرمهاجرت به کشور ایران
وجمهوری داغستان فرستاده شدند ولی هر دو بار این درناها به علت شکار توسط
شکارچیان و یا قدرت بدنی کم آنها و ماندن در میانه مسیر از مدار ماهواره
ای خارج شدند.
محیط بان اداره کل حفاظت از محیط زیست بابلسر نیز گفت: مردم
فریدونکنار ارزش بسیار زیادی برای درنای سیبری قایل هستند و با ورود این
گونه پس از دو سال به این منطقه، شادی و شعف وصف ناپذیری در میان مردم
ایجاد شده که همین امر حفاظت خود به خود این گونه را در منطقه تامین می
کند.
یاسر آزادی اظهار داشت: حضور این پرنده کمیاب در تالاب فریدونکنار
نشان دهنده اهمیت حفظ این مناطق برای پرندگان مهاجر و زمستان گذران در
ایران است.
به گفته آزادی، این پرنده در مجموعه آداب و سنن ملت های مختلف نیز
از ارزش خاصی برخوردار است و حرکات زیبای آن الگوی بسیاری از رقص های
آیینی و دیگر حرکات موزون است و در کشور ژاپن مردم معتقدند هر کس هزار
درنای کاغذی بسازد آرزویش برآورده می شود.
وی ادامه داد : با هدف افزایش تعداد این جمعیت در سال 2003، سه جوجه
و در سال 2004 دو جوجه درنای سیبری که در ذخیره گاه زیست جهانی اکا در
روسیه پرورش یافته بودند به ایران منتقل شدند تا به درناهای وحشی این
جمعیت بپیوندند و با آنها به مناطق تولید مثل خود مهاجرت کنند.
این محیط بان افزود: طی این سالها در هر سال تنها یک جوجه توانست با
جمعیت مهاجرت کند که متاسفانه جوجه مذکور در مسیر بازگشت ناپدید شده است
ولی با این وجود تمام تلاشها برای افزایش تعداد این جمعیت ادامه دارد.
تلاشها برای بررسی مسیرهای دقیق پرواز درناها به خاطر موقعیت
جغرافیایی و زیست محیطی این منطقه با دشواری همراه است و موانع زیادی از
جمله تخریب زیستگاهها و شکار غیرقانونی نیل به موفقیت را دشوار می کند.
تالابهایی که در مسیر مهاجرت پرنده در حال انقراض درنای سیبری قرار
دارند جزو مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع هستند.
کشورهای ایران، چین، روسیه و قزاقستان مسیرهای مهاجرت درنای سیبری
هستند و پارک ملی بوجاق کیاشهر در گیلان و تالاب بین المللی فریدونکنار در
مازندران به عنوان زیستگاههای اصلی این پرنده کمیاب برای زمستان گذرانی
در ایران انتخاب می شوند.
درنای سیبری یکی از صدها گونه در حال انقراض جهان است که از سال
1356 در رده بشدت در معرض خطر قرار گرفت.
از این رو با بدتر شدن وضعیت زیستی این پرنده در جهان، طرح بین
المللی حفاظت از درنای سیبری با حمایت مجامع بین المللی از سال 1381 در
ایران به اجرا درآمد.
این طرح زمستان 1387 به پایان رسید در حالی که از چهار قطعه درنایی
که از آغاز اجرای این طرح به ایران آمدند تنها یک قطعه باقی مانده بود
که در زمستان 87 با تصور شکار شدن این پرنده و نابودی تنها درنای سیبری
در ایران و شکست خوردن پروژه افزایش این پرنده و دور کردن آن از خطر
انقراض، این طرح به پایان رسید.
به این ترتیب با ناقص ماندن طرح حفاظت از درنای سیبری هشت محیط
بانی که برای حفاظت از زیستگاه این پرنده در فریدونکنار مازندران استخدام
شده بودند بیکار شدند.
حال درنای سیبری به تنها زیستگاه خود در ایران یعنی تالاب فریدونکنار
بازگشته، اما دیگر محیط بانی نیست که همین یک مهمان تازه از راه رسیده
را میزبانی و حفاظت کند چرا که محیط بانان این طرح به دیگر مناطق استان
مازندران فرستاده شده اند .
اکنون یک درناست و یک تالاب و ده ها شکارچی متخلف بی رحم !؟ تنها امید
باقیمانده، حمایت مردم محلی و شکارچیان بومی فریدونکنار است تا شاید
آنها این مهمان تازه وارد زیبا را میزبانی و حفاظت کنند و البته هر تلاشی
به منظور حفاظت بدون تغییر رفتار انسانی و افزایش درک اهمیت حفاظت از
درناها و تالاب ها بیهوده است.
امروزه پس از گذشت سالها تلاش و تحقیق برای حفاظت از درنای سیبری،
متاسفانه شاهد کاهش جمعیت این گونه پرنده با ارزش و زیبا هستیم که باید
با همکاری مردم ایران و سایر کشورها، درنای سیبری را که به سوسن پرندگان
معروف است حفظ کنیم .
بی تردید شکار جدی ترین و مهمترین تهدید درناهای سیبری در غرب آسیاست
ولی رشد اقتصادی اخیر در کشورهای آسیای میانه فشار زیادی را روی تالاب ها
و منابع آبی وارد می کند.
درنای سیبری پرنده زیبا با 150سانتیمتر قد، نوک و پاهای قرمز، سر
سفید و نقاب قرمز رنگی است که از ناحیه بالای چشم تا نوک را می پوشاند.
زمینهای کشت شده و تالابی و همچنین دریاچه های دارای پوشش خوب گیاهی و
مناطق وسیع کم عمق آب شیرین با میدان دید خوب از زیستگاههای مناسب این
پرنده محسوب می شود.
درنای سیبری دارای یکی از زیباترین صداها در بین سایرگونه های دیگر
این پرنده است و صداهای بلند و فلوت مانند آنها به طور متناوب برای
ارتباط برقرار کردن با سایر اعضای گروه به کار می رود. ک/4
/7331/402/508
شماره 066 ساعت 12:35 تمام
