گزارش :
لهستان - پایان کمونیسم تا عضویت در اتحادیه اروپایی ( قسمت دوم )
0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
وین - خبرگزاری جمهوری اسلامی 09/02/77
براساس آخرین آمار،بخش خدمات در لهستان 2/50 درصد تولید ناخالص داخلی
و 5/47 درصد مشاغل را در برمی گیرد. زیرمجموعه های این بخش از اقتصاد و سهم
هریک در تولید ناخالص داخلی لهستان عبارتند از: ساختمان سازی 2/5 درصد،
عمده فروشی و تجارت جزء و تعمیرات خودرو 6/13 درصد، هتل و رستوران 5/0
درصد، حمل و نقل و ارتباطات 6/5 درصد، بیمه و خدمات پولی 9/0 درصد، اجاره
و مستغلات 6/6 درصد، خدمات دولتی ، دفاعی ، اموراجتماعی 1/5 درصد، آموزش
6/3 درصد، بهداشت و کمک های اجتماعی 6/3 درصد، خدمات متفرقه 4/6 درصد.
8/13درصد تولید ناخالص داخلی لهستان نیز از مالیات ها و عوارض گمرکی
تامین می شود.
صادرات لهستان در سال 1996 به میزان 4/24 میلیارد دلار و وارداتش 1/37
میلیارد دلار ثبت شد . بخش اعظم تجارت خارجی لهستان با اتحادیه اروپایی
تحقق می یابد . در سال 1996 حدود 2/66 درصد صادرات و 9/63 واردات لهستان
با اتحادیه اروپایی انجام گرفت.
مقایسه گذشته و حال ترکیب منطقه ای تجارت خارجی لهستان (درصد از کل )
صادرات به واردات از
منطقه 1990 1996 1990 1996
اتحادیه اروپایی 7/52 2/66 1/51 9/63
دیگر کشورهای توسعه یافته 7/10 5/5 2/15 7/9
مرکز و شرق اروپا 4/6 4/6 6/4 7/5
دیگر کشورها 1/30 9/21 0/29 7/20
در سال 1996 آلمان، روسیه و ایتالیا بزرگترین واردکنندگان کالاهای
لهستان بودند . سهم هر یک در مجموع صادرات لهستان به ترتیب 41/34 درصد،
76/6درصد و 33/5 درصد بود.
بزرگترین کشورهای صادرکننده کالا به لهستان در سال 1996، آلمان (67/24
درصد) ، ایتالیا ( 94/9 درصد) و روسیه ( 8/6 درصد) بودند. ترکیب اقلام
صادراتی و وارداتی مجارستان و سهم هریک براساس آمار سال 1996 به این شرح
است :
صادرات: ماشین آلات و لوازم حمل و نقل 4/23 درصد، اجناس صنعتی 7/17 درصد،
محصولات صنعتی متفرقه 22 درصد، محصولات و مواد شیمیایی 7/7 در صد، مواد خام
4/3 درصد، سوخت های فسیلی 9/6 درصد، مواد غذایی و دام زنده 1/10 درصد ،
تنباکو و دخانیات 5/0 درصد و روغن نباتی و حیوانی 2/0 درصد.
واردات: ماشین آلات و لوازم حمل و نقل 33 درصد ، اجناس صنعتی 1/20 درصد ،
محصولات و مواد شیمیایی 8/13درصد، محصولات صنعتی متفرقه 3/9 درصد، سوخت های
فسیلی 2/9 درصد، مواد غذایی و دام زنده 5/8 درصد، مواد خام 7/4 درصد،
تنباکو و دخانیات 7/0 درصد، روغن حیوانی و نباتی 6/0 درصد.
حجم سرمایه گذاری های خارجی در لهستان تا پایان سال 1996 به بیش از 12
میلیارد دلار بالغ شد. بدهی خارجی لهستان از سال 1995 تاکنون روند رو به
کاهشی نشان می دهد. این بدهی ها که در سال 1995 حدود 44 میلیارد دلار بود،
در پایان سال 1997 به 5/38 میلیارد دلار تنزل یافت.
حجم ذخایر بانک مرکزی این کشور (بدون ذخایر طلا) روند افزایشی داشت و
از 963/14 میلیارد دلار در سال 1995 به 670/20 میلیارد دلار در پایان سال
1997 رسید.
شاخص های سطح زندگی در لهستان نسبت به سال 1990 کاهش کمی پیدا کرده و
به طور مثال مصرف سرانه گوشت و شیر در این کشور تا سال 1995 به ترتیب 4
و 24 درصد کاهش یافت و تعداد تخت های بیمارستان برای هر 10 هزار نفر از
70 عدد در سال 1990 به 65 عدد در سال 1995 رسید.
در اواخر سال 1997 آهنک رشد کسری تراز تجارت خارجی و بیلان حساب جاری
لهستان آهسته تر شد . کارشناسان اقتصادی هشدار می دهند در صورتی که این
کسری ها در سال 1998 همچنان رو به افزایش گذارد ، مقامات این کشور ناچار
به اقدامات پیش گیرانه ای از جمله افزایش بیش از پیش نرخ بهره خواهند شد.
چنین اقدامی می تواند به روند سرمایه گذاری صدمه وارد کند.کاهش ارزش برابری
زلوتی نسبت به ارزهای معتبر نیز می تواند از دیگرعواقب رشدکسری تراز تجارت
خارجی لهستان باشد.
برخی ناظران معتقدند که لهستان دچار نظام دیوان سالاری دست و پاگیری
است. به نظر می رسد تلاش های به عمل آمده برای ایجاد تحول در آن در واقع به
ایجاد قوانین دست وپاگیر دیگری منجر شود.
روند خصوصی سازی در لهستان با سرعت نه چندان زیادی ادامه خواهد یافت.
رفع نقیصه های موجود در بخش کشاورزی،نظام بازنشستگی،بهداشت و درمان، معادن
ذغال سنک و چند مرکز معدود بزرک صنعتی که تحت نفوذ جناح زولیدارنوشک قرار
دارند ، از چالش های دشوار سال 1998 در لهستان به شمار می روند.
لهستان دعوت به گفت و گو برای عضویت در اتحادیه اروپایی شده است و
برنامه زمان بندی شده این گفت وگوها قرار است از نیمه دوم سال 1998 میلادی
آغاز شود. مدت ادامه این گفت و گوها نیز بستگی به توانایی لهستان در کسب
موازین اقتصادی لازم و به ویژه نزدیک شدن سطح هزینه ها و دستمزدها به حد
متوسط اتحادیه اروپایی دارد.
بابه نتیجه رسیدن این گفت و گوها و عضویت در اتحادیه اروپایی، لهستان
وارد مقطع تازه ای از حیات سیاسی و اقتصادی خود خواهد شد ویک دوره انتقالی
را از خاتمه کمونیسم تا پیوستن به پیکره اتحادیه اروپایی پشت سر خواهد
گذاشت.
منابع:
انتشارات بانک مرکزی لهستان
موسسه مقایسه اقتصاد بین الملل در وین
studies economic comparative for institute vienna
مرکز تحقیقات اقتصادی اتریش institute wirtschaftsfoerschungs
انتشارات بانک آوستریا austria bank
20 / 120 / 120 / 13