یک اقتصاددان ایرانی: برخورداران از رانت های ویژه، مانع فسادزدایی هستند

# تهران ، ایرنا: 29 دی 1380 برابر با 19 ژانویه 2002 یک اقتصاددان گفت : استفاده کنندگان از رانت های ویژه و رده هایی که با نفوذ در ساختارهای قدرت ، موقعیتهای ممتاز کسب کرده اند، مانع مبارزه موفقیت آمیز علیه فساد اقتصادی هستند. " فریبرز رییس دانا " روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : اینها کسانی هستند که به علت قرار گرفتن طولانی در ساختار مدیریتی قدرت و به دلیل ضعف نظام مشارکتی ، با توجیه و مبهم سازی قلمروهای قانونی و شرعی، فرصتها و منابع ثروت را از آن خود می کنند. به گفته "رییس دانا" ، گرفتن کمیسیون ، جابه جا کردن منابع برای استفاده نزدیکان ، صدور مصوبه و مجوز، اعطای وام و موافقتنامه برای برخی فعالیتها که پیشاپیش برای آن محدودیت ایجاد شده، دخالت در مناقصه ها، مقاطعه کاریها و معاملات بزرک برای از میدان بدر کردن دیگران و پر خطر نشان دادن معامله از جمله فعالیتهای اینگونه فاسدان اقتصادی است. وی تصریح کرد : برخی از این افراد با بهره گیری از اطلاعات ویژه، پیشاپیش از رازها و تصمیمات اقتصادی مطلع هستند و به طورمثال موقعی که قرار است کالایی وارد شود ، در سایه ممنوعیتهای مصوب یا خودساخته، منافع خود را تامین می کنند. رییس دانا گفت : " در جامعه ای که منش تورمی تبدیل به فرهنک شود و ارزان خریدن و گران فروختن ، ارزشی والا تلقی گردد، همه بناچار در مسابقه جلوافتادن از تورم قرار می گیرند و با آنکه از تورم فرار می کنند، آن را دوست دارند، چون می ترسند که داراییهای اندکشان ارزان شود و این، همان فرهنک تورم پذیر است." این اقتصاددان ادامه داد : در این مسابقه، کسانی که از ارزشهای اخلاقی ، فرهنگی و دینی کم بهره اند، بتدریج به سمت فساد متمایل می شوند. ابتدا کلاه شرعی درست کرده و ریاکاری می کنند، اما بعد، قبح کار برایشان می ریزد و عرقش که درآمد، دیگر کار تمام است. در این وضع دریافتی های فسادآمیز و ارتشایی ترکیب ویژه ای از هزینه خانوار را به خود می پذیرد و افراد به آن عادت می کنند. وی گفت : تبعیض ، که عامل اصلی انگیزه بخشیدن به انجام فعالیتهای غیر مجاز است به همراه تورم، کار فرهنک ضد فساد را یکسره می کند، در خانواده ها و در میان جوانان محروم تنش ایجاد می کند و افراد برای تامین نیازهای خود به فسادها و نابهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی کشیده می شوند. به گفته رییس دانا ، " همچنین، در جامعه ای که فرهنک فساد در آن حاکم شود، گروهی از مردم که در رده میانی جامعه قرار دارند، نیز بدون اینکه نیاز مالی داشته باشند ، با روشهای مختلف و توجیه ظاهری، تا جایی که بتوانند منافع غیرمشروع کسب می کنند." وی تاکید کرد : با این همه، عاملان اصلی فساد اقتصادی کمتر از 15 درصد جامعه مفسدان را تشکیل می دهند که بیش از 75 درصد منابع فساد را جابه جا می کنند و برای مبارزه اصولی با فساد اقتصادی باید به قلب این شبکه مخوف که در ساختار قدرت رخنه کرده اند هجوم آورد . وی افزود: نباید با این منطق که راه حل اساسی در " مبارزه فرهنگی " است، دهها سال منتظر بمانیم، بلکه باید به این نکته توجه کنیم که این شرایط فرهنگی ناشی از عملکرد همان عناصر اصلی است و تا زمانی که آنها به کار خود ادامه بدهند، سرعت فسادآفرینی فرهنگی بیشتر از سرعت مبارزه فرهنگی خواهد بود. رییس دانا اظهار داشت : قوه قضایئیه مستقل باید به طور سنجیده عملکرد فسادآمیز برخی آقازاده های شناخته شده و نزدیکان آنها را ردیابی کند. این اقتصاددان تصریح کرد : برای مبارزه با فساد اقتصادی ، در عالی ترین سطح، مقام رهبری بارها گفته اند و فرمان داده اند و دولت اصلاح طلب حتی یک روز را هم نباید در حمله به قلب شبکه قدرتمند فساد از دست بدهد. رییس دانا گفت : هرگاه در این کشور یک حرکت اساسی برای توسعه سیاسی و به مشارکت فراخواندن مردم برای اعاده اصولی حقوقشان صورت می گیرد، برخی از مطبوعات ، با بازیهای سیاسی و راه انداختن گرد و خاک و خلط کردن مباحث ، افکار عمومی را از پدیده اصلی مبارزه با فساد منحرف می کنند و برای نابودی این حرکت، جنجال مقطعی فساد اقتصادی را برای تخریب اوضاع مطرح می کنند. وی افزود : نباید از این مطبوعات خواهش کرد بلکه باید به آنها حکم کرد که بازیهای سیاسی را کنار بگذارند، باید به آنها دستور داد و آنها را سرجایشان نشاند و از آنها پرسید که " چه کسانی را می خواهی پشت این گرد و خاکها پنهان کنی." این اقتصاددان گفت : " دانستن قضاوت افکار عمومی نسبت به برخی روزنامه ها خیلی ساده است. با نظرسنجیها می توان به این امر پی برد. باید در مدیریت برخی روزنامه ها که نمی گذارند کسی به قلب قضیه اصلی فساد وارد شود، تجدید نظر شود." وی افزود : " برخی روزنامه ها نیز که از طیف نئولیبرالها هستند و در میان صفوف اصلاح طلبان جای گرفته اند، تا مغز استخوان دلبسته نئولیبرالیسم جهانی هستند و درست زمانی که حاکمیتی مردمی می خواهد تصمیمی اقتصادی بگیرد هر دو این طیف مطبوعاتی شروع به گرد و خاک می کنند. یکی به مقدسات پناه می برد و دیگری به فرشتگان جهانی سازی ، و هر دو هم حقیقت را نمی گویند." وی افزود : " سالهاست که واردکننده های شبه قاچاقچی کالا با مجوزهای خود به اقتصاد ملی و تولیدکنندگان لطمه می زنند، اما به محض اینکه یک تصمیم خوب در مورد قاچاق و واردات مثلا چای یا شکر گرفته می شود، افرادی سر و صدا راه می اندازند که اینها رانت خواران هستند و جلوی واردات را گرفته اند و پس از بررسی می بینیم که همین افراد در شبکه فساد مداخله داشته اند." رییس دانا گفت : " این افراد در ایران حضور جدی دارند و برای همه این قضایا می توانم نمونه هایی را همراه با نام اشخاص معرفی کنم ، ولی هرگز در شرایط ناامن قضایی و نبود قوانین و امنیت برای صحبت و شکوائیه و نوشتن دادنامه، این بحث را بیشتر از این، باز نمی کنم." به گفته وی، " این شرایط ناامن ، خود یکی از ابزارهای عاملان فساد است که در سایه آن به کار خود ادامه می دهند، اما باید برای افشاگران واقعی و روزنامه نگاران شجاع و شریف این کشور، این فرصت را قائل شد که بدون وحشت از ارعاب و تهدیدها ، وظیفه خود را به انجام برسانند." این اقتصاددان متذکر شد : برای مبارزه اساسی با فساد اقتصادی باید در کنار یک دستگاه قضایی مستقل و هوشیار، نیروی انتظامی پر قدرت و وظیفه شناسی داشته باشیم و با رفع نیازها و افزایش حقوق این نیروهای شریف که برای مبارزه با فاسدان و مواد مخدر سالانه 250 شهید می دهند، امکان مقابله موثر با فساد را فراهم کنیم. * 812 *